Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1974, Blaðsíða 47

Náttúrufræðingurinn - 1974, Blaðsíða 47
N ÁTTÚ RU FRÆÐINGURINN 41 Jón Jónsson: Sprungurnar í Lómagnúpi og fleira Varla hefur nokkur sá, er litið hefur Lómagnúp, hvort heldur er úr fjarlægð eða frá rótum þess fagra fjalls, getað annað en veitt athygli skorum þeim og skörðum, sem eru í hamraveggnum framan til í núpnum og ná gegnurn bergið ofan frá og niður úr, þar til brekka og skriður taka við (1. mynd). Mest áberandi er austasta (fremsta) skarðið, sem heitir Titlings- skarð. Á þessum stað hefur skriða mikil (Hlaupið) fallið úr fjallinu og nær hún langt út á sand. Það mun hafa gerzt laust fyrir 1790. Sé farið inn með Lómagnúp að austan, kemur í ljós, að sprung- urnar liggja gegnum fjallið. Hér er því um að ræða sprungubelti með nokkru misgengi, sem liggur gegnum núpinn og án efa til- heyrir meginbrotlínukerfi landsins. Þarna koma því óvenjulega vel fram brot í berggrunni landsins sjálfs. Skal nú vikið að nokkrum stöðum öðrum á þessum slóðurn, þar sem sjá má slík brot og mis- gengi. í Kálfafellsheiði austur af svonefndum Fornaselskrók má sjá mis- gengi með stefnu norðaustur-suðvestur. Það kemur einkar vel fram í klettum við foss í litlum læk, senr rennur vestur í Laxá. Misgengið í hömrunum er um 12 m og fossinn fellur eftir sjáli’u misgenginu (2. mynd). Þarna hefur áður runnið meira vatn og grafið nokkurra metra djúpa skoru eftir misgenginu endilöngu. Þessu víkur þannig við, að Jregar Rauðabergshraun rann niður dalinn, Jrar sem Djúpá rann og rennur eftir, lokaði Jrað farvegi árinnar. Þegar hún kom aftur í dalinn varð hún að grafa sér farveg á ný. Þá flæmdist hún fyrst víðs vegar um hraunið og m. a. féll Jrá kvísl úr henni eftir Jressu misgengi og vestur í Laxá. Þetta má sjá af farvegum í hraun- röndinni og eins af grjóti úr hrauninu, sem þessi kvísl úr Djúpá bar með sér alla leið vestur að Laxá, Jrar sem Jrað ásarnt sandi og möl myndar dálitla flata keilu. Ákveðnar staðreyndir, sem ekki verða raktar hér, benda til þess að Rauðbergs- og Núpahraun hafi
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.