Morgunblaðið - 25.10.2008, Blaðsíða 23

Fréttir 23ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. OKTÓBER 2008
Eftir Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
ALLT útlit er fyrir að forsetafram-
bjóðandinn og repúblikaninn John
McCain þurfi á kraftaverki að halda
eigi honum að takast að snúa við
öruggu forskoti demókratans Bar-
acks Obama í nokkrum lykilríkjum,
nú þegar aðeins tíu dagar eru þar til
stóri dagurinn rennur upp 4. nóv-
ember nk.
Samkvæmt skoðanakönnunum
sem birtar voru á fimmtudag hefur
Obama tveggja stiga forskot í Ohio
og Pennsylvaníu. Sigri hann í Ohio á
hann góða möguleika á að verða for-
seti, en McCain þarf að vinna upp
bilið í Pennsylvaníu og sækja fram í
fleiri ríkjum.
Tölfræðilegir möguleikar Mc-
Cains eru því ekki miklir og það
verður því athyglisvert að sjá hverju
það mun skila honum að hafa setið
svo gott sem einn að kastljósi fjöl-
miðlanna í tæpa tvo daga.
Obama gerði þannig hlé á kosn-
ingafundum sínum á fimmtudag til
að verða við sjúkrabeð ömmu sinn-
ar, Madelyn Dunham, á Hawaii, sem
er sögð er mjög alvarlega veik eftir
mjaðmagrindarbrot.
Dunham gekk Obama um margt í
móðurstað á unglingsárum hans á
Hawaii og kvaðst Obama ekki vilja
gera sömu mistökin og hann gerði
með því að ferðast ekki í tæka tíð til
móður sinnar áður en hún lést af
völdum krabbameins árið 1995.
Obama, sem hefur átt það til á
stjórnmálaferli sínum að halda fyr-
irlestra, ekki kosningaræður, hefur
legið undir ámæli um að vera fjar-
lægur frambjóðandi og hafa verið
leidd rök að því að þessi ákvörðun
hans kunni að styrkja ímynd hans,
með því að draga fram persónuleg
gildi og áherslu á mikilvægi fjöl-
skyldunnar í lífi hvers og eins.
Dýr fatasmekkur
Óvíst er hvort McCain muni tak-
ast að færa sér þetta hlé í framboði
andstæðings síns í nyt, ekki síst í
ljósi fregna um að repúblikanar hafi
varið sem nemur rúmum 18 millj-
ónum íslenskra króna í fatnað,
skartgripi og hársnyrtingu til handa
varaforsetaefninu Söru Palin. En sú
staðreynd að skartið var ekki af
ódýrara taginu þykir ganga þvert á
þá ímynd Palin að þar fari venjuleg
„íshokkímóðir“ sem sé óspillt af
stjórnarelítunni í Washington.
Til að bæta gráu ofan á svart hef-
ur komið í ljós að í embættistíð
hennar sem ríkisstjóri Alaska juk-
ust opinber útgjöld um 31%, þvert á
þá ímyndarsmíði að hún sé íhalds-
maður sem vilji lágmarka ríkisút-
gjöld.
Þá má leiða líkur að því að fréttir
af áframhaldandi hruni á fjármála-
mörkuðum yfirskyggi tilraunir
framboðs McCains til að útmála
Obama sem sósíalista og aðvaranir
um að nái hann sigri verði demó-
kratar í lykilstöðu í Hvíta húsinu og
báðum þingdeildum í Washington.
Ber þar ef til vill hæst að 123
milljarða dala aðstoð þingsins til
tryggingarisans AIG mun að
óbreyttu renna til þurrðar á næstu
dögum.



  



  
   
   !
 




  
"
 
# $ 
% "
&  


 '
("
) '
#*  +  
, 










 

  

 


 




 
  
 

 



 

 



 
  
   
  

   
 



 

 

 
 


61 
 0- 
 ! "#$"#
%& '
 (&"''
)*'(   &)+,
(  
73%898: ; (*<:
;1=/ /
/&002>.-  *  




 

  

,
#  ./"    
 "


# *


 " "  

 0


 



 
-

 


-
!


"


 "
 "

!


 


 -
- -
-
-

-
-
-


 

-


$*


-


$*


John McCain þarf á
kraftaverki að halda
Dýr fatasmekkur Söru Palin vekur athygli á lokasprettinum
Reuters
Á ferðinni McCain pantar jarðarberjakrás í Plant City, Flórída, í fyrradag.
Los Angeles Times. | Rúmri milljón
tonna af Alaska-ufsa hefur verið
landað í Alaska á ári hverju á sama
tíma og veiðar á öðrum fisktegund-
um, svo sem þorski, hafa hrunið í
Bandaríkjunum og 80% af öllu fisk-
meti, sem selt er í landinu, eru flutt
inn.
Loftslagsbreytingarnar í heimin-
um gætu þó orðið til þess að ufsa-
veiðarnar í Alaska heyrðu brátt sög-
unni til. Aukinn sjávarhiti hefur
orðið til þess að ufsi og fleiri fiskteg-
undir í Beringshafi hafa fært sig
norður á bóginn. Alaska-ufsinn er að
breytast í Rússa-ufsa, synda inn í
fiskveiðilögsögu Rússlands í leit að
fæðu, og óttast er að það leiði til fisk-
veiðideilu milli stjórnvalda í Banda-
ríkjunum og Rússlandi.
„Þetta mál snýst um matvælaör-
yggi og líkurnar á að það valdi póli-
tískum deilum eru mjög miklar,“
sagði Andrew Rosenberg, prófessor
við New Hampshire-háskóla og fyrr-
verandi aðstoðarframkvæmdastjóri
bandarísku sjávarútvegsstofnunar-
innar National Marine Fisheries
Service. „Samskipti okkar við Rússa
eru ekki góð fyrir.“ bogi@mbl.is
Alaska-ufsinn rússneskur?
NÁMSMENN í Róm mótmæla áformum ríkisstjórnar
Ítalíu um að minnka útgjöldin til menntamála um
a.m.k. 456 milljónir evra á næsta ári og 7,83 milljarða á
fjórum árum. Námsmennirnir sögðu í gær að mótmæl-
unum yrði haldið áfram þótt stjórnin hefði hótað að
beita lögreglu ef þeir trufluðu kennslu í skólunum.
Reuters
Sparnaðaráformum mótmælt
Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
MIKIÐ verðfall varð á verðbréfa-
mörkuðum í Asíu og Evrópu í gær og
miklar sveiflur á markaði vestan-
hafs. Lækkunin í Tókýó var 9,6%,
10,6% í Seoul og 8,3% í Hong Kong. Í
London var lækkunin 5%, París 3,5%
og í Frankfurt 5%. Margir óttast
heimskreppu, eitt af því sem ýtti
undir óttann var að 0,5% samdráttur
varð í þjóðarframleiðslu Breta á
þriðja ársfjórðungi. Ráðamenn
landsins spá nú langvarandi sam-
drætti.
Mikill órói einkennir á ný fjár-
málamarkaði heimsins og hefur ekki
dugað að seðlabankar og ríkisstjórn-
ir hafi dælt milljörðum dollara inn á
markaðinn síðustu vikurnar, segir á
vefsíðu BBC. Gengi evrunnar lækk-
aði í gær og hefur ekki verið lægra
gagnvart dollara í tvö ár, breska
pundið féll meira á einum degi en
gerst hefur frá 1992. Hefur það ekki
verið lægra gagnvart dollara í sex ár.
Á vefsíðu The Telegraph í Bret-
landi í gær er skýrt frá því að skulda-
tryggingarálag á rússnesk skulda-
bréf sé komið í 1.123 stig, „hærra en
hjá Íslendingum þegar þeir leituðu
aðstoðar hjá Alþjóðagjaldeyris-
sjóðnum“. Blaðið segir að tilraunir
Ungverjalands, Hvíta-Rússlands og
Úkraínu til að fá neyðarlán hjá IMF
hafi komið af stað hættulegri keðju-
verkun í A-Evrópu; skuldatrygg-
ingaálag Úkraínu sé nú 2.800 stig.
Fjármálakreppan í Rússlandi
verði stöðugt erfiðari, segir blaðið og
sérfræðingar séu ekki vissir um að
landið ráði við að ábyrgjast erlendar
skuldir rússneskra fyrirtækja, alls
um 530 milljarða dollara. En svig-
rúmið sé þó mikið, ríkið eigi álíka
mikla fjárhæð í erlendum gjaldeyri
vegna aukinna tekna af olíu- og gas-
sölu síðustu árin.
Mikil lækkun á
mörkuðunum
Skuldatryggingarálag snarhækkar
í ríkjum austanverðrar Evrópu
Í HNOTSKURN
»Viðskipti voru stöðvuð á báð-um stærstu verðbréfamörk-
uðum Moskvu í gær og hefjast
ekki aftur fyrr en á þriðjudag.
»Fjárfestar reyna nú að losnavið hlutabréf af ótta við
hnattræna kreppu og reyna að
festa fé sitt í traustari eignum.
»Fátt er um jákvæðar fréttiren samt bent á að bankar
virðist nú ekki lengur jafn
smeykir. Vextir á milli-
bankalánum lækkuðu lítillega.
Verðfall Áhyggjufullir verð-
bréfasalar í Hong Kong í gær.
Reuters