Samvinnan - 01.08.1960, Qupperneq 25

Vegur í frumskógi.
Vestrænir menn eiga það
erindi helzt til Omdúram, að
kaupa þar leðurvörur, fíla-
beins- og silfurmuni og sjá
afríkanska vörumarkaði. Það
er líka ómaksins vert.
Nokkuð er um gríska
kaupmenn í Omdúram, líkt
og víðar í Afríku.
Markaðir eru á götum úti
og er tjaldað yfir þær til þess
að verjast sólskininu. Þar æg-
ir saman allskonar fólki og
varningi frá öllum landshlut-
um og jafnvel nærliggjandi
löndum. Á stórum opnum
svæðum eru hirðingjar með
vefjahetti og í flaksandi klæð-
um komnir þar til markaðs,
með úlfalda, nautgripi og
geitfé.
Súdanir skiptast eftir at-
vinnuvegum og lifnaðarhátt-
um í þrjár stéttir, heiðabúa
eða hirðingja, akuryrkju-
menn og borgarbúa. Verzlun
og iðnaður er á lágu stigi.
Orsakir þess eru skortur hrá-
efna og orku, auk mjög ó-
greiðra samgangna. Til dæm-
is um það nægir að geta þess,
að engin brú er á Níl frá
landamærum Egyptalands og
suður til Khartúm, en hún er
á þeim kafla 1400 km. löng.
Aðalsamgönguæðar lands-
ins eru fljótin og járnbraut-
irnar, sem kvíslast út frá
Khartúm. Aðalbrautir eru
þrjár: Ein norður til Wadi
Halfa, en er þó ekki í sam-
bandi við brautakerfi Egypta-
lands. Önnur liggur til Port
Súdan, einu hafnarborgar
landsins. Vöruflutningar eru
langmestir með henni. Þriðja
aðalbrautin liggur nokkuð í
átt til Suður-Súdans. En í
þeim landshluta eru sam-
göngur afleitar og er þar víð-
ast hvar ógerningur að koma
landbúnaðarafurðum á
markað.
Eins og áður hefir verið
getið er aðalútflutningurinn
baðmull, döðlur og arabískt
gúmm, sem nemur sjö átt-
undu hlutum heimsfram-
leiðslunnar. Hér á landi
kannast við það efni allir,
sem haft hafa tyggigúmm
milli tannanna eða snert
heftiplástur. Verðmæt út-
flutningsvara er einnig húð-
ir og skinn, og þá ekki sízt
krókódílaroð.
Perlu- og hákarlaveiðar
eru nokkrar í Rauðahafi, en
fiskveiðar í fljótunum. Sam-
kvæmt landbúnaðarskýrslum
1957 voru í eign landsmanna
tvær millj. úlfalda, sjö millj.
sauðfjár, sex millj. geitfjár
og sjö millj. nautgripa. Hest-
ar eru lítið notaðir. Búfjár-
sjúkdómar eru margir og
skæðir. Háskalegur smitberi
er tsetse flugan bæði mönn-
um og skepnum, en hún er
viild að útbreiðslu svefnsýk-
inn í Afríku, eins og kunn-
ugt er.
Egyptar ríktu einir yfir
Súdan í 65 ár, eða 1820—
1885. Þeir reistu sér höfuð-
stað, Khartúm, á oddanum
milli Bláu- og Hvítu-Nílar.
Stjórn þeirra var frá upphafi
ill og fór þó síversnandi. Of-
stækisfullur múhameðskur
trúarleiðtogi, Mahdi, hóf
uppreisn 1885 og hrakti
Egypta úr landi og lagði
Khartúm í rústir. Eftirkom-
endur hans reistu nýja höfuð-
borg handan Hvítu-Nílar
gegnt Khartúm, og nefndu
hana Omdúram. Þeir ríktu í
13 ár og urðu engu vinsælli
en Egyptar.
Bretar og Egyptar lögðu
landið undir sig 1898 og
stofnuðu til samstjórnar. En
upp frá því mátti heita að
Súdan væri brezk nýlenda
um rúmlega hálfrar aldar
skeið.
1. janúar 1957 var endan-
lega gengið frá stofnun lýð-
veldisins Súdan. Var þá í
fyrsta skipti dreginn að hún
hinn nýi, þríliti þjóðfáni,
með bláum bekk efst, er tákn-
ar Níl, gulum í miðið, er
táknar auðnir landsins og
grænum neðst, tákni gróðurs
þess eða ræktunar.
Ólafur Ólafsson.
SAMVINNAN 25