Stúdentablaðið - 01.11.1965, Page 6

6
STÚDENTABLAÐ
þörfin við. Hana má leysa eftir
þrem leiðum. Ríkissjóður hlýt-
ur, eins og fyrr segir, að bera
al.lan kostnað af rekstri skól-
ans. Að auki hefur háskól-
inn tvær leiðir. Önnur er auð-
vitað happdrættið, en tekjur af
því hafa runnið til húsabygg-
inga og tækjakaupa. Er það
dæmalaus þröngsýni af hálfu
stjórnarvalda að taka 20 pró-
sent af hreinum hagnaði þess.
Hefði verið nær að láta þá
peninga renna til vísindastarf-
semi á vegum háskólans. 1
þriðja lagi ætti að vera unnt
að fá einstaklinga og stofnanir
til. að gefa háskólanum miklu
meira fé en nú er raunin á.
En þetta fæst ekki nema unnið
sé að þessu með skipulegum á-
róðri. Stofnunin verður að laga
sig að nýjum tíma.
Hún má t. d. tæplega þegja
þunnu hljóði, þegar þingmenn
á sjálfri löggjafarsamkundu Is-
lendinga segja fullum fetum, að
hún hafi brugðizt skyldu sinni
eða jafnvel trausti þjóðarinnar
(tannlæknamálið). Hví gerði
háskólinn ekki hreint fyrir sín-
um dyrum í þessu máli? Það er
ástæðulaust fyrir hann að taka
við húðstrýkingu af tillitssemi
við einstaka stjórnmálamenn —
eða af sofandahætti.
Látlaust er klifað á því, að
skilningur almennings og
stjórnarvalda á þjóðfélagslegu
gildi háskólans fari hraðvax-
andi. Þetta er hverju orði sann-
ara. Þó er það naumast þakkar-
vert, þótt háskólinn njóti skiln-
ings stjórnarvalda. Hitt varðar
meira, hversu sá skilningur er
sýndur í verki. Fjárframlög
munu hafa þrefaldazt eða því
sem næst á síðustu fimm árum,
svo að stjórnarvöld virðast
hafa staðið sig mjög vel. En
ljóminn fer af þessu við nánari
athugun. Ber tvennt til. Það
lætur nærri, að allur kostnaður
muni hafa á þessum árum tvö-
faldazt eða jafnvel meira, sbr.
t. d. allar launagreiðslur. En
svo og hitt, að nemendafjöldi
við háskólann hefur á þessu
skeiði vaxið verulega, og hlýt-
ur það að leiða af sér aukinn
kostnað. Hin raunverulega
hækkun til stofnunarinnar
verður því, þegar öllu er á
botninn hvolft, harla lítil.
iÉg tel rétt í þessu sambandi
að nefna tvö dæmi til að sýna,
við hvaða örðugleika háskól-
inn á að etja í samskiptum sín-
um við stjórnarvöld. Mennta-
málaráðuneytið hefur nýlega
með bréfi neitað heimspeki-
deild um fjárveitingu (um 12
þús. kr!) til að halda uppi
kennslu í Islandssögu á þessu
misseri á 1. stigi BA-náms. Er
við borið, að fjárbeiðni þessi
hafi komið af seint. Ef svo
fer fram sem horfir, verður
það í fyrsta sinni í sögu háskól-
ans, sem kennsla í Islandssögu
fyrir byrjendur fellur niður.
Þess má geta, að eitthvað yfir
20 nemendur innrituðust í
sagnfræði, sem Islandssagía er
hluti af. Eins og nú er ástatt, er
ekki unnt samkvæmt hinni
nýju reglugerð háskólans að
lesa til eftirfarandi prófa: BA-
prófs þar sem sagnfræði er
þáttur í; kandidatsprófs í sagn-
fræði; kandidatsprófs í íslenzk-
um fræðum og meistaraprófs í
íslenzkum fræðum. Vonandi
hefur þetta mál fengið ein-
hverja lausn, þegar þessi grein
birtist, því að allir hljóta að
sjá, að við svo verður ekki bú-
ið.
Samkvæmt venju er haldið á
vegum heimspekideildar nám-
skeið í íslenzku máli og bók-
menntum á þriggja ára fresti
fyrir stúdenta frá hinum Norð-
urlöindunum. Er þetta liður í
norrænni samvinnu og Norður-
landaráð hefur átt hlut að
máli. Eitt slíkt námskeið á að
halda á sumri komanda og
gerði deildin áætlun um kostn-
að. Var gerð grein fyrir hverj-
um kostnaðarlið og öllu í hófi
stillt eins og frekast var unnt.
Var heildarkostnaður áætlaður
248 þús. kr. Féllst menntamála-
ráðuneytið á þessar tillögur í
einu og öllu. En síðar gerist
það, að fjármálaráðuneytið
setur á fjárlög aðeins 100 þús.
kr. (100 þús. kr. eru fyrir hendi)
án þess að benda á, á hvaða
kostnaðarliðum megi spara.
Deildin mun ekki telja sér fært
að halda fyrirhugað námskeið
með svo litlum tilkostnaði, og
þar við situr. Ef að líkum lætur,
hefst nú þóf mikið, þar til hin
tilskilda upphæð fæst um ára-
mót eða svo, en þá er komið í
cindaga með námskeiðið eða
allra síðustu forvöð að halda
það. Þessi vinnubrögð eru lítils-
virðing við háskólann.
Að sjálfsögðu ber að nefna
það, sem vel er gert. Hjá ráða-
mönnum háskólans er margt á
döfinni, svo sem húsabygging-
ar, eðlisfræðistofnun, handrita-
stofnun og hús fyrir lækna-
deild. En hvenær á að byggja
náttúrufræðistofnun og hefja
kennslu í ýmsum greinum
náttúrufræðinnar?
Háskólaráð er einnig farið að
gera ýmsar áætlanir um stúd-
entaaukningu við háskólann,
kennaraþörf á næstu árum o.s.
frv., og ríkisvaldið mun hafa
sýnt skilning í verki á þeim
málum. Þrátt fyrir það er ég
þeirrar skoðunar, að enn sem
fyrr ráði ríkjum að mestu stefn-
an: flýtur, á meðan ekki sekk-
ur. Við stjórnarvöldin er ekki
ein um að sakast í þessu efni.
Háskólinn virðist stundum svo
lítilþægur, að undrun sætir.
Hann á eftir að læra að gera
kröfur og neyta máttar síns.
Það liggur í augum uppi,
að gera þyrfti allsherjar könn-
un á starfsemi háskólans og
fjárþörf næstu árin, og ber rík-
isstjórninni að gangast fyrir
slíku. Með þessu móti yrði
mörkuð ákveðin stefna í mál-
um háskólans. Enda má benda
á, að nú fara fram eða hafa
þegar farið fram slíkar athug-
anir við háskóla Norðurlanda.
Af þessum lauslegu hugleið-
ingum má ráða, að ég tek undir
það með ritstjórn stúdenta-
blaðsins ,,að róttækra úrræða er
þörf til að afla þess fjár, sem
háskólinn þarfnast“.
VirÖingarf., Bjarni Guðnason.
Jön Htpunihori
Skorlgripoverzlun
Gull
og
dýrir steinar
Trúlofunarhringar
„Fagur gripur er ce til yndis"