Fálkinn


Fálkinn - 01.11.1961, Blaðsíða 21

Fálkinn - 01.11.1961, Blaðsíða 21
kraninn er þungur, 'hvenær hann var byggður og hvaða verkfræðingur teikn- aði hann og reisti?“ „Nei, ekki veit ég hvað þungur hann er í tonnum. Maður er ekkert að spekú- lera í því. Annars held ég, að hann hafi verið reistur árið 1927 og Titanfélagð reisti hann. Maður er bara með hugann við starfið, reynir að halda réttri línu og stöðva kranann á réttu augnabliki, svo að hann renni ekki út af og í höfn- ina.“ „Ertu stundum hræddur um það?“ „Nei, nei, ég segi bara svona. Það er sáralítil hætta á að slíkt komi fyrir, því að fremst á rennibrautinni eru járn- bitar, sem eiga að stöðva kranann.“ Allt í einu stöðvast kraninn við pall- inn, og út úr stígur Reynir Kratsch, en hann hefur verið kranastjóri þarna síðan 1940. „Viljið þið ekki fara með okkur eina ferð, svo að þið getið lýst öllu sem rétt- ast, sem fyrir augun ber. En það fer ekki nema einn í einu.“ Svo stigum við inn. Þetta er fremur lítill klefi. Og inn í honum eru tvö voldug spil, sem snúa upp á togvírinn og slaka á, þegar þörf krefur. Auk þessa er fjöldinn allur af járnstöngum, sem við kunnum engin skil á. Og nú fer kraninn af stað með ógurlegum hávaða. Það ískr- ar í hverju hjóli, togvírinn slaknar og líður hægt niður í lest skipsins við bakk- ann. Maður horfir þarna beint niður, niður í lest skipsins og mennirnir eru ör- smáir og rotinpúrulegir svona langt niðri. Maður nokkur veifar hendi til að láta Martein sjá að allt sé til. Og svo er híft. , Síðan svífum við þarna í lausu lofti, ef svo má að orði kveða. Það hvín ó- hugnanlega í togvírunum, sem vindast upp á spilin. Marteinn hleypir svo hlass- inu niður, tekur í stöng eina mikla og við rennum til baka á fljúgandi ferð. „Þetta er allt í þessu fina segir hann, bara að halda sér fast.“ Allt í einu stöðv- ar hann ferðina og við stígum út á pall- inn eins og sjóveikir. Kraninn er aftur farinn af stað og allt leikur á reiðiskjálfi og í þessum hristingi tökum við Reyni Kratsch tali. „Eg byrjaði á þessu starfi, við skul- um nú sjá. Hvenær kom Bretinn hing- að? Já, 10. maí 1940. Ég fór að vinna við kranann í júní sama ár. Það var geysilega mikið að gera, sífelldur kola- mokstur allan daginn. Bretinn er svo mikið fyrir kol og kolaryk eins og þið sjálfsagt vitið. Þetta var þrældómur, að hristast svona allan guðslangan daginn í krananum, það var bókstaflega aldrei stopp. Nei, aldrei komið fyrir slys, þeg- ar ég hef verið með hann. En fyrir mína tíð á krananum varð einu sinni dauða- slys. Á tímabili komu kolin hingað í svo stórum molum, að það þurfti að hafa sérstaka menn í lestunum til þess að hrinda þeim niður í skófluna, því að það myndaðist stallur í lestunum, sem skóflan vann ekki á. Ég geri ráð fyrir, að maðurinn hafi dottið niður með grjót- MARTEINN OG REYNIR KRATSCH inu og þess vegna hafi kranamaðurinn ekki séð hann. Lítið þið bara á skófluna þarna niðri, það þarf ekki nema hún rétt komi við manninn, þá klippir hún hann þegar í sundur.“ „Hefur kraninn nokkurn tíma stanz- að á miðri leið, þannig að þú hafir orð- ið fastur á miðri leið og ekki mátt þig hreyfa?“ „Nei, ekki hefur það komið fyrir ennþá, enda höfum við hérna varastöð, ef rafmagnið fer. Henni var komið upp á stríðsárunum, þegar kraninn stoppað- ist alltaf vegna rafmagnsleysis milli tíu og tólf. Kerlingarnar voru að elda mat- inn og spennan rétt hafði við að koma suðunni upp á grautnum. Nei, ég hef aldrei lofthræddur verið. En þið hefð- uð átt að sjá strákaumingjana frá Héðni, þeir komu hingað til að gera við. Þeir gerðu nú reyndar ekki annað fyrsta dag- inn en að verjast falli og gæta þess að halda sér. Þið hefðuð átt að sjá stráka- greyin. Þeir voru alveg að farast úr lofthræðslu og svo spurðu þeir okkur hvort við fengjum ekki ákveðna áhættu- — lofthræðslan hvarf fljótlega. þóknun fyrir hvern metra eins og mál- ararnir.” „Einhver var að hvísla því að okkur, að læti mikil hefðu orðið út af bygg- ingu kolakranans. Er það satt?“ „Blessaðir verið þið, það eru alltaf læti út af einhverju nýju. Þeir héldu nefnilega, aumingja karlarnir, að þeir misstu vinnuna, þegar kolakraninn kæmi og tæki til starfa. Þannig var það líka, þegar höfnin kom, þá héldu karlarnir að þeir misstu vinnuna, en allt kom fyrir ekki. Og vinnan gekk sinn vanagang.“ „Og það er alltaf jafn notalegt, að vera svona hátt uppi?“ „Já, að minnsta kosti er það ekkert óþægilegt, þegar maður fer að venjast því, en tækin eru gömul og nokkuð erfitt að eiga við þau, sérstaklega að vetrinum, þegar járnstengurnar eru kaldar og votar. En spyrjið bara vöru- bílstjóra, hvernig þeim þætti, að vera á gamla Ford frá árinu 1927 og þurfa að skipta „high and low“. Frh. á bls. 37. FALKINN 21

x

Fálkinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fálkinn
https://timarit.is/publication/351

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.