Náttúrufræðingurinn - 1962, Blaðsíða 18

64
NÁTT Ú RUFRÆÐIN GU RIN N
skjóta út frymisanga í hreyfingarstefnuna. Þessi hreyfing fer lík-
lega þannig fram, að „framendinn“ verður þunnfljótandi, en „aft-
urendinn" fastari fyrir. Innri hluti dýrsins rennur við þetta áfram.
(9. mynd.j Á svipaðan hátt fer fæðunám slímdýranna fram. (10.
mynd.) Hvítu blóðkornin líkjast einföldum slímdýrum og hreylast
]]. mynd. Amöbur úr meltingaríærum manna. x 2000. A. Entamoeba histo-
lytica, veldur meltingartruflunum og ræðst stundum á lifur og önnur líffæri.
B. E. coli, lifir í ristli manna á bakterium o. fl., en veldur engu tjóni eða
óþægindum. — b. c. rauð blóðkorn í meltibólu; ccp. útfrymi; enp. innfrymi;
f.vac. meltibóla; har. n.k. kjarnakorn (liaryosom); nu. kjarni; ps. frymisangar.
Mörg slímdýr gera um sig skel til hlífðar eða liafa stoðgrind inni
í líkamanum. Amöburnar eru óbrotin slímdýr, sem hvorki hafa
skel eða grind.1) Af þeim eru til margar tegundir; sumar lifa í vatni
eða skolpi en aðrar eru sníkjudýr í mönnum eða dýrum. í melting-
arfærum manna eru til dæmis nokkrar tegundir amaba, sumar virð-
ast engu tjóni valda, en aðrar valda meltingartruflunum og öðrum
sjúkdómum. (II. mynd.)
Víða er þess réttilega getið í bókum, að einfaldari og frumstæð-
ari dýr en amöbur sé tæpast að finna. Samt þykir líklegast, að amöb-
urnar og önnur sh'mdýr eigi ættir að rekja til svipudýra. Mörkin
milli svipudýra og slímdýra eru víða óglögg. Sum svipudýr hafa
ekki fasta líkamslögun frekar en slímdýrin, en hitt er þó athyglis-
verðara, að til eru slímdýr, sem hafa svipur á vissu skeiði ævinnar.
(12. mynd.)
Leifar slímdýra af ættbálkunum Foriminifera og Radiolaria
mynda oft mikil lög á sjávarbotni.
]) Sumir fræðimenn telja samt nokkur einföld frumdýr með skel til amaba.