Samvinnan - 01.03.1951, Blaðsíða 20

Samvinnutryggingar hafa nýlega gefið út bókina „Öruggur akstur“,
og fjallar hún um heilræði fyrir bifreiðastjóra. Er þetta hið snotrasta
rit að öllum frágangi og mjög haglega innbundið. Hefur það þegar vak-
ið rnikla atliygli bifreiðastjóra og þeir sþurt eftir því hjá félaginu.
I bókinni eru eftirtaldir kaflar: Skrásetning bifreiða, bifreiðatrygg-
ingar, öryggistœki bifreiða, hirðing og viðhald, akstursreglur, slys, akstur
í útlöndum, kauþ og sala bifreiða, skoðun bifreiða og greiðsla gjalda og
loks afskráning bifreiða.
Útgáfa þessa rits er liður i fræðslustarfi Samvinnutryggingá, Hefur fé-
lagið áður kynnt tryggingamál með fyrirlestrum og á ýmsan annan hátt,
en öll er þessi starfsemi nýbreytni hér á landi. Hefur slikt frœðslusiarf
tiðkazt rnjög erlendis, enda cr það sameiginlegt hagsmunamál þjóðar-
innar, einstaklinga og tryggingafélaganna, að slys séu fyrirbyggð, og hef-
ur þessi starfsemi verið talin bera góðan árangur.
Bifreiðadeild Samvinnutrygginga er nú að liefja jimmta starfsár sitt,
og er tala ábyrgðartryggingaskirteina orðin 3615, en bruna- og kasko-
tryggingaskirteina Hll, og er því þriðja livcr bifreið í landinu tryggð
hjá deildinni. 1 inngangi að hinni nýútkomnu bóli segir Erlendur Ein-
arsson, framkvæmdastjóri: „Bókinni fylgja beztu þakkir fyrir samstarf-
ið á liðinni tíð og ósk um, að Samvinnutryggingum megi- auðnast að
launa viðskiþtamönnum sinum öflugan stuðning með þvi að rœkja œ
betur það hlutverk sitt að bœta lifskjör fólksins i landinu.“
„Öruggur akstur“ verður sendur öllum þeim, sem hafa bifrciðar sinar
tryggðar hjá félaginu. Bókin var þrentuð i Prentsmiðjunni Eddu.
Endurgreiðsla er ekki tekjur
Eftir Þóri Friðgeirsson
Ein af grundvallarreglum sam-
vinnufélaganna er sú, að endurgreiða
til félagsmanna, í hlutfalli við við-
skipti þeirra, það sem þeir kunna að
hafa greitt félagi sínu umfram kostn-
aðarverð keyptra vara.
Svo óheppilega hefur tekizt, að
þessari endurgreiðslu hefur ýmist ver-
ið valið nafnið tekjuafgangur, ágóði
eða arður. Vörur þær, sem endur-
greitt hefur verið fyrir, hafa ýmist
verið kallaðar' ágóðaskyldar eða arð-
skyldar vörur.
Endurgreiðsla á þó ekkert skylt við
arð eða ágóða. Endurgreiðsla er ekki
tekjur. Aftur á móti er arður eða á-
góði af hlutabréfum eða hvers konar
atvinnurekstri tekjur.
Þessi nafngift, arður eða ágóði, er
því röng, og hefur meðal annars
stuðlað að því, að skattheimtumenn
hafa viljað gerast fingralangir í hinar
endurgreiddu upphæðir svo sem væru
þær tekjur félagsmanna.
Það liggur þó ntjög í augum uppi,
hverjum sem skilja vill, að þó ein-
hver fái afslátt af vöruverði, þegar
kaup eru gerð, er sú upphæð ekki
tekjur heldur sparað fé. Það sem ger-
ist, þegar kaupfélögin gera upp reikn-
ínga sína og í ljós kemur, að vörur
hafa verið seldar hærra en kostnað-
arverði nemur, og mismun söluverðs
og kostnaðarverðs er skilað til félags-
manna í stofnsjóði þeirra eða við-
skiptareikning, er nákvæmlega sama
eðlis.
Að nefna það fé, sem þannig er
skilað eða endurgreitt, ágóða eða arð
er versti hugtakaruglingur og hefur
villt um margan mann í þessum efn-
um. Ég hef til dæmis sannar spurnir
af því, að félagsmenn í allstóru kaup-
félagi rugluðust svo í ríminu, að þeir
töldu endurgreiðslu þá, sem þeir
fengu hjá kaupfélagi sínu, fram til
skatts sem tekjur. Ef svo væri, að fé-
lagsmenn fengu greitt meira en mis-
mun söluverðs og kostnaðarverðs
næmi, til dæmis það sem kaupfélögin
hagnast á verzlun við utanfélags-
menn, væri um ágóða eða arð að ræða.
En eins og kunnugt er, rennur ágóði
af slíkri verzlun í varasjóði félaganna,
og er venjulega ráðstafað til menn-
ingarmála og almenningsþarfa, að því
leyti sem skattheimtumenn og út-
svarsáleggjendur hirða hann ekki, því
synd væri að segja að honum væri
gleymt af þeim aðilum.
Þótt furðulegt megi telja, hafa
málsvarar samvinnufélaganna, eftir
því sem ég veit bezt, alltaf notað
þessi röngu nöfn, þegar þeir hafa deilt
um skattamál félaganna við þá, sem
aðgangsfrekastir hafa verið í garð
samvinnumanna.
í stofnsjóðshöfuðbókum kaupfé-
laganna og viðskiptabókum félags-
manna við stofnsjóðina („stofnsjóðs-
bókum“) eru nöfnin Agóðaskyld út-
tekt og arður prentuð yfir viðkom-
andi dálka. Sama á sér stað á nótum
og í höfuðbókum þeim sent kaupfé-
lögin nota.
Þessu er nauðsynlegt að breyta. I
stað „ágóðaskyld úttekt“ á að koma
endurgreiðsluskyld og í staðinn fyrir
20