Andvari - 01.10.1959, Page 42

152
ARNÓR SIGURJÓNSSON
ANDVARI
mjúkt, væflulegt silkiskegg. En Brjánn
konungur var kominn í næsta nágrenni
borgarinnar með óflýjandi her, vel þjálf-
aðan og sigursælan úr mörgum orustum
ineð örugga forystu þjóðhetjunnar, Marg-
aðar Brjánssonar. Nú þurlti því rnikils
við: þess að kveða í víkingana vígaæði
og um leið örlagatrú á sigur undir merkj-
um þessa alltaf-unga konungs. Þetta var
hlutverk Darraðarljóða, til þessa voru þau
ort og flutt fyrir liðsveitum víkinganna
á líkan hátt og þó miklu áhrifameiri en
þegar Þormóður Kolbrúnarskáld kvað
Bjarkamál hin fornu til að safna til átaka
hirð Ólafs konungs Ilaraldssonar, sem
beið orustunnar „sem stormdreif í beðj-
um og röðum í kirkjunni á Stiklastöðum".
Hvert er svo efni og boðskapur Darr-
aðarljóða?
I upphafi kvæðisins er brugðið upp
ógnþrunginni líkingu af vef, sem „vítt
er orpinn fyrir valfalli". Þessi vefur er
fyrst kallaður „rifs rciðiský", þ. e. skýið,
senr reitt er, eða hagrætt er, upp við
rifinn. Ur þessu reiðiskýi rignir (eða mun
rigna) blóði. Þessi vefur er hin blóðuga
orusta, sem til er stofnað og er á næsta
leiti. Síðar er vefurinn kallaður „vefur
Darraðar", þ. e. vefur Óðins, herguðs vík-
inganna, og „vefur verþjóðar", þ. e. vefur
hermannanna (nákvæmara: vefur karl-
mannanna, — til aðgreiningar frá hin-
um venjulega vef kvennanna) og einnig
(í 2. vísu) „sigurvefur" sleginn sverð-
um. Þessi vefur, sem er grár fyrir geir-
um, þ. e. spjótum, er „orpinn ýta
þörmum" (þ. e. varpan eða uppistaðan
er þarmar manna), „kljáður", þ. e. strengd-
ur, höfðum manna, en veftið",1) þ- e.
ívafið, er blóðug lík manna (afhöfðaðir
bolirnir?). Valkyrjur: Hildur, Hjör-
þrimul, Sanngríður, Svipul, Gunnur og
1) Svo kallað af Jiví að það var vafið í eins
konar hnotur eða hankir.
Göndul vefa þennan vef. Þær hafa
dreyrug (þ. e. blóðug) spjót að skil-
sköftum, hræla ívafið (þ. e. færa það
til hæfis) með örvum, slá vefinn sverð-
um, yllirinn (þ. e. spjálkin) er með járn-
vari. Voðina, sem þær vefa, vinda þær
jafnóðum upp á rifinn: „Vindunr, vind-
unr vef Darraðar, er ungur konungur átti
fyrir“. Hann, þcssi konungur, sem aldrei
varð fullorðinn karlmaður, átti það þó
fyrir höndum að heyja þessa stórkostlegu
orustu í vernd valkyrjanna: „látunr eigi
líf hans farast, eiga valkyrjur vals af
kosti". Svo koma fyrirheit um laun vík-
inganna, nesjamannanna og eyjaskeggj-
anna norðan úr höfum, fyrir Irraustlega
franrgöngu í orustunni: „Þeir munu
lýðir löndum ráða, er útskaga áður
byggðu". Brjánn konungur mun falla:
„kveð eg ríkum gram ráðinn dauða“, og
höfðingjar hans hinir landauðugu og
voldugu ættarhöfðingjar munu einnig
falla: „nú er fyrir oddunr jarlnraður
lrniginn". Hér er verið að gefa sanrs
konar fyrirheit og Sverrir konungur gaf
fyrir orustuna við Niðarós: „Sá er lendan
nrann fellir nreð sönnum vitnunr, skal
lendur maður vera, og þess kyns tignar-
maður skal hver maður vera, sem hann
ryður sér til rúms, sá hirðmaður, sem
lrirðnrann drepur, og taka þar með góða
sæmd“. Hins vegar „munu írar angur
bíða, það er aldrei mun ýtum fyrnast".
Og þegar orustunni er lokið („nú er
vefur ofinn og völlur roðinn") munu
læspjöll (frægð og frásagnir um ógnir)
gota (þ. é. norrænna nranna) fara um öll
lönd, og þeir nrunu erfa ríkið, „ráða
löndum“. Svo koma loks kvæðislokin:
Vel kveðum vér unr konung ungan
sigurljóða fjöld, syngjum lreilar.
Ríðunr hestum, lrart út berum
brugðnum sverðum á braut lréðan.