Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1984, Qupperneq 18

Guðjón A.
Kristjánsson
Myndimar eru teknar
á sjómannadaginn á
ísafirði. Ljósm.:
Rúnar Helgi
Vignisson.
18 Víkingur
Fyrirhyggja er besta
Ræða flutt á ísafirði á sjómannadaginn
Góðir ísfirðingar.
Hafið er sameign okkar
allra. Við höfum lifaö af hafinu
siðan saga þessa lands hófst.
Hafiö hefur gefið okkur lífið I
þessu landi og mun gera um
ókomin ár. Stundum hefur það
verið gjöfult af fiski og gefið is-
lensku þjóðinni góð aflaár og
góða sjósókn. En oft er það illt
og erfitt og gefur litið í aðra
hönd, þrátt fyrir mikla vinnu og
fórnir. Sjómenn hafa sótt
sjóinn af dug og áræði, en haf-
ið hefur líka tekið líf þeirra
margra.
Þeir sjómenn, sem skilað
hafa langri starfsævi hafa farið
i land, oft slitnir af vinnu og
með skerta starfsorku. En
hvað hefur beöið þeirra
manna, sem hafa farið í land
að lokinni starfsævi til sjós?
Hvaða atvinnutækifæri hafa
sjómenn átt i landi eftir langa
veru á sjó? Oftast þegar menn
sem komnir eru yfir fimmtugs-
aldur, leita sér atvinnu í landi,
bjóðast þeim ekki önnur störf
en áframhaldandi erfiðisvinna,
þó þeir séu þegar búnir að
skila þeim vinnustundafjölda
fyrir sig og þjóðfélagið, sem
þjóðfélagið getur með sann-
girni ætlast til að einn maður
skili i ævistarfi.
Þeir menn, sem öfluðu sér
menntunar, áður en þeir fóru
til sjós, eða meðan þeir voru í
starfi, hvort sem það var við
sjómannsstörf eða til annarra
starfa í landi, eru þó yfirleitt
betur settir, hvað varðar
atvinnu í landi, heldur en þeir
sem ófaglærðir eru. Þess
vegna vil ég beina þeirri
áskorun til allra, sem hafa
tækifæri til að leita sér mennt-
unar, að slá þvi ekki á frest,
sem hugur þeirra stendur til.
Sérstaklega vil ég hvetja þá,
sem eru til sjós að þeir afli sér
menntunar til þeirra starfa.
Það er ekki offramleiðsla á
mönnum í skipstjórn eða vél-
gæslu. Þar vantar fólk, eins og
viðar við framleiðslugreinar í
þessu þjóðfélagi okkar.
Það er hinsvegar enginn
hörgull á mönnum til aö unga
út skýrslum i þessu þjóðfélagi,
þótt mikið af þeirri pappírs-
framleiðslu sé einskis virði.
Hvers vegna skyldi það vera
svo? Það vantar almennt
hærri laun fyrir framleiðslu-
störfin. Hinn langi vinnutími
gefur minna af sér heldur en
skýrslan, sem lesin var einu
sinni og svo lögð til hliðar. Það
hefur alltaf orðið flótti frá sjó-
mennsku og sjávarþorpum
þegar þessi erfiðisvinna er
ekki greidd á sannvirði. Af-
koma sjávarútvegsfólks er af-
koma þjóðarinnar, þar verður
ekki skilið á milli.
En hvar lenda þeir, sem ekki
hafa starfsorku til erfiðisvinnu,
að loknu sjómannsstarfi?
Geta þeir bara lifað á sínum
lífeyri, ef þörf krefur? Nei, það
geta þeir ekki. Lífeyrismál sjó-
manna eru alls ekki eins og
þau ættu að vera. Lífeyrir að
loknu starfi til sjós er sá lé-
legasti, sem atvinnustétt
stendur til boöa I þessu landi.
Þar á ofan eiga eiginkonur
okkar ekki rétt á neinum lifeyri
úr lifeyrissjóði, þó þær hafi séð
um uppeldi barna og umsjón
bús, allan þann tíma, sem við
stunduðum sjó, og það á við
um allar heimavinnandi konur.
Þær eru því enn réttlausari í
lífeyrissjóöum heldur en sjó-
menn. Tvö grundvallarstörf í
þessu þjóðfélagi, uppeldi
barna og öflun sjávarafla eru
ekki metin, og vanmetin, i líf-
eyrissjóöum íslensks þjóðfé-
lags. Við höfum í öllum samn-
ingum siðustu ára, barist fyrir
auknum lífeyrisrétti. Nú siðast
i samningunum í vetur sem
leið. Sjávarútvegsráðherra,
Halldór Ásgrimsson, lofaði að