Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.1960, Qupperneq 15

í daglegum umsvtfum atvlnnultfslns er það, þvl mlður nokkuð algengt
að forráðamönnum verður á að vanmeta þátt hins stritandi manns. Af-
köst vélanna eru nú orðin svo stórkostleg, og arðsvonin stundum eftir því,
að litli maðurinn, sem oft er staðsettur, ef svo mætti segja, einhvers staöar
á milli hjólanna, þar sem hann auðveldlegast getur stjórnað öllu véla-
bákninu, gleymist. í vitund hinna stóru í stjórnarsölum fyrirtækjanna,
er hann nánast ekki annað en skófla í einu hverfilhjóli vélabáknsins. Og
hjólin snúast yfirleitt hratt, svo hratt, að hver einstök skófla verður
ósýnileg.
En maðurinn er engin metalskófla, hann er lifandi hugsandi vera. Og
þó hann sé um skeið staðbundinn ákveðnu starfi fyrir afmælt gjald, er
fráleitt að meta hann til verðs á sama hátt og orkuþörf einhvers hverfil-
hjólsins.
Því er það, að ef ekki er teklð viðhlítandi tillit til mannfólksins á
hverjum stað 'í framkvæmdum og uppbyggingu, en arðsvonin ein höfð í
huga, þá er undirstaðan vanburða, og góð ending hæpin. Engin fram-
kvæmd, hve glæsileg sem hún kann að virðast, stefnir í menningarátt,
nema að hún lyfti mannfólkinu eitthvað fram á leið.
Það mun vera út frá slíkum hugleiðingum sem höf. eftirfarandi greinar
skrifar í danska blaðið Maskinmesteren nýlega; birtist greinin hér laus-
lega þýdd. H. J.
Tvœr formannsrœður
Tvær miklar samsteypur at-
vinnurekenda héldu nýlega sam-
tímis aðalfundi sína. Danska Iðn-
rekendasambandið 19. maí, og
Útgerðarmannafélag Danmerkur
þann 20. maí. Bæði þessi sam-
bönd hafa sæg vélstjóra í sinni
þjónustu.
Formenn þessara sambanda
fluttu merkar ræður, ársskýrslur
um störf liðna ársins, um erfið-
leika atvinnuveganna og áhuga-
mál, um núverandi ástand og
horfurnar í framtíðinni. Þeir
sem vilja kynna sér efnahags-
legar aðstæður í atvinnumálum
bæði hér heima og erlendis, fá
við lestur þessara ársskýrslna
mikinn fróðleik um iðnað og sigl-
ingar. Þær eru sérlega fræðandi,
en þó ólíkar á meira en einn veg.
Formaður Atvinnurekenda-
sambandsins hr. verkfr. Ejnar
Thorsen minntist á hin miklu
átök á vinnumarkaðnum, verð-
þensluna og samningana við
landssambönd starfsfólksins, En
mikill hluti skýrslu hans fjallaði
um áform Atvinnurekendasam-
bandsins og framkvæmdir á
komandi árum. — I því sam-
bandi lagði hann mesta áherzlu
á nauðsyn á aukinni tækni, og
ekki síður aukna menningu og
dugnað samverkamannanna í
VÍKINGUE
iðnaðinum bæði yfirmanna og
undirgefna.
Formaður Útgerðarmannafé-
lagsins hr. J. Chr. Aschengreen,
minntist aðallega á hina erfiðu
og versnandi aðs.töðu skipaflot-
ans. Kreppu allra landa á þessu
sviði, vaxandi skipastól, sem
ekki er þörf fyrir sem stendur,
deyfð í vöruflutningum, um iðju-
laus skip og aðrar hörmungar —
sem þó eru ekki mikið áberandi
í nýjustu ársreikningum þessara
fyrirtækja. En — um leiðir út
úr þessum erfiðleikum, um hugs-
anleg ráð til þess að mæta sam-
keppninni, sagði hann ekki neitt.
Við heyrum ekkert annað en and-
vörp og frómar óskir um að að-
stæðurnar breytist til hins betra
áður en langt um líður.
Ekki eitt orð um aukna þálf-
un og betri hæfni vinnufor-
mannanna á skipunum. Ekkert
um nytsemi góðrar samvinnu
milli útgerðarinnar og yfirmann-
anna á skipunum — ekkert er
benti til nýrra tíma í danska
verzlunarflotanum. Það er eins
og mannfólkið hafi gleymst, —
líftaugin í hinum margslungna
og flókna líkama atvinnulífsins.
Jafnvel þegar Aschengreen for-
stjóri minnist á, að verzlunar-
floti Danmerkur hafi árið sem
leið fært heim 925 milljónir
króna í erlendum gjaldeyri —
75 milljónum meira en árið þar
á undan, þakkar hann það fyrst
og fremst stækkun og fjölgun
skipanna og bættum búnaði
þeirra. Þessi góði árangur af
stækkun skipa og aukinni fjöl-
breytni í vélbúnaði, hefði þó
naumast komið svo fljótt í ljós,
ef ekki hins mannlega, árvekni
og dugnaður þeirra sem skipun-
um stjórna, hefði ekki notið við.
En á það er ekki minnst.
Að loknum lestri þessara
tveggja erinda, sem bæði eru
skrifuð af mjög hæfum atvinnu-
rekendum og forgöngumönnum í
miklu áliti, undrast maður það,
að það sem annar sér greinilega,
leggur áherzlu á og metur mikils,
það er: hluta anda og handar hins
vinnandi manns, virðist hinn ekki
koma auga á.
Til þess að vera hlutgengir og
vinna sigur á sölutorgum iðnað-
arframleiðslunnar, segja iðnrek-
endurnir, verðum við að þaulæfa
og sérhæfa þá sem með okkur
vinna að stjórn og framkvæmd-
um, við verðum að kenna þeim
list fullkominnar samvinnu, allt
stendur og fellur með því.
Formaður Útgerðarmannasam-
takanna sér í anda raðir af skip-
um — fólksflutningaskip, vöru-
flutningaskip, olíuflutningaskip
— geysi verðmætan skipaflota,
sífellt breytilegar aðstæður,
flutningsgjöld sem stíga og falla,
en hann sér ekkert fólk á skip-
unum. Að minnsta kosti er það
ekki nefnt á nafn. Framtíðar-
áætlanir virðast ekki að neinu
leyti byggðar á eða miðaðar við
getu þeirra manna sem á skip-
unum eru fulltrúar útvegsmanna,
stjórna starfinu þar og bera
ábyrgð á ekki minna atriði en því
að öll starfsemi þar sé skynsam-
leg og útgerðinni hagkvæm, —
það er bara einblínt á vonina
um það að framboð á skipum til
flutninga og eftirspurn nái sem
fyrst jafnvægi.
Það sem við á um iðnaðinn og
starfsfólk hans, á að sjálfsögu
við um danska skipaútgerð og
22S