Morgunblaðið - 30.11.2007, Qupperneq 26

26 FÖSTUDAGUR 30. NÓVEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
TVÖ SKATTÞREP?
Starfsgreinasambandið hefurhreyft hugmyndum um að takaupp tvö skattþrep á þann veg,
að þeir, sem hafa innan við 200 þús-
und krónur á mánuði í laun, skuli ein-
ungis greiða 15% tekjuskatt eða mun
lægri tekjuskatt en nú er greiddur af
launatekjum. Árni M. Mathiesen,
fjármálaráðherra, hefur lítið tekið
undir þessar hugmyndir og telur
betra að stefna að almennri skatta-
lækkun.
Mismunandi skattgreiðslur af
launatekjum annars vegar og fjár-
magnstekjum hins vegar hafa lengi
verið umdeildar. Þeir, sem byggja af-
komu sína á launatekjum, eiga erfitt
með að skilja, hvers vegna þeir eiga
að greiða margfalt hærri skatt af
tekjum sínum heldur en hinir, sem
byggja afkomu sína á fjármagns-
tekjum.
Á hinn bóginn eru rökin sterk fyrir
því, að hækka ekki fjármagnstekju-
skatt vegna þess, að þá er líklegt að
fólk flytji fjármuni sína úr landi.
Enda hafa þessar umræður ekki snú-
izt um það að hækka fjármagnstekju-
skattinn heldur að eðlilegt gæti verið
að lækka hinn almenna tekjuskatt
verulega.
Einn af þeim, sem hafa haldið uppi
umræðum um þessi mál, er Hannes
Hólmsteinn Gissurarson, prófessor,
sem hefur hafið baráttu fyrir því að
lækka skatta almennt og þá ekki sízt
hinn almenna tekjuskatt af launa-
tekjum. Prófessorinn hefur fært
sterk rök fyrir því, að slík lækkun
gæti aukið skatttekjur ríkissjóðs og
vísar þar m.a. til reynslunnar af veru-
legri lækkun skatts á fyrirtækjum.
Nú telur fjármálaráðherra ekki
skynsamlegt að taka upp tvö skatt-
þrep, sem í sjálfu sér getur verið rétt
hjá ráðherranum. Hins vegar er
spurning, hvort hægt væri að stefna
að því að ná markmiðum Hannesar
Hólmsteins í áföngum og byrja á því
að lækka tekjuskatt af lágum launum
í 15% eða annað viðunandi prósentu-
stig. Slík skattalækkun mundi bæta
kjör þeirra, sem við erfiðastan hag
búa, sem eru aldraðir, öryrkjar og
einstæðar mæður.
Síðan yrði haldið áfram að lækka
skatta hjá öðrum tekjuhópum.
Þessar hugmyndir Starfsgreina-
sambandsins eru umræðunnar virði.
Það er ekki ástæða til að vísa þeim
frá án þess að málið hafi verið kannað
og rætt. Kjarasamningum er ekki
lokið. Þeir eru rétt að byrja. Ef hug-
mynd Starfsgreinasambandsins er
sett í rétt samhengi, þ.e. að hún væri
upphafið að almennri lækkun á tekju-
skatti af launatekjum, lítur hún
kannski öðru vísi út. Þá er ekki verið
að tala um að taka upp tvö skattþrep
með varanlegum hætti heldur að
lækka tekjuskatt í áföngum og byrja
á lægst launaða fólkinu.
Þrátt fyrir fyrstu viðbrögð fjár-
málaráðherra eiga forsvarsmenn
Starfsgreinasambandsins ekki að
gefast upp strax heldur leita eftir því
að alvöru umræður fari fram um
þessa hugmynd þeirra og könnun á
því hvers konar áhrif hún mundi
hafa.
Í LANDI ALLSNÆGTANNA
Greint var frá því á þriðjudag aðÍsland væru nú efst á lífskjara-
lista Sameinuðu þjóðanna. Þetta er
góður vitnisburður um Ísland og
ánægjuefni, en þýðir þó ekki að hér
á landi sé allt eins og það eigi að
vera. Meira að segja í landi alls-
nægtanna ber hópur fólks minna úr
býtum.
Í fyrradag var tilkynnt að Hjálp-
arstarf kirkjunnar og Mæðra-
styrksnefnd Reykjavíkur myndu á
ný sameinast um jólaaðstoð í ár
vegna góðrar reynslu frá síðustu
jólum. Þeim til stuðnings verður
Rauði kross Íslands og leggur
Reykjavíkurdeild hans til fé og
sjálfboðaliða.
Á hverju ári fer hjálparstarf af
þessu tagi fram og í fréttum und-
anfarin ár hefur þörfin virst fara
vaxandi þrátt fyrir velmegun og
aukinn kaupmátt. Í tilkynningu um
samstarfið nú kemur fram að vax-
andi þörf hafi verið fyrir aðstoð allt
þetta ár og miðað við það megi búast
við að þeir skipti þúsundum, sem
þurfi á jólaúthlutun að halda. Árið
2005 bárust 1.400 umsóknir og þótti
ásóknin þá bera því vitni að þörfin
hefði aukist um helming milli ára.
Árið 2006 voru umsóknirnar 1.500. Í
fyrra sagði Vilborg Oddsdóttir, fé-
lagsráðgjafi hjá Hjálparstarfinu, að
orðið hefði mikil fjölgun eldra fólks
og jafnvel dæmi um að fólk um átt-
rætt hefði verið að leita sér aðstoðar
í fyrsta sinn. Taldi hún að milli 3.500
og 4.000 manns hefðu notið jóla-
úthlutunarinnar í fyrra.
Nú fer í hönd tími undirbúnings
fyrir jólahald og því fylgja mikil út-
gjöld og neysla, sem oft virðist ekki
vera í neinu samhengi við boðskap
hátíðarinnar. En það er mikilvægt að
hann gleymist ekki í öllum hraðanum
og fólk hafi í huga þá, sem ekki geta
leyft sér að halda jól með mannsæm-
andi hætti.
Ekki fer á milli mála að það eru
miklir peningar í umferð í íslensku
samfélagi, en þeim er misskipt. Sum-
ir hafa meira en nóg á milli handanna
en aðrir hafa setið eftir og það er
áhyggjuefni. Það er áhyggjuefni að
ár eftir ár skuli staðan vera óbreytt
eða versna og ekki skuli vera hægt
að rétta hlut þeirra sem minnst hafa.
Víða í heiminum ríkir mikil neyð
og sár og fram hjá henni verður að
sjálfsögðu ekki litið, en það þarf að
sjálfsögðu einnig að líta sér nær.
Reisn hvers þjóðfélags helgast með-
al annars af því hvernig það gerir við
þá borgara, sem minnst hafa. Á Ís-
landi eru allar forsendur til að koma
í veg fyrir að nokkur maður líði
skort, hvort sem það er um jólin eða
á öðrum tímum. Sem betur fer hafa
Íslendingar verið örlátir þegar blás-
ið hefur verið til safnana, en því mið-
ur er jólaúthlutun til bágstaddra
ekki nema skammtímalausn á vand-
anum. Sá vandi kemur ekki bara upp
um jólin þótt þá verði hann ef til vill
sárastur og á honum þarf að taka.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Einn daginn er maður heil-brigður og hugsar fram-tíðina alveg eins og fólkgerir. Það býst við því
að það eigi eftir að eignast maka og
börn og halda áfram í sinni vinnu.
Þegar svona gerist þarf maður að
endurskilgreina sjálfan sig al-
gjörlega,“ segir Aðalheiður Rún-
arsdóttir. Hún er þrítug og greind-
ist með MS haustið 2005, fyrir
rúmum tveimur árum.
Þá fékk hún svonefnt bráðakast
og lamaðist annar handleggurinn,
en áður hafði hún misst tilfinningu
og mátt í öðrum fætinum.
Ekki gaman að veikjast í þrjá
mánuði í nýrri vinnu
Þegar Aðalheiður greindist með
MS var hún nýlega búin að ljúka
námi, en hún er með BA-próf í
ítölsku og bókmenntafræði og nám
í kennslufræðum frá Háskóla Ís-
lands. Haustið 2005, rétt áður en
sjúkdómurinn gerði vart við sig, hóf
Aðalheiður að vinna sem kennari í
Öldutúnsskóla í Hafnarfirði. „Það
er ekki gaman að vera búin að vera
í mánuð á vinnustað og verða svo
veikur í þrjá mánuði,“ segir hún en
bætir við að vinnustaðurinn hafi
reynst sér vel í veikindunum.
Aðalheiður hélt áfram að kenna í
fyrravetur „en svo komst ég að
þeirri niðurstöðu að kennslan væri
of orkufrekt starf fyrir mig“. Við
svo búið ákvað hún að skipta um
starf og vinnur nú sem aðstoð-
armaður yfirstjórnar hjá Actavis
hf. Þar er hún ánægð í starfi, sem
er sveigjanlegt, og finnst verkefnin
spennandi og samstarfsfólkið gott.
Aðalheiði finnst mikilvægt að
vera í vinnu. „Það skiptir miklu
máli fyrir mig að upplifa mig sem
hluta af samfélaginu. Ég vil ekki
verða öryrki, það er tært og klárt,“
segir hún. Hún segir að það val
hennar að vinna á daginn geri að
verkum að hún hafi ekki orku í að
sinna heimilisstörfum og þurfi því
að hafa heimilishjálp. „Ég kýs frek-
ar að fara í vinnu en skúra. Mér
finnst það skipta meira má
hún.
Spurð um hvaða aðstoð f
þegar það greinist með MS
Aðalheiður á þegar hún gr
hafi starfað innan MS-félag
lagsskapur sem nefnist nym
nefnd, en hún sé ekki til len
„Þetta var stuðningshópur
yngri einstaklinga með MS
sem nýlega hefur greinst.“
verið sér ómetanlegt að hit
svipuðum sporum og þar h
eignast góða vini. „Við hitt
mánaðarlega á Kaffi Mílan
spjöllum,“ segir hún. Spjal
ekkert endilega um sjúkdó
heldur meira um daginn og
Það sé þó mikilvægt að get
við fólk sem skilji einkenni
dómsins. Í þessum hópi séu
konur og karlar, en mun fle
ur greinast með MS en kar
Aðalheiður segir að með
MS hafi batnað mikið unda
ár. Þegar hún fékk síðast k
vor fór hún á hásterameðfe
hjálpaði mikið. „Áður en st
komu til sögunnar, fyrir um
tán árum, varð fólk að bíða
kastið. Þá var þetta miklu a
legra vegna þess að þá urð
skemmdirnar í taugunum m
fólk sat uppi með meiri ein
eftir kastið,“ segir hún. Ve
hinna nýju lyfja hraki fólki
í dag hægar.
Flestir sem greinast með MS-sjúkdóminn eru
ungt fólk og eru konur fleiri en karlar. Elva
Björk Sverrisdóttir ræddi við tvær ungar konur
sem báðar eru virkir þjóðfélagsþegnar þrátt
fyrir að vera með MS.
„Þarf að endurski
greina sjálfan sig“
Um 330 Íslendingar eru með MS-sjúkdóminn en
Næsta sumar verða tíuár síðan ég greindistmeð MS. Það er dálít-ið merkilegt að standa
á þeim tímamótum að hafa verið
með þennan sjúkdóm þriðjung
ævinnar,“ segir Steinunn Þóra
Árnadóttir, en hún er þrítug og
greindist með MS-sjúkdóminn
skömmu fyrir 21 árs afmælið sitt.
„Það var ákveðið sjokk en líka
ákveðinn léttir vegna þess að ég
var búin að vera með skringileg
einkenni, t.d. fann ég fyrir jafn-
vægisleysi.“
Erfiðir og frábærir tímar
Steinunn Þóra segir að frá því að
hún greindist hafi líðan hennar
verið upp og niður. „Það hafa
komið erfiðir tímar og líka frá-
bærir tímar og sem betur fer hef-
ur verið meira af þeim. Ég myndi
segja að ég lifi nokkuð eðlilegu
lífi og sé á nokkuð svipuðum stað
og aðrar þrítugar konur,“ segir
Steinunn Þóra.
Hún segir að eftir að hún
greindist hafi hún verið í „bull-
andi afneitun“. „Ég hélt mínu
striki, var í fullri vinnu og byrjaði
svo í háskólanum. Svo hrundi ég
og fékk stórt MS-kast og lenti
inni á spítala,“ segir Steinunn
Þóra og bætir við að það hafi tek-
ið hana nokkur ár að læra inn á
sjálfa sig eftir að hún fékk sjúk-
dóminn. „Ég þurfti að læra að
segja nei, ég er þreytt, ég ætla að
sofa núna, en ég held líka að það
hafi verið jákvætt að ég pakkaði
sjálfri mér ekki inn í neinn silki-
pappír og gekk inn í ákveðið sjúk-
lingahlutverk,“ segir hún. Hins
vegar sé það mikilvægt þegar hún
veikist að hún leyfi sér að vera
veik.
Ný lyf vinna á köstunum
Steinunn Þóra segir að einkenni
MS séu afar mismunandi eftir
fólki. Þau birtast á ólíkan hátt og
sumir fái tíðari köst en aðrir. Hjá
henni lýsir sjúkdómurinn sér
mest í úthalds- og jafnvægisleysi,
en Steinunn Þóra veit aldrei hve-
nær von getur verið á næsta MS-
kasti. „Ég get fengið MS-kast á
morgun. Köstin hjá mér hafa yf-
irleitt byrjað með þreytu og því
að ég dofna upp. Þau lyf sem ég
tek núna vinna á móti þessu og
með því að sofa og hvílast vel
tekst mér oft að kæfa kastið í
fæðingu.“
Á leið á þing eftir jólin
Steinunn Þóra er 75% öryrki, en
þá greiningu fékk hún þegar hún
var 23 ára mannfræðinemi við
Háskóla Íslands. Það hafi verið
nokkuð áfall að fá þá greiningu,
það hafi þó líka veitt ákveðið ör-
yggi því þótt örorkubætur séu
ekki háar séu þær þó regluleg
innkoma sem hún fái, sama
hvernig heilsan er. „Ég hef reynt
að gera það besta úr þessu, haldið
áfram í námi og unnið þeg
hef treyst mér til,“ segir
Þóra en hún hefur undanf
stundað meistaranám í m
fræði. „Ég reyni að sníða
stakk eftir vexti og vera þ
andi í samfélaginu,“ segir
unn Þóra sem jafnframt e
á Alþingi eftir áramót sem
þingmaður fyrir Vinstrihr
inguna – grænt framboð.
verður í fyrsta skipti í an
ár sem ég þarf að vinna f
vinnu og verður áreiðanle
amlegt átak og álag á hei
segir Steinunn Þóra en þi
mennskan leggst vel í han
held að ég sé ein af mjög
manneskjum sem sóttist e
að verða varaþingmaður,
þingmaður. Ég veit að ég
starfsorkuna í að sinna þv
starfi en mér liggur marg
hjarta og mig langar að k
mörgu að,“ segir hún en S
Með MS þriðjung æv
Eðlilegt líf Ég myndi segja að ég lifi nokkuð eðlilegu lífi og sé á n
ur,“ segir Steinunn Þóra. Hún greindist með MS fyrir um áratug