Andvari - 01.10.1959, Page 105

ANDVARI
í VEGAVINNU FYRIR60 ÁRUM
215
mennsku í starfi sínu. Fleiri komu þar
einnig við sögu, sem of langt yrði upp
að telja.
Nú er þetta fyrir löngu orðin innlend
starfsgrein, en hin erlendu nöfn héldust
enn lengi á verkum og verkfærum. Þessi
norsku og hálfnorsku heiti heyrast nú
ekki lengur. Nú tala menn ekki lengur
um að nívellera, planera, púkka eða
grúsa. Margt fleira mætti telja af þeim
skrípayrðum, sem notuð voru á fyrstu
vegavinnuárum mínum.
Eftir þetta stutta yfirlit verður nú
vikið að því, sem átti að vera aðalefni
þessarar frásagnar, sem er það, hvernig
það atvikaðist, að ég réðst í vegavinnu
árið 1896, ásamt lýsingu á vinnuaðferð-
um og aðbúnaði okkar vegavinnumanna
á þessu frumstæða tímabili vegafram-
kvæmdanna hér á landi.
Eg er fæddur árið 1874 og var því
22 ára veturinn 1896. Ég var að vísu
alinn upp á fjölmennu heimili í þétt-
hyggðri sveit, auk þess gegndi faðir minn
ýmsum opinberum störfum, var bæði
hreppstjóri og hreppsnefndaroddviti um
all-langt skeið. Var því oft gestkvæmt
á heimili okkar. En þrátt fyrir þetta var
ég allmjög heima alinn, eins og það er
orðað. Út fyrir sveitina hafði ég aldrei
komið, ekki einu sinni að endamörkum
hennar að austan eða vestan. Ekki hafði
eg komið í barnaskóla, því að þcir voru
þá ekki komnir til sögunnar, hcldur að-
eins heimiliskennsla. Þannig var nú
uppcldið okkar unga fólksins í Vestur-
Skaftafellssýslu á síðara hluta nítjándu
aldar. Ég var því ekki sérlega uppburða-
mikill eða höfðingjadjarfur, eins og
sumir mundu orða það. Auk þess var
eg fremur hlédrægur að eðlisfari.
Nú geröist sá atburður í lifi mínu,
sem hreif mig snögglega úr fásinninu
licima og svipti mér fyrirvaralaust út í
hringiðu lífsins.
Það var síðara hluta vetrar 1896 að
ég fékk boð frá GuÖlaugi sýslumanni
Guðmundssyni að finna sig til Víkur.
Ilann var þar á ferðalagi, en var bú-
settur á Kirkjubæjarklaustri eins og
kunnugt er. Mér varð dálítið kynlega
við þetta; fór ég að leita í Iiuga mínum,
livort ég fyndi þar ekki einhverjar yfir-
sjónir, sem ég hefði drýgt og ætti nú að
fara að standa reikningsskap á. En sam-
vizkan virtist í sæmilegu lagi, svo að ég
afréð að fara til fundar við yfirvaldið.
Þegar ég kom heim að Suður-Vík, en
þar hélt sýslumaÖur ævinlega til, var
mér vísaÖ inn í stófu til hans, þar sem
hann gekk um gólf, fyrirmannlegur, snar
og kvikur í öllum lireyfingum, augna-
ráðið hvasst og einbeitt, enda lýsti sér í
öllu fasi hans einbeittur og þróttmikill
vilji, en þó grunar mig, að hugarfar hans
hafi verið mildara en útlit hans og fram-
koma benti til við fyrstu sýn. Og gott
mun hafa verið að lcita trausts hjá hon-
um, ef í raunir rak, skorti þá hvorki
vilja né úrræði. Ekki hafði ég séð sýslu-
mann fyrr, þótt hann væri búinn að
vcra sýslumaður okkar í 4—5 ár. Þegar
ég hafði heilsað og sagt hver ég væri.
gekk hann formálalaust að erindinu,
sagðist hafa hug á að fá mann til að
læra vinnubrögð við vegagerð, með það
fyrir augum að hann gæti síÖar tekið
að sér að veita forstöðu minna háttar
vegaframkvæmdum í sýslunni, sagði
hann, að með vorinu ætti að hefja vega-
lagningu frá brúnni á Olfusá og austur
Flóann, og væri hann búinn að tryggja
sér pláss fyrir slíkan mann hjá verk-
stjóranum og loforð um, að honum yrði
sagt sérstaklega til í þessu efni. Þá er
hann hafði útskýrt þetta fyrir mér á
ýmsa vegu, sagði hann, að sér hefði verið
bent á mig til að takast þetta á hendur
og nú stæði mér þetta til boða og yrði
ég nú að segja annaðhvort já cða nei.