Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1985, Blaðsíða 24

Náttúrufræðingurinn - 1985, Blaðsíða 24
hallamælunum sýndi mikið frávik frá venjulegri hegðun og óvenjulegir raf- straumar í jörðu voru mældir á nokkrum stöðum. Margvíslegar breyt- ingar urðu á jarðvatni, einkum 3. og 4. febrúar. Vatn tók skyndilega að streyma úr jörðu á tveimur stöðum, annars staðar varð vatn gruggugt, og enn annars staðar þornuðu brunnar. Fregnir um óeðlilega hegðun dýra voru tíðar, og voru margar tegundir dýra nefndar í því sambandi. Hænsni fengust ekki til að fara inn í hænsnakofa, hundar ýlfruðu og þef- uðu niður í jörðina eins og þeir fyndu óvenjulega lykt, rottur höguðu sér sem drukknar væru og kýr stukku yfir girðingar. í nokkrum þorpunt voru gerðar ráðstafanir til að setja upp bráðabirgðaskýli og flytja fólk úr hús- um 3. febrúar, þegar forskjálftar juk- ust. En almennri aðvörun var ekki dreift til bæjar- og sveitarstjórna fyrr en snemma morguns hinn 4. febrúar, og var þá spáð, að sterkur jarðskjálfti yrði nálægt Haicheng þann dag. Klukkan 14 var síðan dreift fyrirmæl- um um ráðstafanir til varnar almenn- ingi. Fólk flutti úr húsum sínum, og sett voru upp tjöld og bráðabirgða- skýli. Hjálparsveitir voru kallaðar út og sjúkraskýli sett upp utan dyra. Einnig voru skipulagðar kvikmynda- sýningar undir beru lofti til þess að létta fólki biðina úti í vetrarfrostinu. Jarðskjálftinn reið yfir kl. 19:36, eins og áður sagði, og olli gífurlegu eigna- tjóni, en litlu sem engu manntjóni. En hver er lykillinn að því hversu vel tókst til í Haicheng? Frennt virðist skipta meginmáli í þessu sambandi. I fyrsta lagi er Kína þéttbýlt land með langa menningarsögu. Saga jarð- skjálfta er því þekkt langt aftur í tím- ann, og fyrir hendi er mikil reynsla af jarðskjálftum og aðdraganda þeirra. I öðru lagi er mikil áhersla lögð á jarð- skjálftarannsóknir í Kína. Líklega vinna í engu öðru landi jafnmargir við jarðskjálftarannsóknir, jafnvel þó miöað sé við höfðatölu. Þessi mikla áhersla á rætur að rekja til ársins 1966, en þá varð mikið tjón í jarðskjálfta við borgina Hsingtai, sem er um 370 km suðvestan við Peking. Þá voru jarð- skjálftarannsóknir, og þó sérstaklega rannsóknir sem gætu leitt til árangurs í jarðskjálftaspám, gerðar að forgangs- verkefni í kínverskum vísindum. Priðja meginatriðið er hin mikla þátt- taka áhugafólks og sjálfboðaliða í jarðskjálftarannsóknum í Kína. Mikill fjöldi fólks hefur með höndum ein- hvers konar mælingar eða athuganir sem ekki krefjast vísindalegrar þjálf- unar, svo sem að mæla vatnshæð í borholu, fylgjast með hegðun dýra eða sinna síritandi mælitæki. Þetta starf er skipulagt í samvinnu við vísindamenn, og gegnir tvíþættu hlutverki. I fyrsta lagi fást með þessu margvíslegar upp- lýsingar sem ógerningur væri að afla á annan hátt, og í öðru lagi myndast tengiliður milli vísindamanna og fólks- ins sem býr á jarðskjálftasvæðunum. Slíkir tengiliðir gegna mikilvægu hlut- verki þegar koma þarf upplýsingum til fólksins. Hvers konar fræðsla og til- kynningar eiga þannig greiðari leið til almennings. En látum nú útrætt um Kína og lítum okkur nær. JARÐSKJÁLFTAR Á SUÐURLANDI Eins og áður sagði liggja flekamót í gegnum ísland og eru jarðskjálftar og eldvirkni landsins tengd þeim á einn eða annan hátt (4. mynd). Vesturhluti landsins er á Norður-Ameríkuflekan- um og hreyfist hann til vesturs miðað við Austurland, sem er á Evrasíuflek- anum. Þannig er landið í heild að gliðna í sundur. En ekki eru allir hlutar flekamótanna jafnvirkir. Sums 18
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.