Skinfaxi - 01.05.1991, Blaðsíða 9

UM HVERFISMAL
Hvað hefur verið unnið í
umhverfisverndarmálum?
Hverniger ástand umhverfismála
á Islandi? Hvað hefur áunnist eftir
að umhverfisráðuneytið var
stofnað? Var Island e.t.v. á
vonarvöl í umhverfis-málum?
Fjölmennir áhugamannahópar
hafa allt frá aldamótum lagt rækt
við umhverfið og gera enn, en eru
aðrir Islendingar áhugalausir um
faliegt og heilbrigt umhverfi?
Skinfaxi fékk fyrsta umhverfis-
málaráðherrann, Júlíus Sólnes, til
þess að gefa skýrslu um það hver
staðan var þegar ráðuneytið var
stofnað og hvert hefur miðað.
Hventig var ástand niála í
umhverfisverndþegariimhverfisráðu-
neytið var stofnað vorið 1990?
„Ástandið varþannig, að það varenginn
einn aðili sem hafði frumkvæði að
umhverfisvernd hér á landi, en sem
betur fer hafa öflugir áhugamannahópar
lengi sinnt umhverfismálum og unnið
gott verk.
Áður en ráðuneytið var stofnað höfðu
Islendingar ekki sinnt alþjóðlegum
verkefnum svo neinu nam, samanborið
við aðrar þjóðir. Stjórnkerfið hafði
ekki á að skipa neinum einum aðila,
sem hafði með höndum að gera úttekt á
ástandi umhverfismála á Islandi, móta
tillögur og koma með hugmyndir um
nauðsynlegar aðgerðir og úrbætur.
Engin mótuð stefna var til um hvað
Islendingar ættu að gera í
umhverfisverndarmálum. Það var því
mikil þörf á því að koma þessu ráðuneyti
á og mátti ekki seinna vera að það yrði
stofnað. Því miður hefur ýmis
ágreiningur tafið fyrir störfum
ráðuneytisins, t.d. varðandi
gróðurverndarmálin. Menn hafa deilt
um það undir hvaða ráðuneyti þau
skyldu falla. Almenn gróðurvernd og
framtíðarskipulag gróðurvarna hefur
e.t.v. liðið fyrir það að fyrst og fremst
hefur verið horft til landbúnaðar-
hagsmuna. Mér finnst heillavænlegra
að horft sé á gróðurverndarmál út frá
hagsmunum landsins í
heild”.
Tekur 4-8 ár að
koma
sorphirðumálum í
lag
Hvað erum við langt á eftir
hinum Norðurlöndunum í
umhverfisvernd? Hvernig
er ástand sorphirðumála út
um land?
„Við erum mjög langt á eftir
t. d. í sorphirðu- og holræsa-
málum. Á íslandi eru opnir
sorphaugar, þar sem sorpi er
brennt á víðavangi, en það
þekkist ekki í öðrum löndunt.
Síðastliðið vor skipaði ég nefnd til þess
að móta stefnu
og koma með tillögur um
sorphirðu í landinu. Þær tillögur sem
nefndin hefur sett fram gera ráð fyrir
því að settar verði upp tiltölulega fáar
en öflugar móttöku- og förgunarstöðvar
og er stofnkostnaður þessara stöðva
áætlaður unt 200 milljónir króna. Við
sjáum fyrir okkur að sveitarfélög á
stórum landsvæðum muni taka sig
saman um að reka þessar stöðvar.
Á minni sveitarfélögum verður því ekki
förgunar- eða eyðingarskylda, en þau
hafi aftur á móti þá skyldu að starfrækja
einfalda sorpmóttöku, þar sem tekið
yrði á móti bæði heimilissorpi og
flokkuðu sorpi frá fyrirtækjum sem
síðan yrði sent áfram til
móttökustöðvanna. Þannig verði byggt
upp fullkomið sorphirðukerfi á
landsvísu.
I móttöku- og förgunarstöðvum yrði
sorpið flokkað og brennt með
fullkominni brennslu eða þá urðað í
samræmi viðþærreglursem viðhöfum
verið að móta fyrir sorpeyðingu
höfuðborgarsvæðisins. Sveitarfélagið
á hverjum stað yrði því framkvæmdar-
og rekstraraðili, en ráðuneytið fyrst og
fremst leiðbeinandi. Ég vona að þetta
kerfi komist í gang á næstu 4-8 árum.
Sorpa mun þó taka við hætlulegum
efnum og spilliefnum af öllu landinu og
mun koma þeim efnum sem ekki er
hægt að eyða hér á landi til útlanda til
eyðingar.
Á síðustu árum hafa orðið gífurlegar
framfarir hjá nágrannaþjóðum okkar
og ég held að það taki okkur allavega
4-8 ár að koina sorphirðumálunum í
viðunandi horf’.
Endurvinnsla í höndum
einkaaðila
Hvaða móguleikar eru á endurvinnslu
hér á landi? Hvaða stefna hefur verið
mörkuð íþeim málum?
I allri umræðu umsorphirðumálin hefur
það verið keppikefli að athuga hvernig
auka megi endurvinnslu. I ráðuneytið
hafa komið margir aðilar sem lýst hafa
áhuga á að hefja endurvinnslu og við
höfunt hvatt til þess.
Það er mín skoðun að endurvinnslan
verði að vera í höndum einkaaðila og
hún verður að standa undir sér.
Endurvinnslunni má ekki vera þannig
háttað að eftir að sorpið hefur verið
tlokkað þá verði það hrært þar saman á
nýjan leik”.
Skinfaxi
9