Náttúrufræðingurinn - 1937, Síða 19

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 61
iimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiitmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiimiiiiniimi)
Hið árlega þróunarskeið svifsins, eins og því hefur verið lýst
hér, virðist í öllum aðaldráttum vera svipað hér við land og við
strendur annarra norðurhafa. Rúmsins vegna verða ekki raktar
hér allar orsakir þessara breytinga á svifinu eftir árstíðum. —
Helztu atriðin, sem valda mismunandi magni og mismunandi
samsetningu svifgróðursins á hinum ýmsu tímum ársins, eru sól-
farið og það hversu mikið er af fosfór- og köfnunarefnasambönd-
um (phosphötum og nitrötum) við yfirborð sjávarins. En ýms
önnur mikilvæg atriði koma hér til greina, svo sem það, hvort
blöndun á sér eða hefur átt sér stað milli sjávarins við yfirborð
og botn (Konvektions-straumar) eða ekki. Mikið skýjafar og
grugg í sjónum geta dregið mjög úr áhrifum sólarljóssins. Auk
þess hefur hér við land sjávarhitinn mikla þýðingu fyrir sund-
þörungana, en miklu minni fyrir kísilþörungana.
III.
Sumarið og haustið 1933 fékkst eg nokkuð við rannsóknir á
svifinu hér við land. Fyrri hluta ágústmánaðar safnaði eg sýnis-
hornum af svifinu við norður- og vesturströnd landsins og fyrra
hluta september eða mánuði seinna fór eg í hringferð í kringum
landið og safnaði sýnishornum af svifinu á allri þeirri leið. Enda
þótt hér sé hvorki staður né stund til þess að skýra frá árangri
athugana minna, skal hér þó drepið á örfá atriði.
í ágúst var svifið á svæði því, er rannsakað var, greinilegt
sundþörungasvif, en þó mjög blandað svifdýrum, en aftur á móti
bar mjög lítið á kísilþörungum. Að öllum líkindum hafa þá sund-
þörungarnir verið búnir að ná sumarhámarki sínu allt í kringum
land. Mánuði seinna, er eg fór í hringferðina, voru orðnar mikl-
ar breytingar á svifinu. 1. mynd sýnir með línuriti fjölda allra
einsellunga (Diatomea + Dinoflagellata + Protozoa)1) í svif-
inu í 50 1 af sjó á öllum þeim stöðum, þar sem svifsýnishornum
var safnað á hringferðinni. Það, sem við fyrst rekum augun í, er
hinn mikli munur á svifmagninu við suður- og vesturströndina
annars vegar og við norður- og austurströndina hins vegar. Hlýi
sjórinn sunnan- og vestanlands er mjög svifauðugur, en kaldi
1) Tala einselludýranna (Protozoa) er allsstaðar svo lág' í samanburði
við tölu kísilþörunganna og sundþörunganna, að þau ráða hvergi ferli línu-
ritsins.