Samvinnan - 01.09.1950, Page 26

ar línur eru ritaðar, stendur rósa-
kálið teinrétt og skrúðgrænt, og eru
að byrja að myndast smáhöfuð við
hvern blaðfót. Þessi káltegund þol-
ir frost og kulda og er því látin
vera áfram í garðinum ásamt græn-
kálinu og nokkrum hluta af stein-
seljunni.
Laukuppskeran varð fjórföld
Laukurinn hafði vaxið upp í háa
stilka (60—70 cm.), og voru þeir
holir og gildari en fingur manns.
Þann 15. september var hann tek-
inn upp, og var þá mikil eftirvænt-
ing hjá öllum heimamönnum. Upp
úr moldinni ultu 9 meðalstórir
laukar, stinnir og fallegir, en tæp
lega eins hnöttóttir og venjulegt er
um matarlauk. Annar laukurinn
gat 6 afkvæmi en hinn 3. Munu
þeir flestir hafa verið heldur minni
en móðurlaukurinn. (Sjá mynd á
bls. 24.
Þegar lokið var við upptektina,
var garðurinn heldur óvistlegur
ásýndum. Það, sem áður hafði ver-
ið skrúðgrænn blettur, með bústn-
um kálhöfuðum og alls kyns góð-
gæti, var nú allt í orðið að moldar-
flagi með hrúgum af visnum blöð-
um og laufum hér og hvar. En
heima í kjallaranum var því bú-
sældarlegra, og í krukkum og kirn-
um beið vetrarforðinn, að auki
allra vitamínanna, sem garðurinn
hafði gefið í ríkum mæli allt sum-
arið. A. S. S.
Pestalozzi-þorpið
HÁTT UPPI í fjöllum í norð-
austur hluta Sviss, liggur þorp eitt,
lítið þekkt, Trogen að nafni. Trog-
en er ekki ferðamannabær í venju-
legum skilningi þess orðs, en þó
sækir þangað fjöldi manna, sem
áhuga hafa á þjóðfélagsmálum. í
tæprar mílu fjarlægð frá þorpinu,
nokkuð ofar, liggur annað þorp
ennþá minna. Það er Pestalozzi-
þorpið, sem samanstendur af 12
timburhúsum, sem hvert um sig
hefur sérstakan byggingarstíl og í-
búar húsanna eru af ótal þjóðern-
um. Á efstu brún klettsins blakta
flögg margra þjóða, því að þetta
er „alþjóða-nýlenda“ fyrir munaðar-
laus börn af völdum styrjaldar-
innar.
Pestalozzi-þorpið var stofnsett ár-
ið 1946 og eru því aðeins fjögurra
ára gamalt. Það hefur þegar sýnt
ágæti sitt á margvíslegan hátt og
orðið stofnendunum til mikils heið-
urs og frama. Hvert þessara húsa
er heimili fyrir munaðarlaus börn
víðs vegar úr álfunni, og eru börn
sama þjóðernis látin vera í einu
húsi. Kennarar af sama þjóðerni,
svo að „faðir“ og „móðir“ eru í
húsunum með börnunum. Börnun-
um er kennt á máli föðurlands
þeirra, og lifnaðarháttum þeirra er
hagað sem mest eftir venjum heima-
landsins og háttum, eftir því, sem
verður við komið. En þegar börn-
in eru að leikjum, íþróttum eða
við skemmtanir, eru þau öll með-
limir eins og sama þjóðfélagsins;
þau eru öll þegnar þorps „samein-
aðra þjóða.“
FRAM til ársins 1950 var þorp-
inu haldið nppi af sjóðum
svissnesku samtakanna „Pro Juven-
tute“ (fyrir æskuna), en frá ársbyrj-
un 1950 varð þorpið sjálft að stand-
ast straum af kostnaðinum við rekst-
ur þess. Rætt hefur verið um að
láta hina litlu þorpsbúa rækta græn-
meti og ávexti og hafa á hendi ýmis
konar framleiðslu, svo að þorpið
gæti að einhverju leyti orðið sjálft
sér nóg á samvinnugrundvelli.
í marzbyrjun beitti svissneska
samvinnuhreyfingin sér fyrir fjár-
öflun til handa þorpinu. Svissnesku
kvennagildin tóku mikinn þátt í
þessari fjáröflun, sem var skipulögð
af öllu leyti af samvinnumönnum.
Samtökunum tókst að safna inn um
200.000 sv. fr., en það mun nægja
þorpsbúum fyrir vistum í átján
mánuði. Svissneska samvinnuhreyf-
ingin sýndi með þessu alþjóðavin-
áttu og samúð með hinum smáu.
Pestalozzi-þorpið er ekkert stund-
arfyrirbrigði. Það hefur þegar orð-
ið til fyrirmyndar fyrir svipaðri
starfsemi í öðrum löndum. Um 100
þorp af svipuðu tagi hafa verið
skipulögð, og stofnað hefur verið
bandalag slíkra þorpa, með aðal-
skrifstofu í Trogen. Það var ekki
aðeins nauðsyn þess, að hjálpa mun-
aðarlausum börnum af völdum
styrjaldarinnar, sem kom mönnum
af stað, þegar fyrsta Pestalozzi-þorp-
ið var stofnsett. Hinum litlu bæj-
um, er einnig ætlað að stuðla að
alþjóðasamvinnu og friði og sýna
umheiminum, að frelsun heimsins
er ekki fólgin á hervæðingu og
styrjaldarundirbúningi, heldur í
einlægri friðarleitun og samvinnu
þjóðanna.
Hugsjón Pestalozzi, að vegurmn
til friðarins liggi í gegnum liina
sönnu menntun, er staðreynd, sem
á erindi til allra, einnig í dag.
Ahaldakassi
Hverju heimili er nauðsynlegt
að eiga eitthvað af áhöldum, þótt
ekki sé til annars en að geta lag-
fært ýmislegt smávegis, sem úr lagi
fer. Þar sem einhver í heimilinu
er lagtækur, þurfa áhöldin að vera
fleiri og fjölbreyttari. En þótt ekki
sé nema um hin allra algengustu
áhöld að ræða, eins og t. d. hamar,
naglbýt, skrúfjárn, tengur o. þ. h.
er nauðsynlegt að geyma þau á vís-
um stað, en láta þau ekki liggja á
einum stað í þetta skiptið og öðr-
um hið næsta. Með slíku háttalagi
þarf alltaf að leita að hlutunum, og
það getur verið ergilegt, oft á ta'ð-
um. Það er því ágætt ráð að hafa
sérstakan áhaldakassa, og birtist
hér mynd af einum slíkum, sem
ekki mun erfitt að smíða. Kassinn
er úr ólituðu tré og í honum cr
skúffa, sem situr á lítilli brík
miðja vegu í kassanum. í skúff-
unni er gott að geyma hluti þá,
sem oftast þarf að nota, í litlu hólf-
unum má t. d. hafa lím, teikniból-
ur, nagla o. s. frv., en í þeim stærri
algeng áhöld. Undir skúffunni eru
geymd áhöld, sem sjaldnar þarf á
að halda. Röð og regla á sem allra
flestu, gerir heimilislífið léttara og
árekstraminna.
(Mynd á bls. 27.)

26