Stúdentablaðið - 01.12.1952, Side 13

STÚDENTABLAÐ
Dr. Gunrilaugur Þórðarson:
Hugvekja um rétt íslendinga
í landhelgismálum
Islenzkir stúdentar hafa jafnan látið sig
miklu skipta þau mál, er varða sjálfstæði
landsins. En um eitt mál hafa þeir þó verið
svo fáskiptnir, að furðu gegnir, og á ég þar við
landhelgismál Islands. Mönnum verður æ bet-
ur ljóst, að undirstaða sjálfstæðis hverrar
þjóðar er efnahagslegt sjálfstæði hennar.
Efnahagslegt sjálfstæði íslenzku þjóðarinnar
byggist að mjög miklu leyti á því, sem fiski-
miðin umhverfis landið veita henni. Afkoma
sjávarútvegsins er fyrst og fremst undir því
komin, að fiskstofninn á landgrunninu verði
ekki gjöreyddur og að Islendingar fái einir
að búa að þessum nytjum sínum. Enda hefur
það verið viðurkennt, að landhelgismálið er
mikilvægur þáttur í sjálfstæðisbaráttu þjóð-
arinnar og veigamesta baráttumálið, sem
þjóðin hefur átt í, síðan lýðveldið var stofnað.
Það var því vel til fundið, þegar ritnefnd
Stúdentablaðsins ákvað að ljá því máli rúm
í Stúdentablaðinu 1. des. 1952, og ekki vildi
ég skorast undan beiðni ritnefndarinnar um
að skrifa nokkur orð um það mikilvæga mál.
Á það hefur verið bent, að það var gæfa
íslenzku þjóðarinnar í sjálfstæðisbaráttu
hennar, að hún átti jafnan forvígismenn, sem
settu sér fjarlægara mark en þeir gátu verið
öruggir um að ná þegar í stað, þeir gerðu það
framtíðarinnarvegna,og sagan hefur sannað,
að þessir framsýnu menn, sem á hverjum tíma
héldu fram ýtrustu kröfum, höfðu rétt fyrir
sér.
Ef til vill er tiltölulega fámennur með
þjóðinni sá hópur manna, sem trúir á hinn
forna rétt Islands í landhelgismálinu, þ. e.
að við munum nokkurn tíma fá framgengt
kröfunni um landgrunnið allt eða 16 sjómílna
landhelgi, en í því sambandi má minnast þess,
að um síðustu aldamót voru aðeins örfáir
menn með þjóðinni, sem trúðu á sjálfstæði
íslands.
Skal hér til glöggvunar farið nokkrum orð-
um um fornan rétt Islendinga í landhelgis-
málum. Frá upphafi landnáms allt fram á 15.
öld bjuggu Islendingar algjörlega einir að
fiskimiðunum umhverfis landið, en á 15. öld
tóku erlendir fiskimenn að sækja á Islands-
mið. Af því tilefni voru gefnar út tilskipanir
um bönn við fiskveiðum erlendra manna við
landið. Var í fyrstu miðað við 8 mílna breitt
belti meðfram strönd landsins, og margtbend-
ir til þess, að um norskar mílur hafi verið að
ræða og hafi landhelgisbelti þetta því í fyrstu
verið allt að 50 sjómílur, ella 30 sjómílur,
miðað við danskar mílur. En frá miðri 17. öld
allt fram til 1901 var landhelgi Islands að
réttu lagi 16 sjómílur, eða allt fram til þess,
er Danir og Bretar gerðu með sér samning
um þriggja sjómílna landhelgi við ísland. Við
brottfall þess samnings hlaut réttur Islend-
inga að verða sá sami og fyrir gildistöku hans,
ef ekki sá sami og á þjóðveldistímunum. Af
þessu verður mönnum ljós hinn forni eða
sögulegi réttur Islands, og honum ber að
framfylgja, þá er Islendingar vilja beita
sjálfsákvörðunarrétti sínum í landhelgismál-
um.
Samtök sjómanna og samtök á sviði stjórn-
mála hafa eigi alls fyrir löngu krafizt alls
landgrunnsins til handa Islandi, en nú er
furðu hljótt um þessar kröfur, eftir að frið-
unarreglugerðin frá 19. marz s. 1. var sett.
Alþingi virðist ekki ætla að hreyfa máli
þessu frekar, heldur láta reglugerðina frá 19.
marz duga, að því er tekur til landhelgismáls-
ins. Svo virðist og sem íslenzk stjórnvöld séu