Morgunblaðið - 03.04.2008, Síða 6

GRÉTAR Þor-
steinsson, forseti
Alþýðusambands
Íslands, sá í gær
ástæðu til að
hringja í Þórarin
Ævarsson, fram-
kvæmdastjóra
IKEA, til að þakka
honum fyrir fram-
lag hans í um-
ræðuna um verðhækkanir. Þórar-
inn gagnrýndi í viðtali í Morgun-
blaðinu innflytjendur fyrir að
hækka vörur sínar strax og sagði
enga ástæðu til þess.
„Já, ég verð að segja eins og er að
það hafa orðið þó nokkur við-
brögð,“ sagði Þórarinn aðspurður í
gær hvort hann hefði fengið mikil
viðbrögð við gagnrýni sinni. „Mér
fannst mjög skemmtilegt að heyra í
Grétari, við áttum gott samtal.
Hans viðbrögð voru þau að honum
fannst svo gott að vita til þess að
einhverjir í mínum hópi hugsuðu
ekki á sömu línu og allir hinir,“ seg-
ir Þórarinn og nefnir einnig frétta-
tíma á Stöð 2 þar sem sýnt var frá
fundi viðskiptaráðherra, verkalýðs-
forystunnar og Neytendasamtak-
anna. „Niðurlag þeirrar fréttar var
að menn voru mjög ánægðir með
það sem kom fram í Morgunblað-
inu,“ segir Þórarinn og bætir við að
forystugreinin í Morgunblaðinu í
gær hafi verið gríðarlega sterk.
„Hún dregur línuna mjög skýrt. Ég
finn það að Morgunblaðið er að
veita okkur mikinn stuðning með
þessu og bakka okkur upp.“ Þórar-
inn segist jafnframt hafa heyrt frá
fjölda viðskiptavina og að blogg-
heimurinn hafi logað.
„Nú vonar maður bara að krónan
fari að styrkjast,“ segir hann. „Ég
held líka og er viss um að þessi
grein í Mogganum í gær [fyrradag]
hafi orðið kveikjan að því að olíufé-
lögin lækkuðu í dag [í gær].“ Hann
klykkir út með því að hann sé sann-
færður um að fleiri muni slást í lið
með IKEA. „Það er náttúrlega það
sem þarf því annars fer verðbólgan
út í einhverja vitleysu. Það er bara
þannig.“
Telur fleiri
munu slást í
lið með IKEA
Þórarinn
Ævarsson
6 FIMMTUDAGUR 3. APRÍL 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Elvu Björk Sverrisdóttur
elva@mbl.is
GERA þarf mikið átak í að bæta
brunavarnir í gömlum húsum í borg-
inni sem teljast til menningarverð-
mæta. Þetta kom fram á fundi með
byggingarfulltrúa Reykjavíkur,
slökkviliðsstjóra höfuðborgarsvæðis-
ins og brunamálastjóra á fundi í gær.
Þar var kynnt skýrsla Brunamála-
stofnunar um stórbrunann við Lækj-
artorg, sem varð 18. apríl í fyrra. Þá
eyðilögðust tvö af eldri húsum borg-
arinnar, Lækjargata 2 og Austur-
stræti 22, í eldi.
Björn Karlsson brunamálastjóri
kynnti skýrslu Brunamálstofnunar.
Fram kom í máli hans að ekki væri
líklegt að um íkveikju hefði verið að
ræða en líkur eru taldar á því að eld-
urinn hafi komið upp í millilofti í
Fröken Reykjavík og borist mjög
hratt yfir í Austurstræti 22. Talið er
að það hafi verið vegna þess að eld-
varnarvegg vantaði. Björn sagði að
svo virtist sem veggurinn hefði verið
rifinn fyrir um 30–50 árum af þáver-
andi eigendum hússins. Hann sagði
með ólíkindum að menn hefðu rifið
slíkan vegg, enda hefði þeim átt að
vera kunnugt um þá eldhættu sem
það skapaði. Hefði eldveggurinn ver-
ið til staðar hefði eldurinn farið mun
hægar á milli.
Tjón upp á 132 milljónir króna
Björn fjallaði um slökkvistarfið og
sagði að eftir að tilkynnt var um eld-
inn hefði svar- og greiningartími
Neyðarlínu verið mjög langur, eða
134 sekúndur. Þetta hefði komið til af
því að sá sem tilkynnti fyrstur um
brunann hefði verið mjög óskýr í
máli. Erfiðlega hefði gengið að ráða
við eldinn framan af, en eftir að þak
hússins að Austurstræti 22 og Frök-
en Reykjavík var rofið hefði starfið
gengið vel. Tilkynning um eldinn
barst um kl. 13.50 og var allur eldur
slökktur um klukkan 19.30. Í skýrsl-
unni segir líka að rannsókn lögreglu á
orsökum eldvoðans hafi gengið illa
vegna niðurrifs húsanna eftir brun-
ann.
Fram kemur í skýrslu Brunamála-
stofnunar um brunann að tjónið
vegna hans nemi alls um 132 millj-
ónum króna. Hefur Samfylkingin
óskað eftir því að skýrslan verði
kynnt í borgarráði.
Að lokinni kynningu skýrslunnar
ræddu Björn Karlsson, Jón Viðar
Matthíasson, slökkviliðsstjóri höfuð-
borgarsvæðisins, og Magnús Sædal
Svavarsson, byggingarfulltrúi
Reykjavíkur, við blaðamenn.
Björn sagðist telja að þeir sem rifu
eldvarnarvegginn á sínum tíma hefðu
vitað vel hvað þeir voru að gera.
„Þetta var einbeittur brotavilji,“
sagði Björn.
Magnús benti á að saga húsanna
sem um ræddi væri löng. Hann sagði
að á teikningum frá því snemma á 20.
öld kæmi fram að eldvarnarveggur
væri á milli húsanna, en ekki væri til-
greint nánar hvernig hann væri. „En
í dag erum við með brunatákn á þess-
um veggjum sem lýsa allt öðrum
vegg heldur en nokkurn tíma hefur
verið þarna.“ Með þessum upplýsing-
um frá brunamálayfirvöldum væri
verið að senda rangar upplýsingar.
Ekkert úðakerfi í MR
Fram kom hjá þremenningunum
að einn helsti lærdómur sem draga
mætti af brunanum væri að betur
þyrfti að huga að eldvörnum í göml-
um, verðmætum húsum. Til stendur
að ráðast í úttekt á brunavörnum í
gömlum byggingum sem teljast mik-
ilvægar í menningarlegu tilliti. Þar
má nefna Bernhöftstorfuna, Mennta-
skólann í Reykjavík, Iðnó og Höfða.
Viðræður milli húsafriðunarnefndar,
Brunamálastofnunar, forvarnadeild-
ar SHS og byggingarfulltrúans í
Reykjavík um þetta eru hafnar.
Magnús benti á að í sumum hinna
gömlu húsa væru upprunalegir viðir
sem ekki fengjust lengur og Íslend-
ingar hafi ekki efni á að missa þessi
hús. „Við erum með fátæklegan
byggingararf og þurfum svo sannar-
lega að hanga á því sem við eigum,“
sagði Magnús og nefndi í þessu sam-
bandi byggingu Menntaskólans í
Reykjavík, sem er frá árinu 1846.
„Mér er ekki kunnugt um að það sé
neitt vatnsúðakerfi í þessu húsi.
Þarna var Þjóðfundurinn haldinn.
Það er ekkert gaman að standa í eft-
irlíkingu af þessu húsi ef það skyldi
farast í eldi.“
Jón Viðar benti á að hús sem teld-
ust til menningarverðmæta gætu
verið í eigu einkaaðila og erfitt gæti
reynst að gera kröfur til þeirra um að
leggja fé í varnirnar. „En þá þurfa
jafnvel yfirvöld að koma með fjár-
styrki til þess að bæta úr ástandi
hússins,“ sagði Jón Viðar.
Gera þarf stórátak í eld-
vörnum verðmætra húsa
Morgunblaðið/Júlíus
Bruni Rúmlega 200 ára gamalt hús, Austurstræti 22, gjöreyðilagðist í stórbrunanum í apríl í fyrra.
Ekki líklegt að um
íkveikju hafi verið
að ræða í brun-
anum í Lækjar-
götu í fyrravor
„ÉG hef haft það á tilfinningunni frá
því að þessi bruni varð að ég hafi
brugðist […] Mér finnst ég hafa
brugðist í nokkuð víðtækum skiln-
ingi,“ sagði Jón Viðar Matthíasson,
slökkviliðsstjóri höfuðborgarsvæð-
isins, á fundinum í gær. Nefndi hann
þar m.a. að æskilegt hefði verið að
hann hefði verið búinn að ýta á
brunamálayfirvöld að láta útbúa
verklagsreglur, líkt og gildi á Norð-
urlöndunum, þar sem sérstaklega sé fjallað um hvernig
haga eigi brunavörnum í menningarverðmætum.
„Við erum ekki að tala um eitthvert hús. Við erum að
tala um hús frá því um aldamót og frá því fyrir alda-
mót,“ sagði hann. „Við hugsum ekki nógu vel um menn-
ingarverðmætin okkar,“ sagði hann einnig.
Jón Viðar sagði að einnig mætti velta fyrir sér hvort
brunamálayfirvöld væru að bregðast þeim sem sinna
byggingum, á borð við smiði, rafvirkja og aðra. „Er
ekki nógu mikil fræðsla í menntakerfinu um alvarleika
bruna?“ spurði Jón Viðar.
Ekki hugsað um menningarverðmætin
Jón Viðar
Matthíasson
Þ
að eru miklir sviptivindar á
Íslandi þessa dagana. Það
er ekki einasta að Kári
blási hressilega um land-
ann heldur stöndum við
frammi fyrir vindasömu ástandi í efna-
hagslífi þjóðarinnar. Það er ekki í
fyrsta sinn sem við lendum í hremm-
ingum, öðru nær. Þeir sem eldri eru
muna endalausu sveiflurnar og hve
sársaukafullar þær gátu verið á stund-
um. Þótt aðstæður nú séu með allt öðr-
um hætti og staða Íslands gjörbreytt er
allt í lagi að átta sig á hvernig hlutirnir
voru.
Það er líka þannig, hvort sem mönn-
um líkar betur eða verr, að um leið og
við fögnum góðærinu og því að ein-
staklingar og fyrirtæki, og þar með rík-
iskassinn, hagnist vel, þá hlýtur sama
lögmálið að gilda þegar harðnar á daln-
um. Þar verða allir að taka ákveðinn
skell.
Þetta finnst mér skipta máli þegar
menn hafa uppi stór orð um viðbrögð
við ástandinu og einnig stór orð um það
hvernig þróunin verður næstu mánuði.
Það er nefnilega þannig að enginn veit
fyrir víst hvað morgundagurinn ber í
skauti sér. Það á ekki síst við í síkvikum
heimi alþjóðaviðskipta.
Það er mikið skrafað og skrifað um
hvernig ríkisstjórnin eigi að bregðast
við ástandinu og hvernig kröftum henn-
ar verði best fyrirkomið við þessar að-
stæður. Um það sýnist vafalaust sitt
hverjum og í raun má spyrja sig hvort
hún eigi með sérstækum hætti að
blanda sér í ástandið. En það er efni í
allt annan pistil. Satt að segja finnst
mér stundum að menn ættu að tala
minna.
Hitt veit ég, að nú þegar er pyngja
landsmanna farin að léttast. Það þarf
ekki að fara mörgum orðum um þær
verðhækkanir sem þegar hafa orðið,
nægir að nefna hækkun á matvörum í
því sambandi. Víst er að þær taka í,
þegar allt er talið. Það er sagt að molar
séu líka brauð, þegar krónunum er
safnað saman. Ég reyndi það á eigin
skinni um daginn, þegar krónan féll
hvað mest, að vara sem ég hafði auga-
stað á hækkaði skyndilega þar sem hún
stóð í búðarglugganum. Verslanir hafa
þegar hækkað vöruverð vegna óhag-
stæðra innkaupa. Ég hef reyndar ekki
enn séð tilboð um að kaupa „á gamla
verðinu“ eins og mig rekur barnsminni
til, þótt ég telji reyndar að það hljóti að
vera akkur í því fyrir verslanir að selja
meira á „gamla verðinu“ heldur en að
hækka eins fljótt og vísbendingar eru
um nú – og selja jafnvel minna. Látum
það vera.
Það er svo annað mál að við eyj-
arskeggjar höfum verið afar óduglegir
við það að láta óánægju okkar í ljós
þegar við setjum vörur í körfuna okkar.
Af hverju látum við bjóða okkur að
vörur hækki svona hratt en þegar tök
eru til lækkana ýtum við ekki nægilega
við markaðnum? Það getur vel verið að
sumum þyki sem ég tali harkalega, en
mín skoðun er eindregið sú, að við þurf-
PISTILL » Af hverju látum við
bjóða okkur að vörur
hækki svona hratt en
þegar tök eru til lækkana
ýtum við ekki nægilega
við markaðnum?
Ólöf Nordal
Tölum af skynsemi
um öll að sýna meiri vitund um verðlag í
landinu.
Ég veit ósköp vel að það rekur eng-
inn fyrirtæki með tapi til lengri tíma.
En það að boða 30% hækkun á verðlagi
næstu örfáa mánuði er ansi vel í lagt.
Við þessar aðstæður má ekki setja upp
svörtustu svartsýnisgleraugun. Það
verður að tala af ró og skynsemi.
Hljóðpistlar Morgunblaðsins,
Ólöf Nordal les pistilinn
HLJÓÐVARP mbl.is
LÖGREGLAN á höfuðborgarsvæð-
inu svipti sautján ára stúlku ökuleyfi
eftir að hafa stöðvað hana á Reykja-
nesbraut, sunnan Hafnarfjarðar, að-
faranótt miðvikudags. Bifreið stúlk-
unnar mældist á 153 km hraða, þar
sem 90 km/klst er hámarkið.
Að sögn lögreglu gat stúlkan ekki
gefið aðrar skýringar á aksturslagi
sínu en að hún hefði verið að flýta sér
í bæinn.
Á 153 km hraða
♦♦♦