Samvinnan - 01.03.1950, Blaðsíða 23

SVIPIR SAMTÉ)ARMANNA:
JESSUP
trúir á þróun
en ekki byltingu
IT’YRIR UM það bil þremur árum kallaði
-*■ Truman forseti tæplega miðaldra laga-
prófessor við Columbía-háskólann til sér-
stakra starfa fyrir stjórnina. Hann átti að
vera annar aðalfulltrúi Bandaríkjanna á
Litla Allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna,
sem svo er nefnt. Fáir höfðu þá heyrt hans
getið. Nú er nafn hans víðfrægt Maðurinn
var dr. Philip C. Jessup, sérstakur sendimað-
ur Bandaríkjastjórnar erlendis, maðurinn,
sem einn öldungadeildarþingmaður sakaði
um vináttu við kommúnismann nú í marz
1950. A þeim þremur árum, sem Jessup hef-
ur starfað fyrir stjómina, hefur margt gerzt
í heimsmálunum og hann hefur þar mjög
komið við sögu. Sumir spá því að hann verði
næsti utanríkisráðherra Bandaríkjanna.
TT'ERILL JESSUPS er um margt líkari
spennandi kvikmyndasögu en raun-
veruleikanum. Kvikmyndamógúlum Holly-
woodborgar hefði vel getað dottið í hug að
búa til mynd um rólyndan, grannvaxinn og
ósköp hversdagslegan prófessor, sem grip-
inn hefði verið úr bókagrúski sínu og fengið
það verkefni í hendur að stjóma varnarbar-
áttu vestrænna stjórnmálamanna gegn harð-
skeyttasta andstæðingi sínum, einum snjall-
asta ræðuskörungi samtímans, Andrei
Vishinsky, núv. utanríkisráðherra Sovét-
stjórnarinnar. Slík kvikmynd er ekki til, en
þetta er sjálfur raunveruleikinn. Aður en
Jessup tók sæti meðal diplómatanna, hafði
hann að vísu, eins og flestir þeir menn, sem
háskólarnir hafa lagt stjórninni til, starfað
að alþjóðlegum viðfangsefnum, en eins og
flestir slíkir prófessorar, starfaði hann þá á
bak við tjöldin við að semja lög og reglu-
gerðir alþjóðlegra stofnana. T. d. var hann
fenginn til þess að þjálfa starfsmenn
UNRRA í alþjóðaviðskiptum og kenna
þeim nauðsynleg alþjóðalög árið 1943, og
hann aðstoðaði fulltrúa Bandaríkjamanna á
gjaldeyrisráðstefnunni í Bretton Woods. En
Það sýndi sig, að Jessup var um margt ólík-
ur starfsbræðrum sínum á þessum 'vettvangi.
Hann fékk orð fyrir að vera hugsjónamaður
með fast mótaðar skoðanir, mjög mikla
þekkingu á alþjóðarrétti og lögum og ríkan
skilningi á hinni praktísku hlið málanna.
Þessir eiginleikar, öðrum fremur, þokuðu
honum upp á við, til eins hins vandasamasta
stjórnmálaembættis samtímans.
OAMEINUÐU ÞJÓÐIRNAR hafa sætt
^ þeirri gagnrýni, að margir fulltrúanna á
þingum þeirra séu aðeins embættismenn
stjórna sinna, með mikla sérþekkingu, en
þeir líti á það sem hlutverk sitt að þræða
þá línu, sem þeim er fengin að heiman, án
þess að leggja nokkuð teljandi til málanna
frá eigin brjósti. Dr. Jessup er sagður sér-
staklega einarður í málflutningi og hann
tekur gjarnan þátt í ráðstefnum með æðstu
mönnum þjóðar sinnar og leggur sig þar
fram um að hafa áhrif á stefnuna. Áheyrend-
ur segja, að ræður hans á þingum S. Þ. séu
jákvæðari og sjálfstæðari en ræður flestra
annarra fulltrúa, að Vishinsky að sjálfsögðu
undanteknum, er honum býður svo við að
horfa. Raunar má segja, að aðeins tveimur
fulltrúum á Allsherjarþingi Sameinuðu þjóð-
anna hafi tekizt að halda sínu gegn sókn
Vishinskys. Þessir menn eru dr. Jessup og
Hector McNeil hinn brezki. Sumir álíta að
Jessup uppskeri þarna af reynslu sinni sem
málaflutningsmaður, því að það var hann
áður en hann gerðist prófessor. Aðrir segja,
að þá komi kennaraeiginleikar hans og
kennsluaðferðir bezt í ljós. Nemendur hans
úr lagadeild Columbía-háskólans minnast
þess, að Jessup kom jafnan í kennslustundir
með stóra bókapinkla. Það voru lögbækur
og júridísk rit. Hann fletti upp í þessum
bókum til þess að benda á einstök atriði,
enda þótt nemendur hans vissu mæta vel, að
hann kunni ágæt skil á þeim öllum saman.
En þetta var ábending frá honum til nem-
endanna, að treysta ekki minninu um of,
heldur rannsaka hvert mál til grunna. Þessa
sömu aðferð hefur hann notað í umræðunum
í Oryggisráðinu og á Allsherjarþinginu. Þeg-
ar umræðurnar taka að fjarlægjast sjálf dag-
skrárefnin, byrjar Jessup með því að benda
á einstakar staðreyndir og atriði og leiða
þær aftur í hinn rétta farveg. Nefndafundir
þeir, sem Jessup hefur setið á vegum S. Þ.,
hafa stundum verið nefndir „kennslustund
hjá Jessup“, því að árangur þeirra hefur oft
verið háður þekkingu hans, glöggskyggni og
þeim eiginleika, að missa ekki sjónar á að-
alatriðum í málaflækjum. Styrkur Jessups
er að verulegu leyti hin mikla þekking hans.
Hann les mjög mikið og kynnir sér hvert mál
mjög rækilega frá sem flestum hliðum.
Hann hefur ritað margar bækur um lög-
fræðileg efni, m. a. mikla bók á frönsku.
Hann er maður mjög stundvís, enda þarf
slíkur maður að halda á hverri mín. dagsins.
Tj'N JESSUP er samt hugsjónamaður —
■*-^ hann er fylgismaður hugmyndarinnar
um alheimsstjórn — enda þótt hann sé
kunnari fyrir realisma sinn. Hann sagði eitt
sinn að vandamál friðarins í veröldinni væri
í rauninni stöðugt áframhaldandi leit. Fram-
tíðarþjóðfélag frjálsra manna, segir hann,
verður skapað með þróun en ekki byltingu
og menn mega ekki sökkva sér svo niður í
hugsjónir og hugmyndir, að þeir gleymi
veruleikanum eða staðreyndunum, til dæm-
is staðreyndum á borð við eðli mannskepn-
unnar og aðstöðu og náttúru sambandsins í
milli einstaklinga og þjóða. Orðahríðir á
vettvangi utanríkisþjónustunnar hafa kennt
Jessup margt um alþjóðasamskipti, sem
ekki verður lært á skólabekk heldur aðeins
með reynslu. En það er vitað, að þótt ferill
hans í stjórnmálunum sé orðinn þriggja ára
og vel það, er það ætlun hans og ósk, að
hverfa aftur til bóka sinna í Columbía-há-
skóla undir eins og færi gefst. En sem stend-
ur eru litlar horfur á því, að fræðimennskan
verði aðalviðfangsefni hans í bráðina. Jess-
up er nýlega kominn heim til Bandaríkjanna
úr för til Asíulanda, sem sérstakur sendimað-
ur stjórnarinnar. Viðhorf hans til Asíumál-
anna mun ráða miklu um stefnu Bandaríkja-
stjórnar gagnvart þeim hluta heims, alveg
eins og áhrifa hans hefur gætt í stefnu
stjórnarinnar gagnvart Evrópulöndum.
Landar hans muna mæta vel, að hann var
ekki veigiminnsti aðilinn í lausn Berlinar-
deilunnar. Og ásökun sú, sem nú hefur
komið fram á hendur honum um vináttu við
kommúnismann, er líkleg til þess að
geymast í vitund manna sem frumhlaup og
vottur þess, að baráttan gegn kommúnism-
anum er á sumum sviðum komin út í öfgar.
Þessi ásökun mun ekki draga úr þeim orð-
rómi, að dr. Jessup verði næsti utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna.
23