Morgunblaðið - 31.03.2008, Qupperneq 12

12 MÁNUDAGUR 31. MARS 2008 MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERINU
Samtök hollenzku smásölunnar fyrirmatvöru hafa nú ákveðið að selja ein-göngu umhverfisvottaðan fisk og fiskúr sjálfbærum veiðum frá og með
árinu 2011. „Frá árinu 2011 verður allur veiddur
fiskur í sérhverri smásölukeðju í Hollandi að
vera vottaður af MSC, Marine Stewardship
Council, og allur eldisfiskur að vera vottaður af
Global Gap, segir Marc Jansen, formaður sam-
takanna the Central Bureau Levensmiddel-
handel, í samtali við alþjóðalega sjávarafurða-
tímaritið Seafood International. Innan
samtakanna eru 25 smásölukeðjur að með-
töldum Albert Heijn, Laurus, Aldi, Colruyt og
SuperUnie. Verzlanir þeirra eru meira en 4.500
talsins. Samanlagt nemur árleg sala þeirra á
ferskum fiski 200 milljónum evra, sala á fryst-
um fiski 160 milljónum evra og niðursoðnum
fiski 55 milljónum. Það eru tæplega 50 millj-
arðar íslenzkra króna, en ræðst vissulega af
genginu þessa dagana.
Þetta eru merkileg áform. Ekki er annað
hægt en að velta því fyrir sér, hvernig þessar
verzlanir ætla að svara eftirspurn eftir fiski með
því að einskorða framboðið við afurðir vottaðar
af MSC og Global Gap. Mjög lítill hluti fiskveiða
Hollendinga hefur verið vottaður af MSC og þó
töluverður fjöldi veiða á afmörkuðum tegundum
hafi hlotið slíka vottun, gæti þetta markmið orð-
ið strembið. Þessi áform eru vissulega góð og
gild. Það er háleitt markmið að selja ekki annan
fisk en þann sem kemur úr sjálfbærum veiðum.
Það er sjálfsagt að setja þrýsting á þær þjóðir
sem ekki stunda ábyrgar fiskveiðar, en þá ættu
annað hafa orðið uppvís að ósannindum, segja
sér fyrir verkum við nýtingu eigin auðlinda?
Hvaða þjóð vill láta alþjóðlega samsteypu eins
og Unilever, sem ekki hefur alltaf haft gott orð á
sér, segja sér fyrir verkum í þessum efnum?
Þarna eru á ferðinni stórhættuleg áform, sem
eru reyndar varla framkvæmanleg af mörgum
ástæðum. Það er þó full ástæða til að gjalda var-
hug við áformum af þessu tagi. Við Íslendingar
og aðrar fiskveiðiþjóðir eigum ekki að láta segja
okkur fyrir verkum í þessum málum. Við eigum
að stunda sjálfbærar, ábyrgar fiskveiðar eins og
við teljum okkur gera og gera umheiminum það
ljóst. Á grunni þess eigum við að gefa út um-
hverfismerki, annaðhvort alíslenzkt eða sam-
norrænt. En það er ekki eftir neinu að bíða. Við
megum ekki fljóta sofandi að feigðarósi meðan
MSC og WWF taka sér smám saman það vald
að einoka umhverfisvottun sjávarafurða.
Stórhættuleg áform
»Hollenzka smásalan ætlarsér að selja eingöngu
fiskafurðir vottaðar af
SC innan þriggja ára
BRYGGJUSPJALLL
Hjörtur Gíslason
hjgi@mbl.is
aðildarlönd ESB, þar með taldir Hollendingar,
fyrst og fremst að líta í eigin barm. Taka til í
eigin bakgarði áður en þær fara að gera at-
hugasemdir við aðra, sem standa sig miklu bet-
ur. Það sem er alvarlegast í þessum áformum
er, að það er verið að fela aðeins einu vott-
unarfyrirtæki það ofurvald sem felst í því að
ráða hverjir komast inn á markaðinn. Það er
verið að hóta öllum, sem selt hafa afurðir sínar
til þessara smásölukeðja, þar með talið Íslend-
ingum, að henda þeim út gefi þeir sig ekki MSC
á vald og þá um leið WWF, Alþjóðanáttúru-
verndarsjóðnum, og Unilever, en MSC er skil-
getið afkvæmi þeirra. Hvaða þjóð vill láta öfga-
full náttúruverndarsamtök, sem hvað eftir
Eftir Hjört Gíslason
hjgi@mbl.is
„ÞAÐ er bara ágætis fiskirí hjá
okkur og hefur verið að undanförnu.
Við erum að taka svona tvö tonn í
trossu að meðaltali og erum með
upp í níu trossur. Annars er hann
að spá einhverjum leiðindaskít núna
næstu tvo til þrjá dagana svo ég
legg ekki netin aftur í dag. Við
kippum netunum alltaf með okkur í
land ef það brælir,“ sagði Óli Björn
Þorbjörnsson, skipstjóri og útgerð-
armaður á Sigurði Ólafssyni SF,
þegar Verið ræddi við hann á mið-
unum í lok síðustu viku.
Óli Björn var hógvær, þegar hann
var úti að draga trossurnar og
reiknaði með að vera kominn í land
um kaffileytið. Það fór öðruvísi.
Netin voru bunkuð af fiski og hann
komst ekki í land fyrr en að áliðnu
kvöldi með fullan bát af fiski. Þeir
voru með yfir 40 tonn og svo mikið
var fiskiríið að þegar bezt lét voru
yfir þúsund fiskar í trossunni. Geri
aðrir betur.
„Það hefur rætzt vel úr vertíðinni
en þetta fór voðalega seint af stað.
Það er áberandi hvað lítið er af æti.
Það vantar loðnu hérna á svæðið
fyrir fiskinn að éta. Það litla sem er
af loðnunni held ég að hvalurinn éti.
Það er mikið af fiski hérna en hann
er allur tómur. Línubátarnir hafa
verið að fá mjög gott hérna dýpra
og það er engin loðna í þeim fiski.
Það segir manni að það sé eitthvað
lítið af henni. Mikið af fiskinum,
sem við erum að fá í netin er gal-
tómt og það er ekki alveg eðlilegt
ástand á þessum árstíma.
Skötuselurinn er að verða meira
áberandi í netunum en áður. Hann
virðist vera genginn upp á grynnra
vatn í meiri mæli en áður og við er-
um að fá svona 200 kíló á dag af
honum.
Óhemja af hnúfubak
Það er alltof mikið af hval hérna á
þessum slóðum. Það er alveg
óhemja af hnúfubak hérna og ef það
er einhver glóra í alþingismönnum
og sjávarútvegsráðherra á hann að
gefa skotveiðileyfi á alla hvali sem
eru hérna. Þeir eru í harðri sam-
keppni við okkur. Það er allt búið að
vera fullt af hnúfubak hérna síðan
fyrsta loðnutorfan lét sjá sig. Það
þarf að taka til í þessari hvala-
fjölskyldu.
Félagi minn var hérna á hand-
færum um daginn og hann vissi
ekki fyrr en einn hnúfubakurinn
þurrkaði sig alveg við bátinn hjá
honum. Það fór bara hrollur um
hann. Við erum ægilega ósáttir við
að ekki skuli vera tekið á þessu. Það
er hægt að selja kjötið með því að fá
innflutningsleyfi inn í Japan. Það er
alveg skelfilegt hvað það er mikið af
þessu hérna í kringum okkur og að
enginn skuli mega nýta hvalinn. Nú
er líka tækifæri til að sjá hvað
hnúfubakurinn er að éta og hvað
hann er að gera hérna. Ég held að
Hafró ætti að skoða þetta.“
Vitlaust veður í janúar
Hvar hafið þið verið með netin?
„Við erum búnir að vera með net-
in hérna fyrir utan Hornafjörð og á
Hálsunum í allan vetur. Við byrj-
uðum í janúar, en þá var afrakst-
urinn lítill. Þá var alltaf vitlaust
veður og við vorum mest með netin
í bátnum. Síðan hefur þetta verið
ágætis veiði. Fiskiríið var mjög gott
fyrir páskana og sömuleiðis eftir þá.
Hinir bátarnir eru vestur við Ing-
ólfshöfða. Fiskurinn er ágætlega á
sig kominn, þótt lítið sem ekkert sé
í maganum á honum. Það er þó eins
og stóra fiskinn vanti í þetta. Svo
virðist sem svolítið sé af fiski hérna
á þónokkuð stóru svæði. Við höfum
verið með netin víða og það hefur
alls staðar verið eitthvað að fá.
Þetta er nokkuð góður fiskur, sex til
sjö kílóa meðalvigt. Við leggjum svo
upp hjá Bestfiski á Hornafirði þar
sem fiskurinn er saltaður.“
Fara fljótlega á humar
Hvað hefur hrygningarstoppið að
segja fyrir ykkur?
„Það plagar okkur lítið. Mér sýn-
ist við vera að verða búnir með það,
sem við megum veiða af þorski. Við
eigum bara örfá tonn eftir óveidd.
Nú má byrja að veiða humar og
einn bátur landaði þar í vikunni.
Hann var með um 40 kör af humri
eftir sólarhringinn. Það er mjög
gott. Ég geri ráð fyrir að við byrj-
um á humrinum einhvern tímann í
apríl,“ segir Óli Björn.
Þrjár mílur eða fjórar eða sex!
Í gildi eru reglur um að skip og
bátar undir 29 metrum að lengd
megi stunda togveiðar upp að þrem-
ur mílum frá landi. Lengri bátar
mega ekki fara nær en fjórar mílur
og yfir vetrartímann verða lengri
bátar að halda sig úti á sex mílunum
úti af Hornafirði. Sigurður Ólafsson
SF 44 er 31 metri að lengd og verð-
ur því að halda sig utar en 29 metra
bátarnir þótt þeir síðarnefndu séu
miklu nýrri og mun öflugri togskip.
Að vísu ræður afl aðalvélar einnig
hve nálægt landi skipin mega fara,
en aflvísir fjölmargra skipa hefur
verið færður niður undanfarin ár,
svo þau sleppi upp að þremur míl-
unum.
Hvað finnst Óla Birni um þetta?
„Ég hef svo oft talað um þá vit-
leysu að maður er eiginlega búinn
að fá nóg. Við þurfum að fara á
þessum litla og gamla bát úr fyrir
sex mílur til að kasta trollinu yfir
veturinn meðan hinir eru uppi á
þremur mílum. Svo er verið að
smíða nýja báta og þeir sniðnir að
því að komast upp á þrár mílurnar.
Ég þarf að vera utar á gömlum bát
með litla vél, meðan nýju og öflugu
bátarnir fá að vera nær landi. Þeir
sem stjórna þessu virðast ekki vera
starfi sínu vaxnir. Þetta er hreint og
klárt óréttlæti því þessir nýju bátar
eru ekkert annað en stórir og öfl-
ugir togarar. Nýju, öflugu togbát-
arnir fá að vera nær en gamall og
lúinn bátur með litla vél sem er
miklu afkastaminni. Hvers lags
réttlæti er þetta,“ spyr Óli Björn og
lái honum hver sem vill.
Þúsund fiskar í trossuna
Óli Björn á Sig-
urði Ólafssyni SF
44 mokfiskar
á Hálsunum
og víðar utan
við Hornafjörð
Morgunblaðið/Sigurður Mar Halldórsson
Vinnslan Hann er flottur fiskurinn frá Óla Birni. Svo stór að þeir í Bestfiski verða að handflaka hann. Þaðan fer
hann svo saltaður í svanga maga í Suður-Evrópu. Algjört lostæti.
Báturinn Sigurður Ólafsson SF 44 hefur skilað sínu, enda áratuga gamall, en heldur þó áfram að fiska.
Í HNOTSKURN
»Fiskurinn er ágætlega á sigkominn þótt lítið sem ekkert
sé í maganum á honum. Það er þó
eins og stóra fiskinn vanti í þetta.
»Félagi minn var hérna áhandfærum um daginn og
hann vissi ekki fyrr en einn
hnúfubakurinn þurrkaði sig al-
veg við bátinn hjá honum. Það
fór bara hrollur um hann.
»Nýju, öflugu togbátarnir fáað vera nær en gamall og lú-
inn bátur með litla vél, sem er
miklu afkastaminni. Hvers lags
réttlæti er þetta?