Náttúrufræðingurinn - 1960, Blaðsíða 8

2
NATT ÚRUFRÆÐINGU R I N N
og hafa dýr í girðingum eða heima við bæi, en tekist miður vel,
og menn jafnan gefizt upp á þeirri viðleitni.
Fjölgun dýranna liér á landi var það ör el'tir fyrsta innflutning
þeirra, að fljótlega var leyft að hefja veiðar og skjóta allt að 20 dýr
á ári liverju. Hafa hreindýraveiðar síðan verið leyfðar með ýmsum
takmörkunum að undanskildum árunum frá 1901 — 1940, en þá
voru dýrin alfriðuð.
Á þessu tímabili hefur oltið á ýmsu um fjölda dýranna, og munu
þau á seinni árum fæst liafa orðið unt 100 að tölu.
Þá varð einnig sú breyting á titbreiðslu þeirra, að dýr hurfu af
öllum landsvæðum nema afréttum Austurlands. Er álitið, að of-
veiði hafi átt mestan þátt í þeirri fækkun, enda þótt liarðindi hafi
stuðlað þar nokkuð að.
Á síðustu árum hefur hreindýrum fjölgað að mun, og er nú
álitið, að þau séu liálft þriðja þúsund að tölu. Hefur mönnum
þess vegna þótt eðlilegt, að slíkur hreindýraf jöldi væri að nokkru
nýttur. Var því leyft að l’arga allmörgum törfum, einkum þar sem
álitið er, að tarfafjöldi í einni hjörð geti beinlínis staðið fyrir fjölg-
un dýranna. Þar sem allt lendi í áflogum milli þeirra um fengi-
tímann, og gamlir tarfar verji ungnautum aðgang að kúnum, en
geti þó ekki sinnt þeim sjálfir.
Áraskijjti eru mikil að því, live hreindýrum fjölgar. I hörðum
árum halda kýrnar illa og fáir kálfar fæðast. En í góðæri fjölgar
þeim. í sumar hefur til dæmis komizt á legg mikill fjöldi kálfa og
virðast þeir allþriflegir.
Að óbreyttum aðstæðum virðist ekkert því til fyrirstöðu, að
dýrunum fjölgi enn á þessum slóðum, og þá kann svo að fara, að
þau verði talin harðir keppinautar sauðkindarinnar í fóðuröflun
á afréttarlöndunum. Hafa þær raddir jafnvel heyrzt, að hreindýrin
væru landinu aðeins til tjóns, þar sem þau spilltu högum með
traðki og beit og eyddu fjallagrösum. Þeir menn eru þó fáir, sem
amast við dýrunum, og fleiri, er telja gagn það, sem liafa megi af
þeim sem veiðidýrum, svo mikið, að nær væri að fjölga hreindýrun-
um og koma upp hjörðum víðar á afréttum landsins. Hefur Vest-
Ijarðahálendið verið nefnt sem Iíklegur staður til uppeldis nýrra
hjarða. Enda þótt reynsla fyrri ára hafi sýnt, að hreindýrin hafi
víða átt örðugt uppdráttar og hali hvergi fjölgað eðlilega nema á
Austfjarðahálendinu, verður veðurfari og haglendi þeirra svæða