Fálkinn - 11.04.1962, Síða 11

skeri var ekki viðlit fyrir
varðskipin að fara nær, því
að þarna fyrir ofan er allt
krökkt af skerjum og sjávar-
dýpi mikið. En vélbátnum
tókst að komast áfram gegn-
um grynningar og hafrót með
línubyssu og tvo menn frá
varðskipinu Ægi.
En þeir höfðu ekki erindi
sem erfiði. Þegar kom að
Hnokka var skipið sjálft horf-
ið. Aðeins eitt af möstrum
þess stóð enn upp úr.
Skipbrotsmennina hafði
i rekið í áttina til lands. Fór
vélbáturinn nú að leita þeirra
og síðan bættust við bátar úr
landi í leitina. Þegar dagur
var að kvöldi kominn, höfðu
fundizt yfir tuttugu lík, flest
á floti í björgunarbeltunum,
en sum rekin á land. Meðal
þeirra var lík dr. Charcot. . .
★
Dr. Jean Charcot var heims-
frægur vísindamaður og varði
allri ævi sinni og fémunum
til hafrannsókna. Hann hét
fullu nafni Jean Baptiste
Etienne Auguste Charcot og
var sonur hins heimsfræga
taugalæknis og vísindamanns
Jean M. Charcot og varð sjálf-
ur taugalæknir og forstöðu-
maður taugalæknisstofnunar-
innar La Salpetriere í París.
Hann var fæddur árið 1867.
Árið 1900 varð hann aðstoðar-
maður við Pasteurstofnunina.
En 1902 fór hann í fyrsta
vísindaleiðangur sinn, til Fær-
eyja, íslands og Jan Mayen.
Árið 1903—1905 fór hann í
leiðangur til suðurhafa á
skipinu Francais. Og 1908—
1910 fór hann fyrsta leiðangur
sinn á Pourquoi Pas og fann
þá nýtt land sem hann skírði
eftir Loubet Frakklandsfor-
seta. Síðustu ár ævi sinnar
var hann á hverju sumri við
rannsóknir í norðurhöfum og
hafði jafnan með sér hóp
ungra vísindamanna. Voru
þeir sex með honum í þessari
síðustu ferð og týndu allir líf-
inu. Alls mun Charcot hafa
komið fjórtán sinnum til ís-
lands, og er hann dvaldist
hér síðast hafði hann orð á
því, að nú mundi hann senni-
lega ekki koma hingað oftar.
Engan mun hafa grunað þá,
að þessi aldni vísindamaður
ætti eftir að bera beinin hér
við land ásamt nær allri
skipshöfn sinni.
★
„Hvort er ég heldur hann,
sem eftir lifir, eða. hinn sem
dó“, segir Steinn Steinarr í
einu af ljóðum sínum. Þessar
setningar eiga vel við um eina
manninn, sem komst lífs af í
þessu hrikalega slysi, Gonidec
stýrimann. Hann gekk éinn á
eftir félögum sínum, 39 að
tölu, og það eru þyngstu spor
sem hann hefur gengið um
ævina.
Gonidec hélt heimleiðis
strax að minningarathöfninni
lokinni. En hefur ekki gleymt
íslendingum eftir þetta. Hann
hefur að vísu ekki komið
hingað til lands, og gat því
miður ekki þegið boð um dvöl
hér fyrir nokkrum árum. En
hvenær sem hann kemur því
við, býður hann á heimili sitt
í Frakklandi íslendingahóp-
um og gerir jafnan vel við þá.
★
Skipið Pourqoui Pas var
smíðað árið 1908 eftir fyrir-
sögn og teikningum dr. Char-
cots sjálfs, sem þá var orðinn
frægur fyrir leiðangra sína
í suðurhöfum. Síðan var hann
með skipinu í norðurleiðöngr-
um um höfin milli Spitzberg-
en og Grænlands og Græn-
lands og íslands nær því á
hverju ári nema stríðsárin.
Skipið var talið afar sterkt
og vandað, enda hafði það
staðist ótal raunir í hafísnum,
þótt ekki stæðist það skerin
og brotsjóina við Mýrar . . .
Efsta myndin á þessari síðu er af tveimur frönskum doktor-
um, Gessain og Perez. Þeir voru á Grænlandi og ætluðu heim
með Pourquoi Pas, en allt í einu og að ástæðulausu ákváðu
þeir að bíða eftir danska skipinu Gertrud Rask, sem var
væntanlegt nokkru síðar. Það bjargaði lífi þeirra. — Þar
fyrir neðan eru fjórar myndir frá Straumfirði: Gonidec og sá,
sem bjargaði honum á land, Kristján St. Þórólfsson, — land-
gangurinn sem maðurinn bjargaðist á, — skrifborð dr. Charcot
og loks Gonidec óg konurnar í Straumfirði. Neðstu myndirn-
ar eru af víkinni við Straumnesfjörð og líkunum sem rak.
Lík dr. Charcot er fremst á myndinni.