Skinfaxi - 01.11.1958, Blaðsíða 23

SKINFAXl
119
Æc'ktneHHtir cq ^éiatfÁtnál
Framsögn.
3.
Jónas Hallgrímsson var ekki aðeins
snillingur sem Ijóðskáld. Hann skrifaði
ekki mikið af skáldskap i óbundnu máli,
en eigi að síður er það nijög merkilegt,
sem eftir liann liggur á þeim vettvangi.
Með Grasaferðinni gerðist liann fyrirrenn-
ari Jóns Thoroddsens um sagnagerð úr
íslenzku sveitalífi, og Gamanbréf hans
um ferð drottningarinnar á Englandi til
konungsins á Frakklandi varð Benedikt
Gröndal heillaríkt fordæmi, þá er hann
ritaði Heljarslóðarorrustu og Þórðar sögu
Geirmundarsonar. Nefna má og háðpist-
ilinn, sem alltaf verður í gildi, Að tvggja
upp á dönsku, og loks ævintýrin í stíl H.
C. Andersens, Leggur og skel og Fifill og
hunangsfluga.
Allt þetta er prýðilegt framsagnarefni.
Með Grasaferðinni er rétt að láta fylgja
pistil um þann lið íslenzkra sveitastarfa,
gagnsemi lians og liina fnrðnglöggn at-
hugun þjóðarinnar á reynslu kynslóðanna
um næringargildi og lækningamátt ýmiss
jarðargróða, og má þar nefna t. d. skarfa-
kál, vallhumal, blóðberg, livannarætur og
horblöðku. Með Gamanbréfinu er vel til
fallið að lesa valda kafla úr Heljarslóðar-
orrustu, svo sem um heimanbúnað Napóle-
ons, um Djúnka og kvennavíkinginn Hjör-
leif. Eins og mönnum er kunnugt, gerir
Gröndal nokkra grein fyrir því i ævisögu
sinni, hvar og hvernig Heljarslóðarorrusta
er til orðin, og væri rétt, að sá, sem læsi,
kynnti sér það og segði frá þvi. Ennfrem-
ur er vel við eigandi að gera grein fyrir
Naiióleon III., Metternicli fursta, Franz
Jósef Austurríkiskeisara og þeirri stað-
reynd, að tilefni sögu Gröndals var orrust-
an við Solferino á Italíu árið 1859, þar sem
Napóleon keisari sigraði sameinaða heri
Austurríkiskeisara og Sardiníumanna,
undir stjórn Franz Jósefs keisara.
Þá er komið að sögum Jóns Thorodd-
sens, Pilti og stúlku og Manni og konu.
Þar er úr miklu að velja. í þeim sögum
fer saman fjörug og ldmin frásögn, sér-
stæðar persónur og skemmtilegar, lýsing-
ar á fornum háttum, siðum og hugsunar-
hætti og afbrigðagóð samtöl. Dr Pilti og
stúlku má benda á kaflann um hjásetuna,
þá kafla, sem segja frá þeim Búrfells-
fóstrum, Bárði og Guðmundi, lýsinguna
á lífi skólapilta og frásagnirnar úr Reykja-
vík þeirrar tiðar — með stælingu á hinu
liálfdanska málfari. Úr Manni og konu er
kaflinn frá kvöldvökunni í Hlíð sjálfsagð-
ur og kaflarnir um öll viðslcipti Bjarna
á Leiti við feðgana, Grím meðhjálpara og
Egil. Þá er og tilvalið að lesa þær frásagn-
ir, þar sem Iljálmar tuddi stígur ljóslif-
andi fram á sviðið, barmandi sér yfir tó-
baksleysi við séra Sigvalda og flytjandi
lionum þær fregnir, sem þennan merkis-
klerk fýsir að lieyra.
Af sögum Gests Pálssonar eru Iiæfileg-
astar til framsagnar sem lieild Uppreist-
in á Brekku og Grímur kaupmaður deyr.
Annars skal hér aðeins bent á tvo sögu-