Náttúrufræðingurinn - 1963, Blaðsíða 28

22
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
All the inclusions of the composition plagioclase, clinopyroxene and olivine
are interpreted as xenoliths and probahly deriving from a zone in the earth’s
crust somewhat higher up than the peridotite shell. (Cf. Báth and Tryggva-
son 1961).
Pure olivine nodules have so far not been reported from Iceland with a
possible exception of one specimen found at Ólafsvík on the Snæfellsnes pen-
insula Western Iceland. The nodule is 4 x 2,5 cm and consists exclusively of
olivine of the composition Fa 10 to Fa 12 (nDZ 1,684 and 1,686, 2 V is close
to 90°) t.i. forsterite.
The nodule seems to have been subjected to mechanical stress. It was found
in basalt rich in olivine of the same composition. Therefore this olivine
nodule is considered not to be foreign to tlie magma.
Helgl Hallgrímsson:
Þegar fyrst er farið að skrifa um grös á íslandi, á seinni hluta
18. aldar, slæðast einnig með nokkurar tegundir sveppa.
Svo virðist sem menn hafi á þessum tímum einkum gert greinar-
mun á þrenns konar ætum sveppum, þ. e. hinum eiginlegu æti-
sveppum eða kampignonum, bleikum kúlum eða bleikkúlum og
reyðikúlum.
Tvö síðastnefndu nöfnin eru vafalaust dregin af lit sveppanna,
bleikur og rauður. Ýmsir munu halda að síðari liður nafnanna
bendi til þess, að hér sé um að ræða belgsveppi eða físisveppi, sem
nú kallast yfirleitt gorkúlur. Til þess eru þó lítil líkindi. Belgsvepp-
irnir eru aldrei með áberandi litum, en þar að auki mun kúlu-
nafnið engu að síður hafa verið notað um hattsveppi. Sjálft nafnið
gorkúla merkir í huga almennings oft fyrst og fremst svepp, sem
vex á taði eða haugum eða jafnvel sveppi yfirleitt.
Um ætisveppsnafnið er það vitað, að þar er yfirleitt átt við teg-
undir af kyninu Psalliota (campestris, arvensis o. fl.). Um bleikkúl-
uná og reyðikúluna vita menn hins vegar lítið, og hafa þessi nöfn
því valdið mönnum talsverðum heilabrotum (Friðriksson, 1960).