Náttúrufræðingurinn - 1956, Blaðsíða 26

134
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
Hreiðurskálin sjálf er venjulega fóðruð með grasi og mosa, en
dræsur af hreiðurefnum lafa oft niður frá hreiðurbörmunum utan-
verðum. Ef hreiðrin fjúka ekki eða skolast burt í vetrarveðrum
og stórbrimum, eru þau notuð ár eftir ár, og þá aðeins bætt við
nýjum hreiðurefnum ofan á hinn forna og bælda hreiðurstöðul.
Gömul hreiður geta því verið allhá og fyrirferðarmikil. Eggin
eru 1—3, hér á landi langoftast 2. Þau eru ljóssteingrá, sjaldnar
ljósgrábrún eða ljósgrágræn, með gráfjólubláum grunnblettum og
brúnum skellum, dílum eða dropum, einkum í kringum gildari
enda eggsins. Skurninn er fremur hrjúfur og gljáalaus. Útung-
unartíminn er talinn vera 21—24 dagar og talið er, að ungarnir
verði fleygir 4—5 vikum eftij að þeir koma úr eggi. Báðir for-
eldrarnir taka þátt í hreiðurgerð, útungun eggjanna og öflun fæðu
handa ungunum, en þeir verða af eðlilegum ástæðum að dveljast í
hreiðrinu unz þeir verða fleygir. Fæðu handa ungunum bera
fullorðnu fuglarnir ekki í nefinu heldur gleypa hana og spúa
henni síðan upp.
Ungarnir verða fleygir í ágúst og þá fer ritan smám saman að
yfirgefa varpstöðvarnar og dreifist þá fyrst í stað víða með strönd-
um fram og inn flóa og firði. Rekur þá oft talsvert af dauðum
rituungum, því að þeim reynist oft erfitt að bjarga sér upp á eigin
spýtur. Þegar í ágúst fer ritan að leita til hafs og í septemberlok
er hún að mestu horfin frá landinu. Yfir háveturinn sjást aðeins
einstakir fuglar eða smáhópar á stöku stað við ströndina eða inni
á flóum og fjörðum. í marz fer ritan fyrir alvöru að leita lands
aftur og í apríl og maí eykst mergðin jafnt og þétt. Þó er talið að
í Vestmannaeyjum fari slæðingur af ritu að leita lands í febrúar
og jafnvel í janúarlok. í apríl fer ritan að setjast upp á varpstöðv-
unum og síðari hluta þess mánaðar má þar oft sjá fugla, sem eru
farnir að fást við hreiðurgerð. Aðalvarptíminn er þó ekki fyrr
en í maílok eða í byrjun júní. í Vestmannaeyjum mun þó eitt-
hvað af ritu fara að verpa allmiklu fyrr, jafnvel snemma í maí.
Á vorin og um varptímann sækja ritur mjög á ósalt vatn til að
drekka og baða sig, og getur þá oft að líta stórhópa af ritu á tjörn-
um og pollum í grennd við ritubjörgin. Þá er og algengt, að mikl-
ar ritubreiður sitji um varptímann á ákveðnum stöðum uppi á
landi í nánd við ritubjörgin eða á flúðum og urðum undir þeim.
Mun margt af þeirri ritu vera ókynþroska ungfuglar, því að þeir