Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1974, Page 47

Náttúrufræðingurinn - 1974, Page 47
N ÁTTÚ RU FRÆÐINGURINN 41 Jón Jónsson: Sprungurnar í Lómagnúpi og fleira Varla hefur nokkur sá, er litið hefur Lómagnúp, hvort heldur er úr fjarlægð eða frá rótum þess fagra fjalls, getað annað en veitt athygli skorum þeim og skörðum, sem eru í hamraveggnum framan til í núpnum og ná gegnurn bergið ofan frá og niður úr, þar til brekka og skriður taka við (1. mynd). Mest áberandi er austasta (fremsta) skarðið, sem heitir Titlings- skarð. Á þessum stað hefur skriða mikil (Hlaupið) fallið úr fjallinu og nær hún langt út á sand. Það mun hafa gerzt laust fyrir 1790. Sé farið inn með Lómagnúp að austan, kemur í ljós, að sprung- urnar liggja gegnum fjallið. Hér er því um að ræða sprungubelti með nokkru misgengi, sem liggur gegnum núpinn og án efa til- heyrir meginbrotlínukerfi landsins. Þarna koma því óvenjulega vel fram brot í berggrunni landsins sjálfs. Skal nú vikið að nokkrum stöðum öðrum á þessum slóðurn, þar sem sjá má slík brot og mis- gengi. í Kálfafellsheiði austur af svonefndum Fornaselskrók má sjá mis- gengi með stefnu norðaustur-suðvestur. Það kemur einkar vel fram í klettum við foss í litlum læk, senr rennur vestur í Laxá. Misgengið í hömrunum er um 12 m og fossinn fellur eftir sjáli’u misgenginu (2. mynd). Þarna hefur áður runnið meira vatn og grafið nokkurra metra djúpa skoru eftir misgenginu endilöngu. Þessu víkur þannig við, að Jregar Rauðabergshraun rann niður dalinn, Jrar sem Djúpá rann og rennur eftir, lokaði Jrað farvegi árinnar. Þegar hún kom aftur í dalinn varð hún að grafa sér farveg á ný. Þá flæmdist hún fyrst víðs vegar um hraunið og m. a. féll Jrá kvísl úr henni eftir Jressu misgengi og vestur í Laxá. Þetta má sjá af farvegum í hraun- röndinni og eins af grjóti úr hrauninu, sem þessi kvísl úr Djúpá bar með sér alla leið vestur að Laxá, Jrar sem Jrað ásarnt sandi og möl myndar dálitla flata keilu. Ákveðnar staðreyndir, sem ekki verða raktar hér, benda til þess að Rauðbergs- og Núpahraun hafi
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.