Náttúrufræðingurinn - 1974, Side 68

62
NÁTTÚRUF RÆÐINGURINN
G. mynd. Séð norður Jökulsárgljúfur frá Randarhólum (tekið með aðdráttar-
hnsu). Forvöð til hægri, Sveigur til vinstri. Dökku hamrastaparnir til hægri á
miðri mynd eru Vígabjarg og Réttarbjarg. í Sveig skyggir í Langabjarg. Allt
leifar Randarhólahrauns.
frauði. Svipaðir kleprahringir eru ofan á gjallhólunum sunnar og
hraunsvuntur hátt í innveggjum. Þetta mun benda til, að glóandi
kvikustrókar (lava-fountains) liafi í gosinu þeyst upp úr þessum
gígum. Töluverðir gjóskubunkar eru austan við syðri gígana.
Úr Mið-Randarhólum og Syðsta-Randarhól hefur hraunflóð mik-
ið runnið til vesturs og fossað fram af háum sigstalli (Efrirönd),
sem liggur nær samhliða gossprungunni, og síðan úr dalsiginu
niður i gljúfur Jökulsár. Þverstýfð hraunfossbrúnin er nú í brekku
gljúfradalsins niður undan Mið-Randarhólum nálægt 300 m hæðar-
mörkum, og sjást þar m. a. leifar tæmdra, lokaðra hraunrása (Tví-
dyrahellir o. fl.). Alls er hraunið austan megin í gljúfrabrúninni á
rúmlega 4 km kafla, þykkast upp undir 40 m og nær frá því skammt
neðan við Dettifoss og norður að rótum Sauðafells (431 m).
P>ot:n gljúfursins milli Hafragils og Syðra-Þórunnarfjalls virðist
á Jteim tíma hafa staðið allmiklu grynnra en nú, eða eitthvað ná-
lægt 250—260 m hæðarmörkum, en snardýpkað á móts við mitt