Stúdentablaðið - 01.11.1965, Blaðsíða 4

4
STÚDENTABLAÐ
Flárþöpf
Fjárþörf Háskóla íslands er eitt höfuðverkefnið,
sem stjórn háskólans á við að etja.
Fjárþörf háskólans fer vaxandi ár frá ári,
en fjárveitingar á fjárlögum eru of hœverskar, ef miðað
er við vöxt fjárlaganna sjálfra í kapp við verðbólgu
í landinu.
Um langt skeið hefur háskólanum verið mikill styrkur
að happdrœtti sínu, en á undanförnum árum hefur sá
styrkur farið þverrandi, meðal annars
vegna samkeppninnar við önnur happdrœtti.
Efling háskólabókasafnsins og greindar ástœður
valda því meðal annars, að róttœkra úrrœða er þörf
til að afla þess fjár, sem háskólinn þarfnast.
En hvar skal tekið það fé, sem háskólinn þarfnast?
Fé háskólans verður ekki tekið upp af steinunum
frekar en peningar til annarra hluta. Ber háskólanum
að treysta algerlega á ríkiskassann eða freista þess að verða
að sem mestu leyti fjárhagslega sjálfstœður?
[ tilefni þessa fór ritstjórn Stúdentablaðs
þess á leit við einn prófessor úr hverri deild háskólans,
að hann léti uppi skoðun sína á því, hvernig mœtti með beztu
móti bregðast við knýjandi fjárhagsvandrœðum
háskólans.
Þakkar ritstjórnin kœrlega fyrir þau greinargóðu svör,
sem hér fara á eftir.
Stúdentablaðið spyr, hvernig
bregðast megi við knýjandi
fjárhagsvandræðum Háskólans.
Þessari spurningu getur fjár-
málaspekingur einn svarað. En
ég skal gera grein fyrir skoð-
unum mínum á málinu, þótt
einhverjum kynni að finnast
þær léttvægar.
1. Áður en könnuð eru úr-
ræði, þarf að rannsaka hver
fjárhagsþörfin er, og hversu
ört hún muni vaxa á næstu
áratugum. Þörf er lieildstœðrar
könnunar á þörfum þjóðfélags
vors fyrir menn með sérþekk-
ingu. Það má ekki draga slíka
könnun þar til í nauðir rekur.
Fjarri fer því að Háskólinn eigi
hér einn hlut að máli. Upp-
bygging iðnvædds þjóðfélags
krefst rannsóknar á áætlunar-
tölu manna með sérþekkingu t.d.
í iðnaði og öðrum tæknilegum
sérgreinum, og manna með sér-
þekkingu á hinum almennu
mannlegu vandamálum sem
helzt steðja að í iðnvæddu þjóð-
félagi. Þá þarf að kanna hversu
sú tala vex og hver sé fjár-
magnsþörf hinna ýmsu stofn-
ana, svo sem tækniskóla, kenn-
araskóla, háskóla, sem veita
skulu umrædda sérþekkingu.
Erlendis er engin hagræn áætl-
anagerð talin fullunnin fyrr en
lokið er þessum þætti hennar,
sem snýr að hinum sérmennt-
aða mannafla þjóðfélagsins.
2. Hvað Háskólann áhrærir
sérstaklega, þarf stöðugt að efla
þau tvö fjáröflunarfyrirtæki,
sem Háskólinn á og rekur. Fyr-
ir dugnað stjórnar Háskólabíós
er tekið að síga á gæfuhlið um
fjármál þess fyrirtækis, þótt
hægt fari, og í Happdrætti Há-
skóla íslands hefur stöðugt ver-
ið unnið að aukinni tekjuöflun.
3. Það er ekki ólíklegt (svo
að ekki sé meira sagt) að könn-
un sú sem að ofan greinir muni
leiða í ljós, að fjárveiting fjár-
laga ásamt aflafé fyrirtækja
Dr. Þórir Kr.
Þóröarson
Háskólans sé allsendis ónóg til
þess að Háskólinn geti sinnt
hlutverki sínu. En þegar Ijóst
er hver fjármagnsþörfin er og
hvernig hún muni vaxa, þarf
auðvitað að semja fjárfesting-
aráætlun, til að mynda til tíu
ára.
Það er þýðingarmikið að
menn geri sér grein fyrir að
hér er um fjárfestingu að ræða,
og er hún engu þýðingarminni
en fjárfesting þjóðarinnar í
þeim verksmiðjum, tækjum og
stofnunum, sem hinir sérmennt-
uðu menn eiga að þjóna. Ég
er þeirrar skoðunar að fá nauð-
synjamál séu brýnni fyrir þjóð-
ina en það að Alþingi og ríkis-
stjórn láti fram fara heild-
stæða rannsókn á fjárfestingar-
þörf allra þeirra stofnana, sem
sjá eiga hinu Nýja Islandi fyrir
mönnum með sérþekkingu; enn-
fremur að kannaðir verði starfs-
hættir og stjórnun þessara
stofnana með rationaliséringu
fyrir augum.