Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1959, Blaðsíða 29

þess að rannsaka allt nánasta um-
hverfi strandarinnar. Skipstjórinn
fékk fyrirskipun um að koma aftur
eftir ákveðinn dagaf jölda til þess að
gefa skýrslu um árangurinn. En
fresturinn leið og ekkert sást til
skipsins, en fyrsta skýringin um
vandkvæði barst innan frá strönd-
inni. Það kom í ljós, að þetta voru
tveir af skipverjum á Santiago, og
þeir færðu ekki góðar fréttir. Skip-
ið hafði farizt í stormi, en allri skips-
höfninni hafði þó heppnazt að sleppa
lifandi í land. Magellan sendi strax
báta af stað til þess að sæ-kja skips-
höfnina, en Santiago, hraðskreið-
asta skipið í flota hans, var að eilífu
glatað.
24. ágúst 1520 gaf Magellan fyrir-
skipun um að halda af stað að nýju
frá Port San Julian. Síðasta lífs-
mark strandarinnar, er hann sá,
voru hinir tveir óhamingjusömu
skipsmenn hans, er hann skyldi eft-
ir. Eitt skipa hans var sokkið, tveir
skipstjóra hans dauðir, og það var
liðið nærfellt heilt ár frá því hann
lagði af stað í leiðangurinn, — eitt
ár enginn sigur, ekkert fundið, eng-
in afrek!
Tímabil þetta og næsta á eftir
hefur sennilega verið eitthvert það
erfiðasta í lífi Magellans. Hann
gerði ítrekaða tilraun til þess að
komast áfram, en stormarnir stöðv-
uðu hann ennþá. Og í tvo óralanga
mánuði varð hann ennþá að liggja
úti fyrir hinni eyðilegu strandlengju.
Og þó var hann kominn nær tak-
markinu heldur en honum gat kom-
ið til hugar. Þann 21. október 1520
sá hann hvíta klettahnjúka rísa upp
yfir sérkennilegri bugðu inn í land-
ið, og brátt lá leiðin inn í djúpan
flóa, þar sem sjórinn virtist vera
svartur. Aldrei fyrr höfðu augu hans
litið jafn fráhrindandi sjón, aldrei
nokkurt land svo dautt og eyðilegt.
Ekki nokkur vottur um mannlegt
líf, ekki stingandi strá af gróðri,
aðeins ýlfur vindsins í rá og reiða
og gjálfur öldunnar við skipssíðuna.
Spánverjarnir horfðu óttaslegnir á
þetta sund, sem var svart eins og
inngangur til heljar, allt umvafið
klettasyllum og björgum, og skip-
stjórnarmenn Magellans töldu allir,
að þessi þröngi og djúpi vogur inn
í landið gæti ekki verið annað en
fjörður svipaðrar tegundar og til
voru í Noregi.
En Magellan hafði í eitt skipti
fyrir öll sett sér fast í huga hið
dularfulla sund, sem einhvers staðar
VÍKINGUR
væri að finna, og hann krafðist af
mikilli harðneskju, að hinn undar-
legi flói yrði rannsakaður nánar.
Tvö skipanna, San Antonio og Con-
cepcion, hlýddu þó með nokkru
nöldri fyrirskipunum hans, að sigla
svo langt vestur á bóginn sem mögu-
legt væri í fimm daga. Eftir þann
tíma skyldu þeir snúa við og gefa
Magellan skýrslu.
En ekki voru liðnar nema örfáar
stundir frá því að skipin skildust
að, þar til kominn var stormstrekk-
ingur, er óx upp í öskrandi storm-
veður, og mátti litlu muna, að skip
Magellans kastaðist upp að strönd-
inni í brimrótinu. Og þó var það ótt-
inn um afdrif San Antonio og Con-
cepcion, sem lagðist þyngra á hug
hans. Stormurinn hlaut að hafa
skollið yfir þau í þessu þrönga
sundi, og ekkert nema kraftaverk
hefði getað bjargað þeim frá því að
brotna í spón í þessum þrengslum
og hafróti.
En á fjórða degi kom allt í einu
í ljós segl út við sjóndeildarhring.
Guð veri lofaður, þá var að minnsta
kosti annað skipið ofansjávar! Nei,
bæði skipin! — San Antonio og Con-
cepcion komu þarna með fullum segl-
um og að því er virtist í siglinga-
hæfu standi. Og um sama leyti og
Magellan hefur komið auga á skip-
in, sér hann skotblossa koma frá
þeim og heyrir drunurnar frá hin-
um þungu fallbyssum. Hvað hefur
komið fyrir? Hvers vegna eyða skip-
stjórarnir hinu dýrmæta sprengi-
efni í hverja skotdrununa eftir
aðra ?
Jú, San Antonio og Concepcion
fluttu hinar langþráðu fréttir. —
Stormurinn hafði borið þá viðstöðu-
laust vestur á bóginn, en í sama
mund og þeir bjuggust við að lenda
á klettum, sem risu upp fram undan
þeim, opnaðist þröngt siglingasund
fyrir þeim, sem þeir komust inn í.
Að vísu höfðu þeir ekki komist út
úr sundinu að vestanverðu, en það
var varla mögulegt annað en að hér
væri um opið sund að ræða.
Varla er hægt að hugsa sér gleði-
legri tíðindi fyrir Magellan en þessi,
eftir alla hi'akningana og erfiðleika
ferðarinnar. Nú var um að gera að
hamra járnið, meðan það var heitt.
Ennþá eitt skot til heiðurs Carlos
konungi, ennþá eina bæn til himins
— svo lagði hann ótrauður af stað
inn í það völundarhús, sem hann
skýrði sjálfur Todos los Santos, en
sem síðari tíminn kallar nú Magell-
an-sundið.
Það hlýtur að hafa verið annar-
leg, draugaleg sjón að sjá þessi fjög-
ur skip líða hljóðlaust inn í þennan
myrka, þögula flóa, þar sem engin
sigling var þekkt áður. Þögnin djúp,
fjöll og hæðir lágu á báða vegu eins
og leiðarsteinar. Himininn var
drungalegur eins og jafnan á þess-
um slóðum. Dimmir skuggar hvíldu
á sjónum. Hljóðlaust liðu skipin
gegnum þennan Plútonsheim, eins
og bátur Karons á ánni Styx, eins
og skuggar meðal skugga. í f jarska
glömpuðu snæþaktir tindar, er önd-
uðu ísköldum gusti á sjófarendurna.
Engin lifandi vera var sjáanleg og
þó hlutu menn að hafast við á þess-
um slóðum, því að á kvöldin sáust
blaktandi eldar sunnanmegin við
sundið, og eftir þeim nefndu leið-
angursmenn landið Tierra del Fuego
(Eldlandið). Þessir eldar sáust síð-
ar brenna öldum saman. Eldlending-
ar kunnu sem sé ekki að kveikja eld,
þess vegna brenndu þeir þurru grasi
án afláts i kofum sínum. En engin
rödd heyrðist og engin hreyfing var
sjáanleg. Þegar Magellan sendi bát
til lands einhverra erinda, fundust
engin merki um mannabústaði, að-
eins grafreitir og nokkrar tylftir
yfirgefinna grafa. Eina dýrið, sem
þeir rákust á, var dautt. Það var
stór hvalur, sem rekið hafði á land,
aðeins komið í hið eilífa haust til
að deyja. Undrandi störðu sjómenn-
irnir út í þessa draugalegu kyrrð,
þessa annarlegu náttúru, sem minnti
helzt á kulnaða dauða stjörnu. —
Afram, áfram, skipin liðu hægt fyr-
ir vindblænum yfir þessi ósnortnu
vötn. Hvað eftir annað var sökku
varpað útbyrðis, en enginn botn
fannst. Enn og aftur litu þeir fram
á leið til að sjá, hvort flóinn lokað-
ist fyrir þeim án nokkurs sunds.
Handan við hvern tanga opnaðist
það ávallt að nýju. Þetta dularfulla
sund hélt áfram að bugðast lengra
og lengra.
En þessi hluti ferðarinnar var
erfiður og hættulegur eins og það,
líktist ekki á nokkurn hátt hinni
sem eftir var leiðarinnar. Sundið
breiðu og þægilegu leið, er korta-
gerðarmennirnir í Niirnberg drógu
síðar á hnattlíkön sín í hlýjum
vinnustofum heima hjá sér. Aðeins
til styttingar og prýði er Magellan-
sund nefnt sund. Raunverulega er
það óregluleg krókaleið samtengdra
flóa, fjarða og annarra innsæva.
61