Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1956, Blaðsíða 8

ur, verði ísvarinn fiskur óseljanlegur í Bret-
landi.
Eftirgjöf af beggja hálfu.
í 8. lið er rætt um „eftirgjöf af beggja hálfu“
og um lausn deilunnar á þann hátt „að tekið
yrði tillit til hagsmuna beggja landanna“. Hér
er engu líkara en að brezka stjórnin sé að gera
að gamni sínu eða beinlínis að hæðast að ís-
lendingum. Hvaða eftirgjöf er það af hálfu
Breta, að hætta löglausum hefndarráðstöfun-
um? Á hún að vera fólgin í því, að brezkir út-
vegskóngar neiti sér um þá ánægju að útiloka
íslenzka fiskimenn frá brezkum höfnum? Bret-
um væri skyldara að minnast þeirra tíma, er
þýzku nazistarnir helltu feigð og tortímingu
yfir brezkar byggðir, á meðan íslenzkir fiski-
menn færðu hinni bjargarlitlu brezku þjóð
björg í bú. En þetta ógnarástand var ekki fyrr
liðið hjá, en þýzkum fiskiskipum voru veitt for-
í-éttindi umfram íslenzk, og það áður en frið-
unaraðgerðirnar komu til sögunnar.
í viðbætinum er réttilega á það bent, að ein-
mitt brezkir fiskimenn hafi haft hag af frið-
unaraðgerðunum, sem komi fram í auknu afla-
magni og er það reyndar nú þegar viðurkennt
af sumum þeirra. Því er það gjörsamlega út
í hött hjá Bretum að vera að tala um eftirgjöf
af beggja hálfu, og hefði mátt benda rækilegar
á það í bæklingnum en gert er.
Lagahliö málsins.
Fjórði hluti viðbætisins ber titilinn „The
Legal Position", eða lagaleg hlið málsins. Þar
er hvergi minnzt á fornan rétt vorn til sextán
sjómílna landhelgi, hins vegar vísað til fyrri
bókar varðandi firruna um fjögurra sjómílna
landhelgina.
í greininni er vikið að þeirri ábendingu
brezku greinargerðarinnar, að íslenzka ríkis-
stjórnin virðist réttlæta aðgerðir sínar á þrenn-
an hátt:
1. Sem einfalda útfærslu landhelginnar.
2. Eingöngu sem fiskveiðitakmörk utan
landhelgi.
3. Sem þátt í framkvæmd kenningarinnar
um landgrunnið.
Svar íslenzku ríkisstjórnarinnar við þessum
réttmætu ábendingum brezku ríkisstjórnarinn-
ar er því miður, eins og svo margt annað í þess-
ari bók, bæði vanhugsað og flausturslegt. Svar-
ið er sem sé, að aðgerðirnar frá 1952 megi
byggja á hverju sem er hinna þriggja ofan-
greindu tilvika og samanlögð skapi þessi þrjú
atriði öruggan grundvöll.
Sérstaklega er það beinlínis vítavert að segja,
36
að aðgerðirnar frá 1952 megi eingöngu telja
fiskveiðitakmörk utan landhelgi, því þetta má
skilja sem viðurkenningu þess, að raunveruleg
landhelgi íslands sé langt innan línunnar frá
1952. Hér hefði legið beinast við að leggja
megináherzlu á, að hér væri um að ræða frið-
unaraðgerðir innan fornrar 16 sjómílna land-
helgi Islands, og að þær væru rökstuddar með
landgrunnskenningunni. Hins vegar er það blátt
áfram fásinna að halda því fram, að þær þrjár
skilgreiningar, sem brezka stjórnin bendir á,
geti í heild eða samanlagðar skapað öruggan
grundvöll ráðstafananna. Því hvernig er hægt
að halda fram þvílíkri fjarstæðu, að ein og
sömu takmörkin geti í senn verið „einföld út-
færsla landhelginnar" (sbr. 1. liður) og „ein-
göngu fiskveiðitakmörk utan landhelgi“ (sbr.
2. liður).
Um rétt Islendinga.
í 39. lið brezku greinargerðarinnar segir svo
m. a.: Það er alkunnugt, að ríkisstjórn hennar
hátignar er ekki reiðubúin að fallast á rök ís-
lenzku ríkisstjórnarinnar fyrir því, að hún
hafi heimild til að gera þessa ráðstöfun (rgl.
1952). En jafnvel þótt fallast mætti á þá meg-
inreglu, að íslendingar ættu rétt á að færa
fiskveiðitakmörkin þannig út, hefðu þeir ekki
átt að gera einhliða ráðstafanir. Með því að
gera það tóku þeir ekki tillit til hinnar alkunnu
lagareglu um misnotkun réttar (abus de droit),
en samkvæmt henni er það svo, að enda þótt
ríki eigi rétt á að gera sérstakar ráðstafanir,
er því ekki heimilt að framkvæma þær á þann
hátt, að hagsmunir annarra ríkja bíði tjón af“.
I „hvítu-bókar-viðbætinum“ er þessum kafla
brezku greinargerðarinnar naumast svarað á
þann hátt, sem vera bar, þó þar sé gerð heiðar-
leg tilraun. Mergurinn málsins er nefnilega
sá, að brezka ríkisstjórnin áttar sig að von-
um ekki á því, að hér eru íslendingar í sínum
fulla rétti varðandi ráðstafanir innan sinnar
fornu landhelgi. því raddir um forna og sögu-
lega landhelgi fslands hafa naumast borizt þeim
til eyrna. Hins vegar láta þeir liggja í lág-
inni, að þeir hafa sjálfir áratugum og öldum
saman brotið rétt á íslenzku þjóðinni í skjóli
aflsmunar, meðan íslenzka þjóðin var þess
ekki megnug að gæta hins ótvíræða, forna rétt-
ar síns, og varð því að lúta í lægra haldi. Þá
var ísland í rauninni dönsk nýlenda, en nú
krefst það sem sjálfstætt lýðveldi þess réttar,
sem það átti áður, jafnt fyrir það, þótt veiði-
þjófar verði af aflanum — og telji brotinn á
sér rétt.
V í K I N □ U R
J