Morgunblaðið - 31.03.2008, Blaðsíða 16

16 MÁNUDAGUR 31. MARS 2008 MORGUNBLAÐIÐ
VESTURLAND
Eftir Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
UM helgina hófst í Kópavogi nám-
skeið Einars Vigfússonar í útskurði
fugla og lýkur því í vikulok. Einar er
þekktur fyrir útskurð sinn og marg-
ir Íslendingar hafa sótt hann heim í
Árborg í Manitoba en verk hans
hafa verið seld víða um heim.
Tilviljun
Einar segir að sem ungur maður
hafi hann oft málað í frístundum og
draumurinn hafi verið að verða nátt-
úrulífsmálari. Honum hafi þá verið
bent á að ekki væri mikil framtíð í
því og þess vegna hafi hann farið á
námskeið í merkjagerð. Í kjölfarið
hafi hann unnið við að búa til merki
og skilti samfara búskapnum, en bú-
skapurinn hafi verið hans helsta at-
vinna. Hann hafi málað skilti fyrir
bændur, málað merki á trukka, flug-
vélar og allar stærðir og gerðir af
bátum, allt frá litlum fiskibátum upp
í stærri flutningaskip og ferjur sem
Bátagerð Thorsteinsons í Riverton
hafi smíðað. Hann hafi stundað
þessa iðju í mörg ár en síðan að
mestu leyti hætt henni.
Að sögn Einars urðu kaflaskipti
hjá honum 1984 þegar hann kynntist
tveimur tréskurðarmönnum á sýn-
ingu í Winnipeg. „Þegar ég kynntist
þessari list og talaði við mennina
vissi ég að ég yrði að læra útskurð,“
segir hann. „Ég heillaðist gersam-
lega af fegurðinni og því hvað verkin
voru eðlileg. Sem betur fer bauð
annar þeirra mér að taka þátt í nám-
skeiði sem hann hélt heima hjá sér.
Við fórum síðan saman á framhalds-
námskeið í Toronto og eitt leiddi af
öðru. Þetta áhugamál mitt varð til
þess að ég tók þátt í mörgum mótum
í útskurði víðs vegar í Kanada og
Bandaríkjunum. Á þessum ferðum
kynntist ég mörgum tréskurðar-
meisturum, sem sérhæfðu sig í út-
skurði villtra dýra, og fór á marga
góða fyrirlestra og námskeið, þar
sem ég lærði mikið í þeirri tækni að
skera út fugla, sem litu út eins og
raunverulegir fuglar. Ég vann til
margra verðlauna og árangurinn
hélt mér við efnið. Ég hef alltaf verið
mikill áhugamaður um villt dýralíf,
jafnt á heimaslóðum sem á Íslandi,
og hef reynt að líkja eftir ýmsum
stellingum fuglanna til að gera út-
skurðinn áhugaverðari.“
Hápunkturinn á Íslandi
Það er ekki beint hamagangur í
Einari heldur heldur hann sig frekar
til hlés og lætur verkin tala. Hann
segir að skyndilega hafi verið mikill
áhugi á útskurði sínum og þessi
áhugi hafi orðið til þess að þau hjón-
in, Rosalind og hann, hafi komið upp
nokkurs konar safni á bænum. Það
hafi orðið til þess að heimsóknum
hafi fjölgað til muna og margir Ís-
lendingar í ófáum rútum hafi verið
þar á meðal. Jóna Höskuldsdóttir og
Daníel Reynir Dagsson hafi verið í
hópi gesta á undanförnum árum og
þau hafi komið fyrsta námskeiðinu á
hérlendis vorið 2006. Leikurinn hafi
verið endurtekinn í fyrra og nú sé
hann enn kominn í sömu erinda-
gjörðum. „Þessi námskeið hafa verið
mjög óformleg en sérstaklega gef-
andi fyrir mig, því á þeim fæ ég
tækifæri til að vera með og kynnast
mjög áhugaverðu fólki og ekki
skemmir fyrir að geta leiðbeint því á
íslensku.“
Að þessu sinni verður himbrimi
tekinn fyrir, en áður hefur Einar
kennt handbrögðin við gerð ýmissa
smáfugla. Fyrir níu árum sýndi Ein-
ar fyrst verk sín hérlendis, fyrst í
Vesturfarasetrinu á Hofsósi, síðan í
Háskóla Íslands og loks í Norræna
húsinu. „Það þarf ekki að taka það
fram að það var hápunktur lífs míns
sem útskurðarmanns,“ segir Einar.
Kennir Íslendingum útskurð fugla
Morgunblaðið/Ómar
Kennarinn og lærisveinarnir Nemendurnir á námskeiðinu með lærimeistaranum. Einar og Rosalind Vigfússon
sitja lengst til hægri, en Rosalind kemur síðan aftur í sumar og þá með barnakór sinn frá Nýja Íslandi.
Fuglager Nokkrir fuglar sem Einar Vigfússon hefur skorið út. Fremst er
himbrimi sem á eftir að mála og nemendurnir hafa til hliðsjónar.
Í HNOTSKURN
» Einar Vigfússon hefur kenntíslenskum nemendum sínum
að skera út músarindla, mar-
íerlur, lóur í hálfri stærð og óð-
inshana.
» Einar hefur meðal annarskennt sonum sínum réttu
handtökin í útskurði fugla.
Einar Vigfússon
frá Árborg í Mani-
toba enn á ferð
ÚR VESTURHEIMI
Eftir Guðrúnu Völu Elísdóttur
vala@simenntun.is
Borgarnes | Ásþór Ragnarsson skólasál-
fræðingur og Dagný Hjálmarsdóttir hjúkr-
unarfræðingur hafa haldið námskeið um
uppeldi fyrir foreldra barna á leikskólaaldri
og yngri grunnskólabarna. Námskeiðið sem
heitir ,,Færni til framtíðar“ var upphaflega
samið fyrir Miðstöð heilsuverndar í Reykja-
vík en forsagan er að hjúkrunarfræðinga í
ungbarnaeftirliti í Reykjavík vantaði upplýs-
ingar um uppeldi barna vegna þess að
margir foreldrar leituðu eftir því.
Best ef báðir foreldrar
fara saman á námskeið
,,Námskeiðin sjálf byggjast á Uppeld-
isbókinni, sem var gefin út á ensku árið
2003 af ameríska sálfræðifélaginu og á ís-
lensku af Skruddu 2004. Við fórum saman á
tveggja daga námskeið haustið 2005 til að
geta orðið leiðbeinendur og kennt efnið,“
segir Dagný. ,,Til að byrja með miðuðum
við verðið á námskeiðunum við 6.000 kr. á
mann og 9.000 kr. á par og renndum blint í
sjóinn með það. Hins vegar kom strax í ljós
að það er enginn grundvöllur fyrir svona
námskeið á þessu verði. Það var engin að-
sókn, fólki fannst þetta dýrt svo við sömd-
um við vinnustaði okkar um að fá að gera
þetta í vinnutímanum, þannig að nú tökum
við bara 1.500 kr. sem er bara fyrir kostnaði
og námskeiðsgögnum. Það má því segja að
námskeiðin séu haldin á kostnað Heilsu-
gæslustöðvarinnar og Borgarbyggðar,“ seg-
ir Ásþór. Þau segjast vilja geta boðið upp á
námskeiðin frítt, þannig að þetta verði bara
hluti af fræðslu foreldra þegar börnin fara
inn á leikskóla.
,,Í rauninni er fáránlegt að fá enga
fræðslu þegar fólk eignast börn,“ segir Ás-
þór og telur að enn eimi eftir af gamla tím-
anum þegar fólk taldi færni til uppeldis
meðfædda. ,,En það er auðvitað ekki þannig
lengur því svo miklar breytingar hafa orðið,
ekki bara samfélagslega, heldur fjöl-
skyldulega.“ Þau segja að þegar fólk fái sér
hund finnist því alveg sjálfsagt að fara á
námskeið en öðru máli gegni þegar það
eignist barn og margir eigi erfitt með að
viðurkenna að þeir þurfi aðstoð við ala upp
barnið sitt. Aðsóknin að námskeiðunum hef-
ur verið hæg en hámarkið var fyrir jólin.
,,Já, þá skráðu sig fleiri en við mögulega
gátum tekið, almennt tökum við 12-14
manns en það er algengt að hjón fari saman
á námskeið og reyndar mælumst við til þess
að báðir foreldrar fari, það skilar bestum
árangri.“
Ásþór og Dagný segjast auglýsa nám-
skeiðin annars vegar fyrir foreldra leik-
skólabarna og hins vegar barna í 1.-3. bekk,
en prófuðu síðast að keyra þetta saman.
Námskeiðin eru haldin einu sinni í viku um
fjögurra vikna skeið, tvo tíma í senn. Allt
efni er á íslensku, það er pakki með glærum
og verkefnum og svo býðst fólki að kaupa
Uppeldisbókina.
Það þarf að auka hrósið
Námskeiðið er byggt á kenningum um at-
ferlismótun (umbun, styrking, refsing) og
atferlissálarfræði er grunnurinn. ,,Þetta eru
hlutir sem margir vita en það þarf að
skerpa á. Við erum alltaf að gleyma okkur
og bregðumst öðruvísi við en við vildum.
Fólk kafar í rauninni svolítið í sjálft sig á
námskeiðinu, skoðar hvað það gerir og
hvernig það bregst við ýmsum atvikum. Við
erum svo oft upptekin af því hvað börnin
gera en ekki að hugsa um hvað við gerum
og hvernig við bregðumst við í mismunandi
aðstæðum.“ Þau segja fólk gjarnan koma á
námskeið með væntingar, t.d. ,,hvað er
hægt að gera þegar barn gerir …? en þá sé
málið að snúa þessu við og spyrja ,,hvað
gerir þú?“ Þau segja foreldra t.d. spyrja
hvort ekki sé í lagi að dangla í barn hafi það
slegið fyrst, fólk haldi stundum að þá séu til
einhverjar skyndileiðir að markmiðum.
,,Ef barn er búið að venja sig á ákveðna
hegðun getur maður kannski stoppað hana
með inngripi en það er ekki víst að barnið
læri.“ Ásþór líkir þessu við að afbrotamaður
sé tekinn úr umferð og læstur inni fyrir
ranga hegðun en ekki sé þó víst að hann
læri af því. Hann segir ennfremur að þeir
sem hafi nýtt sér og hafi reynslu af atferl-
ismótun trúi því að breyting eigi sér aldrei
stað nema það sé eitthvað sem virkar hvetj-
andi eða hamlandi. ,,Stundum eru foreldrar
komnir í ógöngur og erfitt að gera sér grein
fyrir því hvað það er nákvæmlega sem þarf
að gera. Við hvetjum fólk til að skrá vand-
lega niður hvað gerðist, hvað það er að
hugsa því börn eru næm og skynja í öllu
látbragði foreldranna hugsun þeirra. Barnið
bregst við og stundum er maður að umbuna
fyrir óæskilega hegðun. Þó að kalla megi
námskeiðið almennt uppeldisnámskeið er
líka komið inn á hegðunarvanda, t.d. að
þjálfa foreldra til að takast á við erfiðleika,
kenna barni að róa sig, kenna því sjálf-
stæðan leik, leyfa börnum að læra að átta
sig o.sv.frv. Eitt af því sem flestir foreldrar
nefna sem nauðsyn til að vera gott foreldri
er þolinmæði. Við bendum á að það þurfi að
auka hrós, stundum þarf ekki einu sinni að
segja neitt, heldur getur létt snerting eða
augnatillit gert sama gagn. Oft fá börn eng-
in viðbrögð þegar vel gengur og þau eru
góð og þæg en einmitt þá þarf að styrkja
hegðunina, ekki bara veita börnunum at-
hygli þegar þau eru óþæg. Foreldrar gera
10 ára áætlun, halda áfram að vinna heima,
við spyrjum hvernig viltu sjá barnið þitt eft-
ir 10 ár, hvaða færni viltu að það hafi hvaða
hegðun viltu að það sýni og hvað þarft þú
að gera sem foreldri til þess að þetta tak-
ist.“
Þau segja að námskeiðið hafi styrkt þau
sjálf bæði persónulega og í starfi enda sé
mikil sjálfsskoðun og styrking í að takast á
við efnið. Dagný segist nýta þessar aðferðir
í uppeldi sinna eigin barna en Ásþór segist
ekki hafa verið sér meðvitandi um allt þetta
þegar hans börn voru ung, nú æfi hann sig í
afahlutverkinu. Næsta námskeið verður
auglýst fljótlega og þau hvetja alla foreldra
yngri barna til að koma og læra um uppeldi.
Uppeldisnámskeið eru nauð-
synleg foreldrum ungra barna
Fræðsla Ásþór Ragnarsson sálfræðingur og
Dagný Hjálmarsdóttir hjúkrunarfræðingur
vilja að foreldrar komi á námskeið um uppeldi.