Fálkinn - 02.12.1963, Blaðsíða 9

Áður en Dreyfus-málið er af-
hjúpað hafa 2000 stúdentar sótt
árlega um inngöngu í franska
herinn sem liðsforingjaefni.
Eftir afhúpunina hrapar talan
niður í 700.
Nýstúdentinn Charles de
Gaulle er sumarið 1909 þó ekki
í neinum vafa um, hvað hann
ætlar sér fyrir.
„Þegar ég gekk í herinn, var
hann enn í mínum augum stór-
kostlegasta stofnun í heimi. Eft-
ir alla þá gagnrýni og niður-
lægingu, sem hann hafði orðið
að þola, virtist mér hann bíða
þess dags með rósemi, jafnvel
með vongleði, þegar allir yrðu
að treysta honum.“
De Gaulle hafði hænzt æ
meira að föður sínum. Þeir
höfðu löngum setið saman á
síðkvöldum bg rætt saman um
hermál. Gegnum allar þreng-
ingar hersins höfðu þeir aldrei
misst sjónar á því, að stund
hefndarinnar nálgaðist.
Árið 1907 undirrituðu Frakk-
ar, Bretar og Rússar þrívelda-
samninginn móti þríveldasamn-
ingi Þýzkalands, Austurríkis og
Ítalíu. Deilur stóðu yfir milli
Frakka og Þjóðverja um yfir-
ráðin í Marokko, styrjaldir
geisuðu á Balkanskaga í skugga
stórveldanna. Austurríki inn-
limaði Bosníu-Hersegovínu.
Vígbúnaðarkapphlaup var haf-
ið.
Áður en nýsveinarnir hófu
nám í liðsforingjaskólanum í
Saint-Cyr urðu þeir að gegna
herþjónustu í eitt ár til reynslu.
Þeir máttu sjálfir velja sér
setuliðsbæinn.
De Gaulle kaus sér til vistar
33. hersveit í virkisbænum Arr-
as, á sléttunni skammt f rá
Lille. Valinu réð, að staðurinn
var aðeins hálftímaferð frá
móðurheimili hans, frændúm
og vinum.
í herbúðunum var honum
skipað í 9. flokk undir stjórn
Tugny höfuðsmanns.
Það er varla von, að Tugny
höfuðsmaður geti séð það fyrir,
að hér í samskiptum við þenn-
an unga, óstýriláta risa mætir
sjálfur ódauðleikinn honum. í
heilt ár elda þeir saman grátt
silfur. Það er nú það eina, sem
heldur minningu Tugnys á lofti.
Tugny fær strax óbeit á ný-
sveininum, þó ekki væri nema
fyrir það eitt, að hann stendur
eins og flaggstöng upp úr hópn-
um og eyðileggur þannig allt
smekklegt samræmi flokksins
á hersýningum. Og daglegur
bardagi hefst milli þeirra: —
Hvesr vegna eruð þér ekki rak-
aður, de Gaulle, hvers vegna
situr húfan skökk, hvers vegna
eru skórnir ekki burstaðir?
Endalaus eltingaleikur við það,
hvernig á að halda á byssunni,
axla hana, standa vörð, heilsa
með henni. Og því lengur sem
nýliðinn er skammaður, því
meiri verður mótþrói hans og
fyrirlitning á öllum þessum
heimskulegu og innihaldslausu
formregíum heragans.
í stað þess að vingast við yfir-
mennina átti de Gaulle í stöð-
ugu köldu stríði við þá.
Við lok reynslutímans var
það siður, að nýsveinarnir væru
hækkaðir í tign, þeir fengju að
setjast sem undirforingjar á
skólabekk.
Þá hækkun hlutu allir ný-
sveinarnir í Arras nema de
Gaulle, hann var óbreyttur
hermaður áfram. Þegar Tugny
höfuðsmaður var spurður, hvers
vegna hann hefði ekki mælt
með hækkun de Gaulles, svar-
aði hann:
„Hvaða þýðingu hefur að
. skipa mann undirforingja, sem
gerir sig ekki ánægðan með
neitt minna en vera yfirhers-
höfðingi.“
Það var sagt, að hann væri
agalausasti hermaðurinn í öll-
um franska hernum.
En á kvöldstundum í herbúð-
unum söfnuðust félagar hans,
óbreyttir hermenn, verka
manna- og bændasynir úr ná-
grenninu kringum flet þessa
unga manns og hlýddu á hann
í hrifningu segja sögur af forn-
um hetjudáðum og orustum
frönsku þjóðarinnar. Þar var
hann í essinu sínu. Þannig
vildi hann láta byggja upp anda
hersins, en ekki með innnihalds-
lausum forskriftum um það,
hvernig ætti að axla byssu eða
skella saman hælum.
De Gaulle kenndi félögum
sínum margt um forna frægð
og glæsibrag Frakklands. Sjálf-
ur telur hann sig þó standa í
meiri þakkarskuld við þá, hafa
lært meira af þeim en hann
sjálfur lét í té.
Hjá þeim fann hann, að hug-
myndir hans um mikilleik föð-
urlandsins snertu hjarta hvers
alþýðumanns. Hann varð þess
vísari, hve slæm áhrif spilling
á æðri stöðum hafði á baráttu-
andann og fann þrá og þörf
þessara ómenntuðu, óbreyttu
manna á að eignast mannlega,
heiðarlega forustu. Hann komst
að raun um, að formlegur og
einstrenginslegur heragi stuðl-
aði aðeins að því að brjóta
niður baráttuandann, aganum
yrði að breita af varræmi. Til
að vekja áhuga hermannanna
væri áhrifaríkast að ræða við
þá fyrir hverju væri barizt,
fyrir heiðri og sæmd þjóðar-
innar.
Þessar athuganir á sálarlífi
og viðbrögðum óbreyttra her-
maniia urðu upphafið að hug-
leiðingum hans um „forustu-
hæfileikann“. Þó að de Gaulle
yrði síðar oft óvinsæll og ein-
angraður í hópi herforingja,
einkenndi það jafnan herstjórn
hans, hvar sem hann starfaði,
að hermennirnir lærðu að virða
hann og meta, jafnvel þótt
hann héldi þeim einnig í hægi-
legri fjarlægð. Hann var jafnan
strangur foringi, en í strang-
leika hans fundu menn góð-
vild og skilning. Þessi fyrstu
kynni af óbreyttum hermönn-
um telur de Gaulle hafa kom-
ið sér að beztu gagni, þegar sú
stund kom, að hann skyldi sjálf-
ur veita þá forustu, sem þeir
þráðu.
Síðasta dag reynslutímans í
herbúðunum í Arras var de
Gulle enn kallaður fyrir Tugny
höfuðsmann og víttur fyrir, að
allt væri í hrærigraut í herpoka
hans.
Og þrátt fyrir það strengdi
hann þess heit, er hann gekk
brott frá hliði herbúðárina, að
hann skýldi aftur velja sér
Arras að bækistöð, þegar hann
hefði lokið námi í liðsforingja-
skólanum. Heitstrengingin
sýndi furðlegt stórlæti, því að
sú regla var viðtekin, að ein-
ungis tíu þeir hæstu af um 700,
sem lykju prófi í Saint-Cyr liðs-
foringjaskólanum, mættu sjálf-
ir ráða sínum verustað. Hvílíkt
Framh. á bls. 29.
FÁLKINN 9