Náttúrufræðingurinn - 1957, Page 57

ÍSLENZKIR FUGLAR XIV
211
því, að hún er svo fótsmá, að hún á erfitt með að sitja þar sem gróður
er þéttur og þroskamikill. Við sjó verpur hún helzt á grundum eða
í móum með kyrkingslegum gróðri, en auk þess oft á hálfgrónum
melum, í sand- eða malarfjörum og í þarahrönnum. Þar að auki
verpur hún víða í hálfgrónum hraunum, á söndum, á áreyrum og
í mýrum. Einhver einkennilegasti kríuvarpstaður, sem ég þekki, er
í skógivöxnum smáhólma í Sandvatni í Mývatnssveit. Þar verpur
slæðingur af kríum og hettumáfum á skógarsverðinum inn á milli
trjánna. Krían verpur aldrei eins þétt og sumar erlendar þernuteg-
undir, sem oft verpa í svo þétturn hnapp, að sáralítið bil verður
milli hreiðranna. f kríuvörpum verpa fuglarnir yfirleitt alldreift,
að minnsta kosti þar sem landrými er nóg, og jafnvel í þéttustu vörp-
unum mun fremur sjaldgæft, að minna en 2 m bil sé milli hreiðr-
anna. Hreiðurgerð kríunnar er mjög óbrotin. Hreiðrið er aðeins
grunn laut, oft án nokkurra hreiðurefna, en oft líka losaralega
l'óðruð með svolitlu af stráum og mosa eða steinvölum og skeljabrot-
um. Eggin eru 1—3, hér á landi langoftast 1—2, en sjaldan 3. Hreiður
með 2 eggjum eru algengust, en ungir fuglar, sem eru að byrja að
verpa, eiga oftast aðeins 1 egg, og í eftirvarpi er tíðast, að eggið sé
aðeins 1. Eggin eru ljósgrá, grágræn eða grábrún með dökkbrúnum
blettum og dílum, sem stundum renna saman í stærri skellur eða
mynda hring í kringum gildari enda eggsins eða þvert yfir mitt
eggið. Afbrigðilega lit egg eru vel þekkt. Stundum eru þau hvít eða
Ijósblá, einlit eða með strjálum, brúnum dílum. Útungun eggjanna
tekur um 3 vikur (21—22 daga), og ungarnir verða fleygir, þegar þeir
eru 3—4 vikna gamlir. Bæði kynin taka þátt í útungun eggjanna og
öflun fæðu handa ungunum, en þeir yfirgefa hreiðrið skömmu eftir
að þeir koma úr eggi.
Hér á landi er krían algerður farfugl. Á vorin kemur hún fyrri
helming maímánaðar og er víðast alkomin um 14 maí. Á Suðaustur-
landi fer stundum að verða vart við fyrstu kríurnar síðustu dagana
í apríl og sum ár jafnsnemma á Norðausturlandi. Á vestanverðu
landinu er hún yfirleitt seinna á ferðinni, og á Vestfjörðum keinur
hún stundum ekki fyrr en um 20. maí. Aðalvarptíminn er fyrri
helming júnímánaðar. Tíðarfar getur valdið miklu um það, hvenær
varpið hefst, og ýmis önnur staðbundin, ytri skilyrði geta líka
beint eða óbeint haft mikil álnif á varptímann. Afleiðing af þessu
verður sú, að það getur munað allmiklu, hvenær varpið Iiefst í ein-