Náttúrufræðingurinn - 1956, Blaðsíða 25

ÍSLENZKIR FUGLAR XIII
133
land. Hún er bjargfugl og setur mjög svip sinn á fuglalífið í ís-
lenzkum fuglabjörgum, þar sem hún verpur innan um annan
bjargfugl. En hún verpur líka allvíða út af fyrir sig, einkum í
lægri björgum. Meðal annars eru dálítil rituvörp í nokkrum til-
tölulega lágum klettaeyjum og skerjum á Breiðafirði og undan
Mýrum í Mýrasýslu. Rituvörpin eru ávallt í sjávarbjörgum og
ritur verpa því hvergi í björgum uppi í landi, eins og fýllinn, og
gildir einu þó aðeins mjó láglendisræma skilji björgin frá sjó.
Mér er ekki heldur kunnugt um, að ritur verpi hér nokkurs stað-
ar uppi á sæbröttum eyjum eða klettadröngum, og ekki veit ég til
þess, að þær liafi orpið hér á byggingum eða mannvirkjum í höfn-
um, eins og dæmi eru til erlendis. Yfirleitt má segja, að öll helztu
rituvörpin hér á landi séu á annesjum og í úteyjum eða að minnsta
kosti fyrir opnu hafi, og það mun mjög sjaldgæft að ritur verpi
hér nokkurs staðar innfjarða.
Ritan er ákaflega félagslyndur fugl, sem venjulega verpur í stór-
um og þéttum byggðum, enda þótt einnig geti komið fyrir, að
aðeins tiltölulega fá pör verpi út af fyrir sig. í hinum meiri háttar
fuglabjörgum íslenzkum verpur venjulega ógrynni af ritu, en hvergi
hef ég þó séð jafnmikla ritumergð og í Grímseyjarbjörgum. í háum
fuglabjörgum verpur ritan mest neðan til eða í miðju bjargi og
oft og tíðum neðar en annar bjargfugl. Sums staðar verpur jafn-
vel slæðingur af ritu svo neðarlega, að sælöður nær að skola bergið,
og getur það leitt til þess, að hreiður og egg misfarist. Þá er og
algengt, að ritur verpi í brimsorfnum hellum eða skvompum
neðst í björgunum.
Hreiðri ritunnar er tíðast komið fyrir á smásnösum, mjóum
bríkum eða hökum í berginu, þar sem ekki er aðstaða til varps
fyrir annan bjargfugl. Ritan er því ekki hættulegur keppinautur
annarra bjargfugla um varpstaði. Hvað val á varpstað snertir gætir
þó stundum nokkurrar samkeppni milli ritunnar annars vegar
og langvíu og þó einkum stuttnefju hins vegar. Sjaldnar gætir sam-
keppni um varpstaði milli ritu og fýls. Hreiður ritunnar er snot-
urlega gert úr mosa, grasi og öðrum landgróðri, en oft einnig
að einhverju leyti úr þangi og þara. Hreiðurefnin eru oftast þéttuð
og felld saman með drit, leir eða blautum sjávargróðri, sem inni-
heldur kvoðukennd límefni eins og kunugt er. Veitir þetta hreiðr-
inu mjög aukinn styrk og festu og festir það eða límir við bergið.