Samvinnan


Samvinnan - 01.01.1944, Qupperneq 15

Samvinnan - 01.01.1944, Qupperneq 15
1. HEFTI SAMVINNAN KQLBEINN HÖGNASON: SAFNIÐ LAUSAVÍSUM Merkur, erlendur vísndamaður, sem tekð hefur sér fyrir hendur að athuga og rannsaka alþýðukveð- skap flestra þjóða heims, hefur látið svo um mælt, að engin þjóð komist í þeirri grein neitt nálægt ís- lendingum. Alþýðukveðskapurinn á íslandi standi langtum framar öllu þess háttar, sem hann hafi kynnzt, hvar sem er í heiminum. Að líkindum færi það, að íslendingum þætti því mikið koma til þess- arrar greinar menningar sinnar, hlynntu að henni og gerðu eitthvað verulegt til þess að varðveita hana frá óðagleymsku. Slíkt verður þó naumast talið. Að undanskildum nokkrum mönnum, sem við þetta hafa fengizt og fást, oftast álitið af einræningsskap og sérvizku, má yfirleitt segja, að þjóðin sé furðu sneydd því, nú orðið að minnsta kosti, að vilja nokkuð gera til þess að hlynna að þessari sérkennilegustu menningargrein sinni og vernda frá gleymsku sumt af því, sem hún hefur sérkennilegast alið fyrr og síð- ar. Enginn veit um það, hvað mikð hefur glatazt og glatazt enn af því, sem er fyllilega sambærilegt við það, sem hampað er og mjög á lofti haldið með þjóð- inni. Víst er um það, að sumir menn, sem nú eru komnir til fullorðins ára, heyrðu ýmislegt þess háttar af vörum gamals fólks, alþýðuvísur og önnur ljóðmæli, sem þeir hafa hvergi síðan heyrt eða séð á prenti. Sá, er þetta ritar, harmar það að hafa ekki í tæka tíð haft vit á því að skrifa upp til varðveizlu sumt það, frágangssök. Hins vegar virðist engin ástæða til, að við gætum ekki framleitt okkar tilbúnu hús sjálfir. Við gætum fengið hin nauðsynlegu efni frá öðrum löndum. Sennilega gætum við einnig fengið að láni þá framleiðsluhætti, er okkur hentaði bezt, fyrir ákveðið gjald. Verksmiðjurnar gætum við byggt og keypt vélar og tæki. íslenzkir bændur hafa myndað sér öflugt viðskiptakerfi, þar sem eru kaupfélögin og Sambandið. Það væri að sjálfsögðu eðlilegast að þeir fengju þessi samtök sín til að setja upp verksmiðju fyrir tilbúin hús, þegar það er tímabært. — Tilbúnu húsin koma, Með tíð og tíma verða þau er hann heyrði hjá gömlu fólki, sem nú er löngu liðið, og hann hefur hvergi séð eða heyrt síðan. Svipað þessu hygg ég að margur muni geta sagt. Sú grein alþýðukveðskapar íslendinga, sem einstæð- ust er og sérkennilegust og mest og breytilegast hefur verið kveðið undir, er án efa ferskeytlan. Ef nokkuð er þjóðaróður íslendinga, er það hún með öllum þeim hátta afbrigðum, sem út frá henni hafa kvíslast. Samvinnan hyggst í framtíðinni að hafa dálítið rúm fyrir alþýðukveðskap og þá sérstaklega fyrir þann gamlan og nýjan, sem hefur ekki áður birzt, en sér- kennilegur er. En til þess að þetta megi takazt, þarfn- ast hún aðstoðar þjóðarnnar sjálfrar. Heitir hún nú á gott fólk og áhugasamt að veita sér aðstoð til þessa. Má það verða með þeim hætti, að fólk sendi henni sérkennilegar, vel gerðar vísur og samkveðlinga, gamla og nýja, sem líklegt er að hafi ekki áður birzt. í mörg- um tilfellum væri nauðsynlegt, að lesmál fylgdi til skýringar á tildrögum vísna, ef til væri. Þótt ekki verði birt af þessu nema það, sem sérkennilegast er, vænti ég þess, ef þjóðin vildi leggja lið sitt til, að með nokkrum tíma mundi þetta verða álitlegt safn, er þætti minnis vert síðar. Allt þess háttar af betra tagi mun með þökkum þegið, sent í bréfum árituðum: SAMVINNAN, Reykjavík. hagkvæm kaup alþýðumanna og sjá henni fyrir marg- víslegri, fullkomnari og ódýrari þægindum en við getum nú látið okkur dreyma um. En við vitum ekki hvenær þetta verður. Þess vegna verðum við að lifa lífi okkar og ráðstafa athöfnum okkar og fram- kvæmdum með þeim gögnum og gæðum, sem við nú ráðum yfir. Tilbúnu húsin tilheyra ennþá framtíð- inni, að því leyti sem okkur við kemur. Þau eru þátt- ur í þeim efnislegu framförum, sem í vændum eru. Þeim framförum tökum við á móti eins ört og skjótt og skynsamlegt er — en ekki fyrr. 11

x

Samvinnan

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Samvinnan
https://timarit.is/publication/340

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.