Sjómannablaðið Víkingur - 01.05.1944, Blaðsíða 19

Eileðsla síldvelðiskipa
Nýlega hafa verið gefin út lög er ákveða hleðslu-
merki á fiskiskip í utanlandssiglingum, og er talið
af þeim er til þekkja að á því hafi verið brýn nauð-
syn. Mörgum mun jafnvel finnast nóg um þá
hleðslu er á þessum skipum er ennþá, þó þau liggi
ekki nema að merkjum.
í sambandi við öryggi um ofhleðslu skipa hefir
töluvert verið rætt hvort tiltækilegt væri að lög-
bjóða hleðslumerki á fiskiskipum við ströndina, og
þá sérstaklega síldveiðiskipum. Það heyrist oft tal-
að um óforsvaranlega hleðslu á síldveiðiskipum og
skal því ekki mótmælt, að hún er oft mikil, en
hvort hún er eins hættuleg og almennt er haldið
fram, læt eg ósagt, ef gætt: er þess öryggis er vera
ber og með sanngirni mætti krefjast af þar um
ráðandi mönnum.
Eins og gefur að skiija, er ekki hægt að nefna
saman tréskip og járnskip er rætt er um þetta
mál. Tréskip og járnskip er hafa jafnt borð fyrir
báru, er þau liggja hlaðin, eru ósambærileg til
ferðalaga og veldur þar um eðlisþyngd skipsins í
vatninu. Til samanburðar skal ég nefna línuveiðara
(járnskip), 90 tonn og tréskip 62 tonn. Þessi skip
hvort um sig eru drekkhlaðin með 840 mál. Ef þau
eru nú létt um 140 mál hvort, þá er tréskipið ferða-
fært allt fram í vonzku veður, en járnskipið ekki
ef nokkuð út af ber. Þá eru járnskip varasamari
fyrir það, að þeim er hættara við að leggjast, tré-
skipin velta fljótar af sér þótt sjór gangi á þau
undir farmi. Það myndi þykja einkennilegt, að sjá
hleðslumerki á þeim stað, er þau þyrftu að vera á
síldveiðiskipum, svo samrýmanlegt væri okkar litlu
skipum, því það vitum við vel að á meðan síldveiði-
skipastóllinn samanstendur af jafn smáum skipum
og enn er, þá eru hlcðslumerki óhugsanleg eftir
venjulegum reglum, það myndi þýða það að megn-
ið af skipum er nú stunda þessa veiði yrðu að hætta
því.
Það ber ekki að skilja þessar línur svo, að ég vilji
á nokkurn hátt draga úr þeirri hættu er stafar af
ofhleðslu skipa, þvert á móti. Eg vildi aðeins vekja
til umræðna og athugunar hvað hægt væri að gera
til aukins öryggis er að gagni mætti verða og sam-
rýmanlegt væri þeim aðstæðum, er við búum við.
Eg teldi mikið til bóta að strangt eftirlit væri
haft á:
1. Útbúnaði skipanna í lestum.
2. umbúnaði og frágangi á lestaropum.
3. Öryggislokur á lunningu.
Eg veit að mörgum kemur það kynlega fyrir,
að ég skuli vera að tala um eftirlit á jafn sjálf-
sögðu öryggi og hér er á minnst, en það verður
að segja hverja sögu eins og hún gengur. Einmitt
þetta sjálfsagða hefir alltof oft verið stórlega trass-
að. Hversu oft hefir það ekki sýnt sig, er síldveiði-
skip hafa fengið vont veður að allt hefir gengið úr
lagi úr lestunum, og ábyggilega alloftast fyrir
slæman frágang og það vita allir hvaða hættur
stafa af því, ekki sízt ef lestin er ekki full.
Allir sjómenn vita hvernig frágangur á lestarop-
um á að vera, en þar er sama sagan að segja.
Hvað finnst mönnum um drekkhlaðin skip austan
við Sléttu eða austan fyrir Langanes og láta enga
lestarhlera yfir og eiga fyrir hendi fleiri tíma sigl-
ingu, svona lagað fyrirkomulag þarf ekki skýring-
ar við.
Það sem ég kalla hér öryggistæki og nú mun
vera skylt að hafa á hverju skipi, eru nokkurs-
konar rennilok á lunningunni, er kippa má upp
mjög fljótlega ef hleypa þarf út af dekkinu. Að
þetta sé haft á sem flestum stöðum á hverju skipi
og alltaf í fullkomnu lagi, tel ég öruggast allra
hluta til að bjarga skipi ef sjór gengur á það. Eg
minnist þess að sumarið 1931 vorum við staddir
á Húnaflóa á hlöðnu skipi í vondu veðri og sjór
gekk á það, en skipstjóri (Björn Hansson) hafði
þá fyrstur allra látið setja umræddan útbúnað á
skip sitt. Þá sýndi sig bezt hvaða fyrirtaks útbún-
aður þetta var, þar sem skipið rétti sig og hreins-
aði dekkið svo að segja á augnabliki, eftir að lok-
unum hafði verið kippt frá.
Lög, reglur og eftirlit um öruggan og góðan út-
búnað á skipum er sjálfsagt og gott, en svo bezt
kemur það að notum að hugur og vilji þeirra
manna er á skipunum starfa, standi því til bóta.
En það verð eg að segja, að alltof margir sjómenn
eru ófúsir á að rétta hönd þcssu til stuönings. Af
hverju það stafar, skal ekki farið út í hér að svo
stöddu.
Það veltur ekki á tveim tungum, að sú muni
reynslan verða, að l)ezta öryggið sé að fela ákveðn-
um og stjórnsömum yfirmönnum, — yfirmönnum,
sem vita hvað við á á hverjum tíma —, hvað gera
skal réttast og bezt í hvert sinn og láta fram-
kvæma það strax án tillits til hvað öðrum kann
að sýnast.
Hallfreður Guðmundsson.
VíklNGU R
131