Fálkinn - 13.04.1964, Blaðsíða 10

AFGANISTAN 1.
GREIN OG MYNDIR
ERLENDUR HARALDSSON
Náttúra suðnrsin§ og náttúra norðursins
eru tveir úlíkir heimar, og þennan dag þútti
mér Khyberskarðið skipta löndum
Framundan lá fagurt land9 þar gat ekki
búið nema gúð þjúð
Úr Khyber-skarði,
.•Xy
Notalega svalt var orðið í lofti, birtu mikið
tekið að bergða og skuggar fjallanna teygðu sig
yfir dalina og hátt upp í hlíðarnar andspænis.
Loftið var hljóðbært, þá sjaldan einhver hávaði
rauf algera þögnina. Fjöllin voru ber og víðast
grýtt. Dalirnir og neðanverðar hlíðarnar voru
gróðurlitlar, hvergi var skóg að sjá, og aðeins á
einstöku stað með löngum millibilum mátti eygja
þústulega mannabústaði.
Þetta var Afganistan eða Aryana eins og Afgan-,
ar nefna land sitt stundum með nokkru stolti.
Khyberskarðið lá að baki okkar, og nú hallaði
undan fæti um sinn. Dalurinn, sem við höfðum
ekið eftir, breyttist úr þröngum bugðóttum árdal
í breitt undirlendi, þaðan sem sást til nálægra
stakra fjalla og inn í breiða dali, unz hár fjalla-
hringur lokaðist í fjarska. Ég minntist uppsveita og
óbyggða heima. Munurinn var enginn að sjá í
ljósaskiptunum, sem liðu hratt en kyrrlátlega yfir.
Hitamistur sléttulandanna var horfið. Hér var
loftið tært og andblærinn svalur á síðdeginu. í
hitabeltinu erfiðar náttúran. Þar er barátta og
þungi, því að allt vex og allt vill vaxa, en hér
er skyndilega komið í land, þar sem var kyrrð
og þögn, friður og fjarlægðir, svali og ósnortin víð-
átta, sem oft var meira tignarleg en fögur.
í erfiði hitabeltisins tortímir lífið alltaf einhverju
af afkvæmum sínum vegna þrengsla og ofvaxtar,
en hér var sem það hyrfi í víðáttunni vegna þess
hve smátt það var’ og þróttlítið. í þvingandi hita-.
mollu suðursins kemur það fyrir hvern mann að
finna til þrengsla, í iðandi og morandi lífi manna,
dýra og hvers kyns kvikinda. Þrengslin, örbirgðin,
skíturinn, sorinn, baráttan og miskunnarleysið
getur orðið slíkt, að maður fagnar því að vera
laus við að sjá það um stund og finnur til léttis,
sem sá einn getur þekkt, sem reynt hefur. Þetta
siðdegi var andstæða suðursins. Nær skelfandi
tign umhverfisins, skyndileg, djúp og nær lífvana
kyrrð og víðátta, sem allt virtist geta gleypt, kall-
aði fram andstæðu þrengslanna. Og víðátturnar
urðu þá að því lífvana víða tómi, sem forfeður
vorir fylltu með tröllum og útilegumönnum.