Morgunblaðið - 17.01.2008, Qupperneq 24

24 FIMMTUDAGUR 17. JANÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Í TENGSLUM við umfjöllun um
fjárhagsáætlun borgarinnar fyrir
árið 2008 felldi núverandi meirihluti
tillögu okkar sjálfstæðismanna um
lækkun á fasteignaskatti á íbúðar-
húsnæði.
Fasteignamat íbúðarhúsnæði hef-
ur hækkað gríðarlega
mikið á undanförnum
árum. Nú liggur fyrir
að fasteignamat íbúð-
arhúsnæðis í Reykja-
vík hækkaði um 12% á
árinu 2007. Að
óbreyttum álagning-
arstuðli fast-
eignaskatta á íbúðar-
húsnæði munu
fasteignaskattar
hækka um 12%, sem
hefur í för með sér
töluverðar hækkanir á
fasteignagjöldum íbúð-
arhúseigenda í Reykjavík, eða um
7% umfram verðlagsþróun.
Alþýðusamband Íslands hefur
mótmælt harðlega hækkun fast-
eignaskatta og hefur lýst því yfir að
„það gefi augaleið að sveitarfélögin í
landinu séu ekki að liðka fyrir kjara-
samningum með óhæfilegum hækk-
unum á fasteigna-
skatti“. Nú þegar hafa
Kópavogur, Garðabær,
Seltjarnarnes og Hafn-
arfjörður lækkað
álagningarstuðulinn.
Fráfarandi meiri-
hluti Sjálfstæðisflokks
og Framsóknarflokks
lækkaði fasteigna-
skatta á íbúðarhúsnæði
um 10% á árinu 2007
og stefndi að því að
þeir lækkuðu samtals
um 25% á kjör-
tímabilinu.
Á næsta fundi borgarstjórnar
munu borgarfulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins leggja fram tillögu um að
fasteignaskattar á íbúðarhúsnæði
verði lækkaðir um 7%.
Fasteignaskatt-
ar á íbúðarhúsnæði
verði lækkaðir
Vilhjálmur Þ. Vilhjálms-
son vill lækka fasteigna-
skatta í Reykjavík
Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson
» Á næsta fundi borg-arstjórnar munu
sjálfstæðismenn leggja
fram tillögu um að fast-
eignaskattar á íbúðar-
húsnæði verði lækkaðir
um 7%.
Höfundur er formaður borgarstjórn-
arflokks sjálfstæðismanna.
Á UNDANFÖRNUM árum hefur
mikil umræða farið fram um hvort
bólusetning með MMR-bóluefni sem
kemur í veg fyrir sýkingu af völdum
mislinga, hettusóttar og rauðra
hunda, geti valdið einhverfu hjá börn-
um. Þessi umræða
hófst á árinu 1998 þeg-
ar dr. Andrew J.
Wakefield meltingar-
sérfræðingur í Bret-
landi og félagar birtu
niðurstöður rann-
sóknar sinnar í tímarit-
inu Lancet (Lancet
1998 Feb 28;351(9103)
:637-41) sem gerð var á
12 börnum með ein-
hverfu og sjúkdóm í
meltingarvegi. Í grein-
inni koma þeir félagar
með þá tilgátu að
MMR-bólusetning geti
valdið bólgu í þörmum
sem síðan geti leitt til
truflunar á starfsemi
heila í formi einhverfu.
Þann 12. janúar sl.
sýndi Ríkissjónvarpið
myndina „Heyrið
þögnina“ sem er leikin
heimildarmynd um
rannsóknir dr. Wake-
fields og þau viðbrögð
sem niðurstöður hans
fengu í Bretlandi árið
1998. Tilgangur mynd-
arinnar er augljóslega
að skapa samúð með niðurstöðum dr.
Wakefields og félaga og hvetja for-
eldra til að sleppa MMR-bólusetn-
ingu fyrir börn sín.
Ef grein dr. Wakefields frá 1998 er
grannt skoðuð þá má sjá að tilgangur
hans var í raun ekki sá að hvetja for-
eldra til að sleppa MMR-bólusetning-
unni heldur einungis að benda á
hugsanlegar orsakir einhverfu sem
rannsaka þyrfti nánar. Hins vegar
gerðist það að aðrir aðilar túlkuðu
niðurstöðurnar á þann veg að um or-
sakasamband væri að ræða og hvöttu
foreldra til að sleppa bólusetning-
unni.
Í framhaldinu gerðist það að marg-
ir foreldrar í Bretlandi og öðrum
löndum neituðu MMR-bólusetningu
með þeim afleiðingum að mislingar,
sem áður höfðu vart sést, blossuðu
upp og ollu bæði dauða og miklum
skaða hjá mörgum börnum.
Frá 1998 hafa verið gerðar fjöl-
margar rannsóknir sem miða að því
að kanna hvort einhver tengsl eru á
milli MMR-bólusetningar og ein-
hverfu. Ein besta rannsóknin sem
birt hefur verið er dönsk og birtist í
vísindatímaritinu New England Jo-
urnal of Medicine árið 2002 (N Engl J
Med. 2002 Nov 7;347(19):1477-82.). Í
henni var kannað hvort tíðni ein-
hverfu í Danmörku hefði aukist með
tilkomu MMR-bólusetningarinnar.
Niðurstaðan var sú að engin tengsl
voru á milli MMR-bólusetningar og
einhverfu og raunar fækkaði börnum
með einhverfu eftir að notkun bólu-
efnisins hófst þó sú fækkun væri ekki
marktæk.
Á síðustu 10 árum hafa birst tæp-
lega 200 greinar í virtum vísinda-
tímaritum um tengsl einhverfu og
MMR bólusetningar og í stuttu máli
sýnir engin rannsókn að MMR-
bólusetning valdi ein-
hverfu.
Á Íslandi hefur al-
menningur alla tíð verið
mjög jákvæður gagn-
vart bólusetningum og
þátttaka barna í bólu-
setningum með því
besta sem þekkist.
Þannig hefur tekist að
halda frá landinu alvar-
legum sjúkdómum sem
herja á önnur nálæg
lönd sem ekki standa sig
eins vel hvað bólusetn-
ingar varðar. Þó sannað
sé að engin tengsl eru á
milli MMR og einhverfu
heyrast enn raddir hér á
landi sem hvetja for-
eldra til að sniðganga
bólusetningar. Slíkur
áróður er mikið ábyrgð-
arleysi sem getur leitt til
að hér á landi blossi upp
alvarlegir barna-
sjúkdómar ef mark er á
honum tekið.
Ég vil hvetja íslenska
foreldra til að standa
vörð um heilsu barna
sinna með því að taka
áfram þátt í almennum bólusetn-
ingum. Aðeins á þann hátt tekst okk-
ur að vernda börnin okkar gegn
barnasjúkdómum sem valdið geta
dauða og öðrum alvarlegum afleið-
ingum.
Veldur MMR bólu-
setning einhverfu
hjá börnum?
Þórólfur Guðnason skrifar
um tengsl milli bólusetningar
og einhverfu
Þórólfur
Guðnason
»Ég vil hvetjaíslenska for-
eldra til að
standa vörð um
heilsu barna
sinna með því að
taka áfram þátt
í almennum
bólusetningum.
Höfundur er barnalæknir og sérfræð-
ingur í smitsjúkdómum barna, og yf-
irlækir hjá Landlæknisembættinu

 
  

    

 

 

  




 
Í KJÖLFAR einkavæðingar Hita-
veitu Suðurnesja sl. vor fór Össur
Skarphéðinsson iðnaðarráðherra
mikinn. Hann sagði forgangsverk að
treysta eignarhald al-
mennings á jarð-
hitaauðlindinni, ekki að-
eins á Reykjanesi
heldur um allt land. Það
myndi hann gera með
nýjum lögum sem hann
hefði í smíðum í iðn-
aðarráðuneytinu.
Ráðherrann var
þarna að bregðast við
áhyggjum heimamanna
sem óttuðust að þeir
þyrftu að eiga allt sitt
undir geðþótta og gjald-
skrá fjárfestanna í HS.
Meðal þeirra sem
brýndu Össur var Árni Sigfússon
bæjarstjóri, sem sagðist í mbl.is (26.
nóv. sl.) leggja áherslu á að ef starf-
semi orkufyrirtækjanna yrði skipt
upp í samkeppnisrekstur og sérleyf-
isrekstur með lögum þá „verði for-
gangur almennings að auðlindunum
tryggður og að þær verði í sam-
félagseigu og það er það sem skiptir
máli í því sambandi“. Af sama tilefni
rituðu 5.169 íbúar á Suðurnesjum –
ríflega helmingur kosningabærra
manna – undir áskorun til sveit-
arstjórnanna um að halda eign-
arhaldi auðlindanna heima í héraði.
Menn vildu halda forræði á heita og
kalda vatninu, á raforkunni og frá-
rennslinu en fyrst og fremst vildu
íbúar ekki að auðlindin sjálf, jarð-
varminn á Reykjanesi, gengi kaupum
og sölum á markaði. Og flokksbróðir
Össurar, Dagur B. Eggertsson borg-
arstjóri, skrifaði forsætisráðherra
bréf 19. nóvember og óskaði eftir við-
ræðum ríkis, sveitarfélaga og eig-
enda í HS til „að tryggja að auðlindir
og almenningsveitur verði í eigu al-
mennings,“ sagði í bréfinu.
Óumbreytanlegt eins og
gjafakvótinn
Áhyggjurnar sem hér er lýst
spruttu af þeirri ákvörðun fyrri rík-
isstjórnar að selja 15,2% hlut rík-
isins, ekki til sveitarfélaga á Reykja-
nesi og ekki til orkufyrirtækja í
opinberri eigu, heldur aðeins til
einkaaðila. Þar var fylgt tillögu
einkavæðingarnefndar. Össur
Skarphéðinsson sagðist deila þessum
áhyggjum með heimamönnum og
flokksbróður sínum og hann myndi
koma í veg fyrir að auð-
lindin kæmist í heldur
einkaaðila. Nú er frum-
varpið tilbúið og upp-
lýst að það nær alls
ekki þessum yfirlýsta
tilgangi: Hitaveita Suð-
urnesja verður und-
anþegin fyrirhuguðum
takmörkunum á eign-
arhaldi á jarð-
hitaauðlindinni og eig-
endur hennar munu því
geta selt hana hæst-
bjóðanda. Össur segir
að því sé ekki hægt að
breyta. HS verði fórn-
að.
Þetta er athyglisverð niðurstaða,
ekki síst fyrir Suðurnesjamenn, sem
hafa byggt upp HS og eiga alla sína
grunnþjónustu undir fyrirtækinu. Og
þetta er líka athyglisverð niðurstaða
í ljósi þess áróðurs sem nú er uppi
um að það verði að prófa og leyfa
einkaaðilum að spreyta sig á eign-
arhaldi í heilbrigðisþjónustunni – þar
yrði sem sé ekki um neina tilraun að
ræða, heldur óumbreytanlegt ástand
á nákvæmlega sama hátt og gjafa-
kvótinn var á sínum tíma.
Uppgjöf Samfylkingarinnar
Ég álít þessa afstöðu Össurar bera
vott um uppgjöf Samfylkingarinnar
gagnvart einkavæðingarstefnu Sjálf-
stæðisflokksins. Uppgjöf gagnvart
því verkefni að tryggja eignarhald
íbúa og almennings á þeim auðlind-
um sem lífsnauðsynleg þjónusta í
vatni og raforku byggist á. Ég trúi
því að íbúar á Suðurnesjum séu mér
sammála þar um. Reyndar líka meiri-
hluti kjósenda Samfylkingarinnar og
gott ef ekki meirihluti landsmanna.
Ráðherrann ætti ef til vill að rifja
betur upp þau félagslegu gildi sem
flokkur hans segist standa fyrir.
Hitaveita Suðurnesja var tilraun
Sjálfstæðisflokksins til einkavæð-
ingar í orkugeiranum. Hún mistókst
hrapallega. Gírugir fjárfestar yf-
irbuðu hlut ríkisins þannig að á einni
nóttu nær þrefaldaðist virði HS. Nú
er það aftur fallið og sveitarfélögin
sem eiga land þar sem frekari orku
er að finna á Reykjanesi hafa slegið
skjaldborg um hana í félaginu Suð-
urlindum.
Ríkið kaupi aftur sinn hlut
Það er hreinn óþarfi að setja lög
um eignarhald á auðlindinni ef þau
ná ekki til Hitaveitu Suðurnesja. Hin
orkufyrirtækin eru öll í opinberri
eigu og reyndar er 87% nýtanlegs
jarðvarma í opinberri eigu. Össur
ætti fremur að leggja það til að ríkið
keypti aftur hlut sinn í HS og leita
leiða til að tryggja að hluturinn fari
ekki á frekara flakk eins og borg-
arráð Reykjavíkur hefur óskað eftir.
Þá væri hann að bregðast við áhyggj-
um heimamanna og kröfum þeirra.
Það er freistandi að grípa til mynd-
líkingar úr skákinni: Kóngurinn sem
fórnar peðinu gerir það í ákveðnum
tilgangi. Nú hefur iðnaðarráðherra
fórnað Hitaveitu Suðurnesja. Hvað
fær hann í staðinn? Áframhaldandi
sæluvist á ráðherrastóli kemur upp í
hugann, en allir vita hversu gaman
Össuri finnst í ríkisstjórn. Og þá er
líka freistandi að grípa til verstu
ræðu ársins 2007, en hana flutti iðn-
aðarráðherra þegar hann gangsetti
Kárahnjúkavirkjun, en þá sagði hann
m.a.: „Ég er hlýðinn! Ég hlýði mínum
forsætisráðherra.“ Það var og.
Hitaveitu Suðurnesja fórnað
Álfheiður Ingadóttir fjallar um
nýtt lagafrumvarp og eign-
arhald á Hitaveitu Suðurnesja
» Það er hreinn óþarfi íþessari stöðu að
setja lög um eignarhald
á auðlindinni ef þau ná
ekki til Hitaveitu Suð-
urnesja.
Álfheiður
Ingadóttir
Höfundur er þingmaður Vinstri
hreyfingarinnar – græns framboðs.
DÓMNEFND skv. 12. gr. dóm-
stólalaga nr. 15/1998 veitti nýlega
settum dómsmálaráðherra lög-
bundna umsögn um umsækjendur
um embætti héraðsdómara við
Héraðsdóm Norðurlands eystra
og Héraðsdóm Austurlands. Ráð-
herra skipaði umsækjanda í emb-
ættið sem dómnefnd mat hæfan í
embættið en ekki hæfastan. Þegar
dómnefnd hafði látið ráðherra í té
umsögn um umsækjendur var
störfum nefndarinnar um þá skip-
un í embætti héraðsdómara að
lögum lokið. Þrátt fyrir að svo
væri blandaði dómnefnd sér í op-
inbera og pólitíska umræðu um
skipun ráðherra í embættið og
felldi ,,dóm“ yfir stjórnsýslu ráð-
herrans. Nefndin boðaði til blaða-
mannafundar þar sem nefndin
kynnti greinargerð sína vegna
þeirrar ákvörðunar ráðherra að
skipa ekki í embætti héraðsdóm-
ara einn umsækjenda sem dóm-
nefnd mat hæfastan. Blaðamanna-
fund dómnefndar, sem að lögum
er skipuð þremur mönnum, sat
einnig fjórði nefndarmaðurinn. Sá
nefndarmaður vék sæti vegna
vanhæfis er nefndin veitti umsögn
um umsækjendur og tók því ekki
afstöðu til hæfis umsækjenda.
Fjórir dómnefndarmenn sátu því
blaðamannafund sem lögbundin
þriggja manna stjórnsýslunefnd
hafði boðað til. Merkileg stjórn-
sýsla það! Í greinargerð dóm-
nefndar er ráðherra gagnrýndur
fyrir ákvörðun sína og á því byggt
að ráðherra hafi brotið lög með
því að skipa ekki í embættið einn
umsækjenda sem dómnefnd mat
hæfastan. Sú niðurstaða dóm-
nefndar að ráðherra hafi borið að
fara að umsögn hennar er röng.
Dómnefnd misskilur hlutverk sitt
og misles einfaldan lagatexta.
Lögin eru skýr. Dómnefnd er falið
eitt og aðeins eitt hlutverk: Að
veita ráðherranum umsögn um
umsækjendur, sem hann hefur til
hliðsjónar þegar hann tekst á
hendur það lögskipaða hlutverk
sitt að gera upp á milli umsækj-
enda. Nefndin veitir álit en
ákveður ekki neitt. Ráðherra met-
ur sjálfur umsækjendur. Ráð-
herra tekur ákvörðun eftir sinni
bestu samvisku og ber ábyrgð á
ákvörðun sinni. Sé ráðherra ósam-
mála nefndarmönnum, um for-
sendur eða niðurstöður, er það
beinlínis embættisskylda hans að
lögum að fara eftir eigin sannfær-
ingu. Lögbundnu hlutverki dóm-
nefndar er hins vegar lokið jafn-
skjótt og hún hefur gefið álit sitt.
Hún á því ekki og má ekki halda
fundi með fjölmiðlamönnum um
þau atriði sem henni koma ekki
frekar við og nefndin er ekki dóm-
nefnd um stjórnsýslu ráðherra.
Þorsteinn Einarsson
Dæmalaus
dómnefnd
Höfundur er hæstarétt-
arlögmaður.