Morgunblaðið - 25.10.2008, Blaðsíða 13

Fréttir 13INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. OKTÓBER 2008
FRÉTTASKÝRING
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
VIÐSKIPTANEFND Alþingis er
nú að kanna, að beiðni þingflokks
Vinstri grænna, hvort hægt sé að
kyrrsetja eignir íslenskra auð-
manna sem tengjast þeim bönkum
og fjármálafyrirtækjum sem hafa
komist í þrot undanfarnar vikur.
VG vilja með þessu koma í veg fyr-
ir að þeir geti komið eignum und-
an.
Það er auðvelt að skilja þá sem
finnst það hið mesta réttlætismál
að aðaleigendur þessara félaga,
sem í mörgum tilfellum eiga enn
verulegar eignir, borgi þær kröfur
sem nú beinast að ríkinu og þar
með almenningi vegna gjald-
þrotanna. Það er hins vegar ekki
þar með sagt að þeim beri skylda
til þess samkvæmt lögum.
Ekki persónulega í ábyrgð
Ef litið er til bankanna verður að
hafa í huga að um var að ræða
hlutafélög. Meginreglan er sú að
það er hlutafélagið sjálft sem er
ábyrgt fyrir kröfum sem að því
beinast en ekki einstakir hluthafar
eða stjórnendur. Hafi hlutafjáreig-
andi í banka ekki lagt eignir sínar
að veði fyrir hlutnum, s.s. glæsihús,
jeppa, sportbíla, einkaþotur eða
-snekkjur, er ekki sjálfkrafa hægt
að ganga að eignunum þótt bank-
inn fari á höfuðið. Þetta á jafnt við
um stóra sem litla hluthafa.
Öðru máli gegnir leiki grunur á
að viðkomandi hafi framið brot, t.d.
í tengslum við stjórnarsetu í banka,
því þá getur sá hinn sami verið
persónulega ábyrgur fyrir tjóninu
sem af því leiðir. Komi til saka-
málarannsóknar getur lögregla
lagt hald á fjármuni sem tengjast
brotinu og dómstólar geta síðan
gert þá upptæka til ríkissjóðs. Þar
með væri auðvitað hægt að nota
peningana til að greiða niður skuld-
ir ríkissjóðs.
Sýni fram á skaðabótaskyldu
Stefán Már Stefánsson, prófess-
or við lagadeild Háskóla Íslands,
bendir á að ef einhver ein-
staklingur telji sig eiga kröfur á
hendur stjórnendum eða eigendum
bankanna geti hann farið fram á
kyrrsetningu hjá sýslumanni.
Fylgja þurfi slíkri kyrrsetningu
eftir með sérstöku staðfesting-
armáli þar sem m.a. reynir á hvort
viðkomandi eigandi eða stjórn-
armaður sé bótaskyldur.
Yfirleitt er þess krafist að sá
sem biður um kyrrsetninguna leggi
fram tryggingu því kyrrsetningin
sem slík getur bakað þeim sem
verður fyrir henni tjón.
Stefán Már telur beiðni VG
fremur óskýra og því erfitt að taka
afstöðu til hennar. „Auðvitað er
langbest að eiga við þetta innan
gildandi lagareglna,“ segir hann.
„Þetta er bara venjulegt mál, að
vísu mjög umfangsmikið og mikil
verðmæti í húfi.“
Ágúst Ólafur Ágústsson, formað-
ur viðskiptanefndar, segir að lög-
fræðingar nefndarinnar séu að
skoða lagaumhverfi hér á landi og
kanni jafnframt hvernig þessum
málum sé háttað í nágrannalöndum
okkar. „Í þessum efnum útiloka ég
ekki neitt,“ segir hann.
Kyrrsetning ekki í hendi
Morgunblaðið/Golli
Einka Það er óvíst að einkaþotur hafi verið settar að veði fyrir eignarhlut í
bönkunum. Þessar tengjast umfjöllunarefninu ekki, svo vitað sé.
 VG vilja kyrrsetja eignir auðmanna  Eigendur eru yfirleitt ekki bótaskyldir þegar hlutafélög verða
gjaldþrota  „Þetta er bara venjulegt mál, að vísu mjög umfangsmikið og mikil verðmæti í húfi“
ÞINGFLOKKUR Vinstri grænna vill
að kannaðar verði lagalegar for-
sendur til að kyrrsetja tímabundið
allar eignir innlendra fjármálafyr-
irtækja sem komist hafa í þrot,
eigenda þeirra og tengdra aðila
hér á landi. Einnig að lagt verði
hald á eignir þeirra erlendis og eft-
ir atvikum verði þær heimtar til
landsins. Slíkar tímabundnar
heimildir sé nærtækast að setja
sem viðbótarákvæði í neyðarlögin
og stefna að lögfestingu þeirra í
næstu viku.
Ögmundur Jónasson, formaður
þingflokksins, segir að VG hafi í
huga stóra eigendur bankanna og
stjórnendur sem hafi persónulega
mikilla hagsmuna að gæta. VG
mælast í raun til þess að eignirnar
verði kyrrsettar án þess að rök-
studdur grunur hafi vaknað um að
eigendur þeirra hafi framið afbrot.
„Þessir hlutir gerast allir mjög
hratt og það er það sem við ótt-
umst að kunni að gerast; að menn
skáki eignum sínum út af taflborð-
inu,“ segir Ögmundur. Sú krafa rísi
mjög hátt í þjóðfélaginu að þeir
sem beri ábyrgð á að hafa sett
þjóðina gjörsamlega á hliðina
skjóti ekki sínum eignum undan. .
„Og almenningur verði ekki látinn
opna sínar pyngjur fyrr en öll önn-
ur úrræði sem varða þessa aðila
hafa verið tæmd.“
Eignum verði ekki skákað út af taflborðinu
Allir regnbogans litir og fleira flott,
girnilegur matur og margt svo gott.
Opið 10–18 í dag
Komdu í heimsókn