Stúdentablaðið

Volume

Stúdentablaðið - 17.04.1980, Page 10

Stúdentablaðið - 17.04.1980, Page 10
Stúdentablaðið Það eru bæði gömul sannindi og ný aðbraggalýður þarf ekki á neinum mannréttindum að halda. Oft veltir lítil þúfa þungu hlassi Viðtal við Þorlák Kristinsson farandverkamann Stúdbl.: Hvenær hófst skipuleg barátta farandverkafólks? Hin skipulagða barátta okkar hefst um mitt siBasta sumar úti I Eyjum. Þá höfðu átt sér stað miklar og llflegar umræður meðal farandverkafólksins þar, bæði sjó- manna og landvérkafólks á öllum verbúö- um og um borð i bátunum, um kjör okkar og stöðu. Eftir að hafa ráðfært okkur við forystumenn verkalýðsfélaganna á staðn- um, ákváðum við að láta til skarar skriða. I fyrstu lotu hugðumst við kynna kröfur okkar og knýja á um að hin skipulagöa verkalýðshreyfing tæki þær upp og fylgdi þeim eftir. En eins og allir vita er hafa fylgst meö máli þessu þá varð harkaleg andstaða stöðvarvaldsins gegn okkur til þess að málið komst I f jölmiðla og varð á allra vörum og þannig fengum við þá kynningu á málstað okkar er við þurftum. En þess má nú geta að farandverkafólk bæði hópar og einstaklingar hafa áður i einstaka málum á einstaka stöðum háð skipulagöa baráttu fyrir bættum kjörum, t.d. í sildinni ’74 austur I Höfn, þar sem farandverkarfólk náði fram umtalsverðri launahækkun, nú hungurverkfalliö út I Eyjum ’76, þar var barist gegn óhóflegum fæöiskostnaði og um fleiri hluti hefur maður frétt. En þaö er semsagt fyrst út I Eyjum i sumar er við leggjum fram mál- efni okkar á landsvisu. Stúdbl.: Hvernig hefur barátta ykkar verið skipulögð? Eftir atburðina i Eyjum þá ákváðum við að hætta skipulögðum aðgerðum og fylgjast með framvindu mála, þar sem verkalýðsforystan hafði tekið undir kröf- ur okkar og lýst yfir stuðningi við baráttu okkar. En við lýstum þvi jafnframt yfir að við áskildum okkur fullan rétt til þess að gripa til aðgerða hvar og hvenær sem okk ur þætti ástæða til, og reyndist full þörf á þvi er til kom. Eftir þetta héldum viö I sitt hvora áttina en aðrir voru um kjurt. Viö vorum þó nokkur er héldum hópinn eftir að við kom- um hingað suöur, og skipulögðum viö Baráttuhóp Farandverkafólks á Faxa- flóasvæðinu, ásamt hóp nýrra áhuga- samra félaga hér á S.V. horninu Viö unnum aðallega að því að vinna upp frumdrög aö útfærslu á kröfum okkar, og við að halda uppi þrýstingi á verkalýðs- forystuna, en það háði okkur aö við höfð- um ekkert fast húsnæði sem þýddi að hreyfingin var til húsa i einni eöa tveimur töskum er við bárum á öxlinni. Samkvæmt loforöi, þá voru málefni okkar á dagskrá 9. þings V.M.S.l. á Akur- eyri sl haust. Við höfðum bundið tölu- verðar vonir við það þing, en það kom á daginn að fulltrúar Farandverkafólks (við vorum tveir) ásamt hóp áhíigasamra þingfulltrúa máttum hafa okkur öll við að tryggja aö eitthvað marktækt kæmi frá þinginu varöandi þessi mál. Útkoman varð „almenn stuðningsyfirlýsing” við kröfurnar ásamt loforði um aö sett yrði á fót nefnd er skipuð yrði 3 ákveönum fulltrúum, til þess að fylgja málinu eftir. Reyndar sagöi við mig mætur blrókrati úr verkalýðshreyfingunni nokkru seinna að það væri lenska hjá hreyfingunni að svæfa málin á þennan hátt. Við reyndum meö dreifiritum og öðrum aðgerðum að ýta á eftir forystunni um að efna gefin loforð og beita sér fyrir tafarlausum aögerðum varðandi færðiskostnað á verbúðum en það hvorki rak né gekk. Eftir ráðstefnuna I Eyjum „Verkafólk I sjávarútvegi” þar sem málefni okkar voru á dagskrá, berst okkur aukinn liðs- auki. Við endurskipuleggjum þá hreyf- ingu okkar, tökum upp fasta fundartima, höldum félagatal og fundagerðir og skipu- leggjum vinnuprógrömm fram I tlmann. Þá beindist kraftur okkar aö þvi að Kjaramálaráðstefna ASl tæki upp kröfur okkar og það hafðist að lokum með skipu- lögöum blaðaskrifum og öðrum aðgerö- um. Eitt er mjög mikilvægt aö komi fram, en það er hversu fljótt þessi hreyfing farandverkafólks I fiskiðnaði breiðist út til farandverkafólks I öörum starfsgrein- um sem lika hefur sérstöðu. Farand verkafólk I landbúnaði hefur hafið baráttu við hlið okkar, en sá hópur býr sumsstað- ar við kjör sem I eöli slnu hafa ekki breyst frá landnámi er hér var þrælahald. En eitthvaö vorum við að heyra um aö ASÍ hafi óskað eftir viðræðum við aöila iand- búnaöarins um samningsgerð handa landbúnaðarverkafólki. Ollum ætti nú að vera kunnugt um baráttu okkar fyrir erlenda verkalýöinn er hér starfar. Svo var það sl. sumár aö tvær Islenskar farandverkakonur I Köben, þær Aagot öskarsdóttir og Guðbjörg Thoroddsen j vöktu athygli á þeim vanda er Islenskt | farandverkafólk sem vinnur I Skandi- naviu býr við, en það er að mörgu leyti hliðstætt þvi sem erlent vinnuafl býr við hér á landi. Þær lögðu fram ákv. kröfur um lausn á þessum vanda og hefur Baráttuhópur farandverkafólks að sjálf- sögðu tekið þá kröfu upp sem eina af sin- um. Nú hafa verið lögð drög að þvi að ná saman og skipuleggja þennan fjölda sem starfar þar ytra og jafnvel stefnt að þvi að halda ráðstefnu i Kaupmannahöfn um málefni þess með haustinu. Stúdbl.: Hver voru viöbrögð verkalýös- forystunnar áður en þetta varö að blaða- máli? Ég hef aö einhverju leyti gert grein fyrir þvi hér að framan. Baráttan verður strax að blaðamali, og fjölmiðiar hafa sýnt málinu áhuga fram að þessu. En þetta virtist koma Verkalýðsforystunni jafn mikiö á óvart og mörgum öðrum þvi að fram aö þessu höföum við ekki veriö til sem stétt I vitund þjóðarinnar. Viö höfum þurft að berjast fyrir hverju einasta skrefi I málefnum okkar, þar hefur ekkert komiö af sjálfu sér. í janúar var starfsemi okkar orðin það viðamikil að við urðum aö komast I hús með hana. Viö leituöum til ASI en þeir sögðu, „þvi miður” þá var það VMSI en þeir höfðu ekkert pláss, þa skaut Dagsbrún skyndi- lega upp kollinum og lét okkur hafa afnot af rúmgóðu herbergi og slma um óákveð- inn tima, og var það góður leikur hjá Dagsbrúnarliöinu. Nú I dag er kominn góöur skriður á mál- in, Alþingi, stjórnmálaflokkar og ráðu- neyti eru komin I leikinn svo eitthvað hlýtur að koma út úr þessu. En samt hefur sjómannasambandið ennþá ekki breytt afstöðu sinni, en þeir segjast ekki geta stutt okkur þrátt fyrir þann fjölda sjó- manna er teljast til Farandverkafólks. Stúdbl.: Hvaða aðferðum hafiö þið beitt við að koma málum ykkar á framfæri á opinberum vettvangi? Það hafa bæöi verið markvissar og til- viljunarkenndar aðgerðir. Við höfum lagt mikið upp úr þvi að ná sambandi við farandverkafólk úti á verstöövunum, þá höfúm við fylgt málinu eftir I fjölmiðlum, en nokkrir þeirra, t.d. Þjóöviljinn, Neisti, sjónvarp og útvarp o.fl. hafa af eigin frumkvæði tekið þessi mál upp og fylgt þeim eftir,. Viö útilokum enga aöferö til aö ná settu marki. Stúdbl.: Hvernig hafa vinnuafls- kaupendur brugöist við baráttu ykkar og með hvaða aöferöum hafa þeir reynt að ala á fordómum gegn farandverkafólki? Þeir hafa brugðist misjafnlega viö. Við getum t.d. tekiö viðbrögð tveggja vinnu- aflskaupenda I Grindavik, við hreyfingu okkar sem dæmi. Þegar farandverkafólk- ið á Þórkötlustööum lagöi fram kröfur sinar þá brást stöðvarvaldiö við með öfforsi og ruddaskap sem gekk svo langt að þeir beittu fyrir sig lögregluvaldi til þess að reyna að brjóta hreyfinguna á bak aftur. Hinsvegar þeir i Gjögri, á sama stað, komust strax að málamiölunarsam- komulagi við sitt farandverkafólk I deil- um sem spruttu upp út af hinu óhóflega verði sem þar var á mat. Fæöið var lækk- að um 50%. Annars hafa viðbrögð stöðvarvalds- ins verið þau að þar sem aðbúnaður er þokkalegur, þykja kröfur okkar sann- gjarnar en hjá þeim er bjóða upp á illt viðurværi, verða viðbrögöin likt og hjá hundum, þeir glefsa og gelta en verða svo að hrökkva undan með skottið milli lapp- anna er við berjum þá á trýnið. En hin al- mennu viðbrögð vinnuaflskaupenda viö þeim kröfum er að þeim snúa I yfirstand- andi samningum verða liklega svipuð og gagnvart öðrum kröfum launafólks á landinu — þvert NEI. Annars er litiö hægt að segja með vissuum þetta nú. En það er klárt mál að við verðum að styðja viö bakið á verkalýðsforystunni i yfirstand- andi samningalotu, taka þátt I slagnum á öllum vigstöövum, ekki einungis að berj- ast fyrir sérkröfum okkar farandverka- fólks heldur og fyrir hinum almennu kröf- um launafðlks i landinu. Við megum ekki skilja forystu okkar I verkalýðshreyfing- unni eina eftir inni I Kristalsal Hótel Loft- leiða. Varöandi þá fordóma sem alið er á gegn okkur er það að segja að þeir eru svip aðir þvl sem maður heyrir I fréttum frá S.-Afrlku, þar sem hinn hvlti minnihluti bendir fullur vanþóknunar á hinn blakka fjölda og segir: „sjáið druslurnar sem þetta hyski klæðist, ekki kann það að lesa né skrifa, lifir i hænsnakofum þrifur sig aldrei, drukkið og ógeðslegt á sunnudög- um, og svo heldur það að hægt sé að rétta þvi mannréttindi upp I hendurnar”. Hér á landi höfum við stundum gengið undir nafninu Braggalýður, aðkomu- hyski, eða verbúöalið. Talað er um fylleri og ólifnaö og ef eitthvað kemur upp á staðnum er iðulega reynt að finna söku- dólginn I hópi aðkomuliðsins, Vinnuafls- kaupendur reyna aö ala á þessum for- dómum, þeir reyna að koma þvl inn hjá fólki að við séum að heimta einhver gullin forréttindi innan stéttar verkafólks I sjávarútvegi, hvort ekki sé nóg að borga klósettpappirinn undir rassgatiö, sápu og vatn til þvottar svo við förum ekki að heimta frltt fæði lika. Sem betur fer nær þetta kjaftæði þeirra skammt. Hiö staö- bundna vinnuafl er óðum að gera sér ljósa sanngirni krafna okkar og að það sjálft og farandverkafólk eigi samleið i baráttunni fyrir bættum kjörum öllu verkafólki til handa. Það er gömul lumma en hættuleg þegar vinnuaflskaupendur reyna að etja saman hópum innan verkalýðshreyf- ingarinnar, eins og stöðvarvaldið reynir nú að einangra baráttu Vestfirskra sjó- manna. Studbl.: Hvernig getur námsmanna- hreyfingin komið að iiði I baráttu ykkar? Það er alveg augljóst aö námsmanna- hreyfingin getur haft mikilvægu hlutverki að gegna I stéttabaráttunni. Baráttuhópur farandverkafólks hefur notið góðs af sam- starfi við hana, við höfum fengiö aðstöðu til fundarhalda i Félagsstofnun stúdenta, fengið aðgang að fjölritara við útgáfu gagna og dreifirita, o.fl. er of langt mál yrði að telja, en fyrir nokkrum dögum siðan fengum við öflugan fjárstuðning frá Stúdentaráði, um hálfa miljón króna sem voru gefnar I baráttusjóö okkar. Þó viö höfum skrifað öllum aðildarfélögum VMSl bréf og óskað eftir frjálsum framlögum svo við gætum haldið baráttunni áfram, þá er þetta fyrsti beini fjárstuöningurinn, en við eigum samt von á stuðningi frá nokkrum verkalýðsfélögum út á landi. Námsmenn geta komið til liðs við okkur á fleiri vegu. Nú fer f jöldi þeirra út á land til sumarvinnu, þeir sem áhuga hafa eiga þá að hafa samband við Baráttuhópinn og verkalýðsfélög á viökomandi stöðum og taka þátt I skipulögðu starfi og baráttu. Námsmenn geta unnið upp þýöingar á efni fyrir erlent farandverkafólk, nú, saga farandverkafólks sem stéttar og saga fjölda verkalýðsfélaga i landinu hefur lítt verið skráö eöa rannsökuð, þarna geta námsmenn komiö inn I, þvi við verðum aö þekkja fortið okkar til þess að geta mætt morgundeginum. Þaö er ekkert vit I öðru en að Verkalýöshreyfingin sækist eftir meira samstarfi við róttækari arm náms- manna og öfugt, á sem flestum sviðum. Stúdbl.: Eitthvað að lokum? — Ekki nema — Oft veltir litil þúfa þungu hlassi.

x

Stúdentablaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Stúdentablaðið
https://timarit.is/publication/350

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.