Andvari - 01.10.1959, Blaðsíða 72

182
BJÖRN ÞORSTEINSSON
ANDVARI
ingar Englendinga inn á Eystrasalt og
til Skandinavíu voru í veði, e£ til ófriSar
drægi, en hins vegar voru íslandssigling-
arnar alls ekki gengnar Englendingum
úr greipum, þótt þeir hefðu orðið fyrir
skakkaföllum eitt sumar. Konungur hélt
því fast við þá stefnu að krefjast samn-
inga. Til þess að friða þá að nokkru,
sem ólmastir voru í skaÖabætur, var ís-
lenzku.r fiskur frá Básendum gerður upp-
tækur úr Hamborgarfari, aðeins rúmar
8 lestir. Hamborgarar kærðu strax of-
beldið og rituðu konungi tvö harðorð
bréf 16. nóvember.05) Þann 4. des. lét
Idinrik stefna Stálgarðsmönnum fyrir
leyndarráð sitt og lesa þeim boðskap
sinn. Þar var þeim tilkynnt, að þeir væru
ábyrgir fyrir því, að Elansamenn, sem
ræntu og drápu Englendinga á íslandi
síðastliðið sumar, yrðu látnir sæta refs-
ingu og greiða bætur. Konungur sagðist
undrast, að menn voguðu að skrifa sér
önnur eins bréf og honum bárust frá
Hamborg og Brimum og skýla misgjörð-
um sinum bak við yfirskins löghlýðni
við fógeta Danakonungs á Islandi. Elann
dró ekki undan, hvers konar þegnskyldu
og bandalög hér væri um að ræða, ýmist
væru borgirnar frjálsar og lytu engum
fursta, en þegar þær misþyrmdu þegnum
hans og ræntu, þá væri ein borgin undir
Danakonungi (eins og Hamborg og
Brimar að þessu sinni), önnur lyti Pól-
landskonungi, ein þessum fursta, önnur
hinum, svo að þær væru öruggar í mis-
gjörðum sínum og ránum. Konungur
kvað Elansamönnum haldlaust að afsaka
sig með því, að fógeti hefði kvatt þá
til hjálpar gegn Englendingum; þeir
hefðu átt að synja um aðstoöina á þeim
forsendum, að eilífur friður ríkti milli
Hansaborganna og Englandskonungs,
en í Englandi njóti Hansamenn for-
réttinda umfram kaupmenn annarra
þjóða. Á Islandi kvað konungur Eng-
lendinga njóta vinsælda, eins og bezt
sæist á því, að engir Islendingar hefðu
verið við ofbeldisverkin riðnir. Bréf
Danakonungs kvað hann sýna, að Ham-
borgarar hafi veitt honum villandi upp-
lýsingar, því að herfangið frá Grinda-
vík hafi t. d. lent í Hamborg. Ef Hansa-
menn ræktu ekki betur frið og bandalag
við þegna sína en hingaÖ til, kvaðst
konungur neyðast til þess að neyta réttar
ríkis síns og svipta þá forréttindum og
frelsi með lögum í parlamentinu. Ef
það ætti einnig að svipta þegna sína
þeirn nytjum og verzlun, sem þeir frá
fornu fari hefðu notið á íslandi, kvaðst
konungur klæðast haröneskju, taka sér
sverð í hönd og berjast gegn slíku.00)
Þann 10. des. ritar Hinrik Hamborg-
urum bréf svipaðs efnis, en þar sakar
hann þá um að stuðla að ófriði milli sín
og Danakonungs. Ef þeir haldi, að þeim
leyfist að misgera við þegna sína öðrum
til geðs sökum þeirrar undirgefni, sem
þeir beri fram sér til afsökunar, hiður
hann þá að hugleiða af vizku sinni, á
hve veikum eða öllu heldur engum rétt-
lætisgrundvelli slíkt sé reist. Með þvi
að krenkja rétt vináttu og samninga, sem
lengi hafi haldizt milli Englendinga og
Hamborgara, svipti þeir síðarnefndu sig
og aðra þjóðhöfðingja frelsi til þess að
gera samninga, og það verður ógætilegt
að bindast vináttu við þá, sem verða að
haga gerðum sínum eftir annarra stjórn.
Að lokum biður hann þess, að þegnar
sínir njóti fulls réttlætis í þessu máli,
svo að hann neyðist ekki til þess að sjá
þeim fyrir bótum á annan hátt. Með
bréf þetta sendi hann erindreka sinn til
I Iamborgar.07)
Um þessar mundir kemur erindreki
Friðriks I. til ensku hirðarinnar til þess
að ræða um deilumálin við konung, og
segir Chapuys sendiherra keisarans, að
Hinrik láti sér vcl nægja málflutning