Skinfaxi - 01.02.1996, Síða 33

þeirra. Þetta gerir skipulagða íþrótta-
starfssemi sérstaklega mikilvæga nú á
tímum. Því hefur verið haldið fram af
fræðimönnum og kennurum að börn nú
til dags hafi ekki eins mikið úthald og
börn fædd á árunum '70 til '80. Hér sé
um að kenna minni líkamsþjálfun í
skólum, minni hreyfingu og áreynslu í
daglega lífinu, börn eru keyrð til og frá
skóla frekar en að hjóla eða ganga,
miklum setum fyrir framan sjónvarp eða
tölvuleiki, mataræði sem einkennist af
skyndifæði, mikið söltuðum mat og með
of miklu kólesteróli.
Börn sem eru illa á sig komin líkam-
lega verða fremur en önnur fyrir einelti
og festast í vítahring sem erfitt getur
verið að komast út úr. Skert
svigrúm barna til frjálsra leikja
veldur því að þau öðlast ekki nægilegt
félagslegt uppeldi, þau fá ekki útrás á
eðlilegan hátt og kunna ekki að bregðast
við mótlæti. í frjálsum leikjum læra börn
að umgangast hvert annað og hlíta
reglum sem þau setja sjálf og er það
ákjósanlegasti kosturinn til félagslegs
uppeldis.
Það segir sig nokkuð sjálft að ytri
aðstæður nú á tímum bjóði þeirri hættu
heim að börn hreyfi sig of lítið. Það fer
ekki á milli mála að fólkinu hefur fjölgað
og í hlutfalli við það hafa íbúðarhús og
aðrar byggingar tengdar fólki, þjónustu
og atvinnumálum sprottið upp og taka
sitt svigrúm af þeirri náttúru sem áður
var hægt að nota til leikja og gönguferða.
Áhrif þjálfara á andlega líðan.
„Ég var að kenna einum átta ára bekk.
Þar var stúlka sem var á eftir í hreyfi-
námi. Ég var að prófa bekkinn síðla
vetrar og var öllum stillt upp í röð og
átti hver og einn að stökkva yfir kubb-
inn. Síðan stóð ég og dæmdi hver stökk
best og hann fékk hæstu einkunn og
árangur annarra var síðan miðaður út frá
því hvað sá besti gat. Þegar kom að
þessari stúlku vissi ég fyrirfram að hún
kæmist varla yfir kubbinn. Þarna stóð
hún og hana brast kjarkinn, hún brotnaði
niður og tárin tóku að renna niður
vangann. Þetta hristi upp í mér og ég
spurði sjálfan mig hvað ég væri að gera.
Ég prófaði aldrei aftur með þessu
fyrirkomulagi og lagði þetta fyrir róða.
Ég lærði mikið af þessu atviki, kennslan
gjörbreyttist, svörun frá krökkunum varð
miklu betri, sérstaklega þeirra sem
minna máttu sín. Þeim leið betur í návist
manns." (Janus Guðlaugsson)
Þarna er komið að afar mikilvægu
atriði í allri íþróttastarfsemi, þ.e. hvernig
á að meta árangur? Hvaða viðmið hafa
þjálfarar í leikfimi, einstaklingsíþróttum
eða í hópíþróttum? Mat þjálfarans er
afar hátt skrifað hjá börnum, sem krefst
þess að þjálfarar séu starfi sínu vaxnir.
Þjálfarinn er lykilmaður í öllu
skipulögðu íþróttastarfi barna og
unglinga og hlýtur þar með að geta haft
afdrifarík áhrif á börnin ekki síður
andlega en líkamlega.
Börn eru mismunandi
móttækileg fyrir
leiðbeiningum þjálfarans.
Hvaða aðferðir við
þjálfun skila
bestum árangri?
Aðgát skal höfð í
nærveru sálar.
Börnin virðast taka
meira mark á mati
þjálfarans á frammistöðu
þeirra en á mati foreldranna. Rannsóknir
sýna að aðferð sú sem notuð er við
þjálfun barna getur skipt sköpurn fyrir
þau þegar um er að ræða að öðlast aukið
sjálfstraust. Sjálfstraust þeirra jókst ef
þau hlutu kennslu sem var styðjandi og
leiðbeinandi og fól í sér uppörvun, hrós
og tæknilega þjálfun. Ef gengið er út frá
þessum niðurstöðum sem vísum er
freistandi að halda því fram að aðferð
þjálfara geti þá einnig haft í för með sér
skerðingu á sjálfstrausti barna og
unglinga. Þau hætta þá í íþróttum með
skert sjálfstraust í veganesti og er þá ljóst
að íþróttaiðkun er ekki til góðs í öllum
tilvikum, sérstaklega ef rangt er að
þjálfun staðið t.d. með of miklum
kröfum, gagnrýni eða með ónærgætnis-
legum athugasemdum. Einnig virðist
Skinfaxi 33