Fálkinn - 13.04.1964, Blaðsíða 20

SJALFSÆVISAGA
ir voru afleitir og ferðin tók
marga daga.
11
Í.T Jtóðir mín segir að ég
hafi þá þegar verið mjög
þrjózk lítil skrudda. Því til
sönnunar hefur hún alltaf
gaman af því að segja sögu frá
þessari ferð, þegar ég varð
skyndilega mjög svöng og hróp-
aði:
„Soraya vill fá ál!“
Móðir mín reyndi að útskýra
fyrir mér, að það gæti reynzt
torvelt að finna ál inni í miðri
persnesku eyðimörkinni og
bauð mér kex og súkkulaði í
staðinn. En síðan við eyddum
sumarleyfunum í Bansin hafði
áll verið uppáhaldsréttur hjá
mér og ég hélt fast við kröfu
mína:
„Nei, Soraya vill fá ál.“
Um kvöldið áðum við í litlu
þorpi og bjuggumst til að gista
þar um nóttina. Við fórum á
einu krána í þorpinu og móðir
mín reyndi að róa mig og sagði:
„Nú fáum við ál, Soraya."
En eins og í flestum persnesk-
um krám var ekkert að fá
nema hænsnakjöt. Þegar kjúkl-
iingurinn var framborinn leit
ég á hann með viðbjóði og kall-
aði upp:
„Þetta er ekki áll! Soraya
vill ál.“
Þrátt fyrir að ég var mjög
svöng neitaði ég að snerta á
kjúklingunum fyrr en móðir
mín brá fyrir sig klókindum
og sagði:
„En þetta er persneskur áll!
Þeir kalla hann kjúklinga-ál
eða ál-kjúkling,“ sagði hún
sannfærandi. „Hann er alveg
jafn góður og állinn í Bansin."
Ég lét þá undan og smakk-
aði á og mér er sagt að ekki
hafi liðið löng stund unz lítið
var eftir af kjúklingnum.
Eftir fjögurra daga ökuferð
sáum við skyndilega gullna
móðu lengst út við sjóndeildar-
hringinn. Þegar nær dró sást
skuggamynd af stórri borg.
Ótal grænbláar þakhvelfing-
ar og minerettur glömpuðu í
kvöldsólinni. Framundan var
Isfahan, heimili föður míns.
Ég get ekki látið sem okkur
hafi verið fagnað sérlega í
fyrstu. Komið var fram við for-
eldra mína sem óæskileg og
áhrifalaus og yfirvöldin litu
þau tortryggum augum. Þau
máttu ekki yfirgefa borgina án
leyfis lögreglunnar. En að öðru
leyti voru þau látin í friði og
ég vissi ekkert um þetta allt.
Ég hafði alltof mikið að gera
að kynnast þessari nýju veröld.
Meðan við bjuggum í Berlín
hafði faðir minn oft sagt mér
sögur úr Þúsund og einni nótt.
Nú var ég sjálf komin til þessa
lands, þar sem ævintýrin höfðu
gerzt og ég varð fljótlega eins
og heima hjá mér. Þótt ég væri
aðeins fimm ára gömul sagði
hið austurlenzka blóð í æðum
mínum strax til sín.
Ég var agndofa af aðdáun er
ég sá Maidan-i-Shah, stærsta
torg heimsins með hinum
stórkostlegu mósaikhellum og
moskum. Ég fór með frændum
minum á bazarinn og sá teppa-
20
FÁLKINN
gerðarmennina og sílfursmiðina
við vinnu sína. Ég horfði á
þegar ösnunum og úlföldunum
var gefið að éta.
Síðan kom háttatíminn og
barnfóstran sagði mér enda-
laust ótalmörg persnesk ævin-
týri og þjóðsögur og hetjusög-
ur. í æsku höfðu henni verið
sagðar þessar sögur og nú
gengu þær áfram til mín. —
Þessi undursamlegu austur-
lenzku ævintýri höfðu stórkost-
leg áhrif á mig, jafnvel þá
þegar ég leit aðeins á þau sem
fögur og dýrleg ævintýri og var
of ung til að skilja hina leyndu
vizku og boðskap sem þær
fluttu. Þegar ég óx úr grasi
hélt ég alltaf tryggð við þessar
sögur, og ég hef alltaf haft
mikið yndi af persneskum ljóð-
um og sögum.
A
ÁTwL mma mín lét okkur fa
einn af sveitabæjum hennar til
íbúðar og þar fæddist bróðir
minn Bijam skömmu eftir
heimkomu okkar. Á meðan
vann faðir minn að því að
að byggja handa okkur lítið
hús. Litla húsið hafði þykka
útveggi til að vernda okkur fyr-
ir sólarhitanum.
Hann kom sömuleiðis fyrir
nokkrum ofnum og stórum arin
fyrir veturinn, því að engin
upphitun var í Isfahan á þeim
árum. Auk þess höfðum við
baðherbergi með heitu og köldu
vatni og Persar urðu mjög
hrifnir af þeim þægindum. Síð-
ar reisti faðir minn stærra hús
sem við bjuggum í unz við
fluttum aftur til Evrópu.
Faðir minn fékk starf sem
skólastjóri verzlunarskóla. Og
brátt leið að þeim degi, að ég
hæfi skólagöngu. En á þessum
árum voru skólastofur í Persíu
mjög skítugar og óheilnæmar
vistarverur. Mörg barnanna
höfðu flær, sem geta borið með
sér sjúkdóma og móðir mín var
ákveðin í að ég væri ekki á
slíkum stað.
Til allrar hamingju hafði
verið komið á fót sérstökum
skóla fyrir þýzkættuð börn í
Isfahan og var honum stjórnað
af fröken Mentel frá Rínar-
löndunum. Þetta var ákjósan-
leg lausn á vandamáli okkar
og ég var í skóla hjá henni þar
til í júní 1941.
Það var þá sem hersveitir
Bandamanna hernámu Persíu.
Þjóðverjar voru fluttir til
Ástralíu og konur og börn send
heim til Þýzkalands. Sú eina,
sem varð um kyrrt var fröken
Mentel.
Upp frá því fór ég á hverjum
morgni til heimilis hennar og
hún kenndi mér þar og sömu-
leiðis fór ég að læra á píanó.
Þótt ég næði aldrei sérstakri
leikni í listinni hef ég ætíð
haft mikla ánægju af því að
leika á píanó og það hefur
aukið almennan skilning og
þekkingu mína á tónlist.
Síðar heimsótti ég Isfahan,
eftir að ég var orðin keisara-
ynja. Þá bauð ég fröken Mentel
í opinbera móttöku og við vor-
um báðar mjög snortnar þegar
við rifjuðum upp atburði frá
gömlum dögum.
Faðir minn áleit það mjög
þýðingarmikið, að ég hlyti ekki
aðeins menntun eftir þýzkum
aðferðum, heldur lærði einnig
persneska stafrófið. Þess vegna
kom persneskur kennari síð-
degis hvern dag og kenndi mér
um allt, sem ég þurfti að vita
í því. Þar sem ég var afskap-
lega fjörmikil og óstýrilát sem
barn var ekki kennslan eintóm
sæla fyrir veslings konuna. Mér
fannst sérstaklega skemmtilegt
að klifra í trjánum í garðinum
okkar og fela mig í laufskrúð-
inu hátt uppi, svo að hún findi
mig ekki. Ég sá hana fyrir
mér, hvar hún stóð undir trján-
um og kallaði mjóróma og
kurteislega:
„Ungfrú Soraya, gerið svo
vel að koma niður! Það gerir
ekkert til þótt þú hafir gleymt
lexíunum, en það væri hræði-
legt ef þú dyttir niður.“
Þrátt fyrir þessa hegðun
gekk mér vel í skólanum og
stóðst öll próf, sem hún lagði
fyrir mig á hverju ári.
Þannig naut ég alls hins
bezta úr tveimur veröldum.
Bernska mín var óvenju
ánægjuleg og eftir því sem
árin liðu varð mér stöðugt
ljósari gildi þessa. Það er mín
trú, að hamingjurík bernsku-
ár verði síðar uppspretta sem
aldrei þrýtur.
á finnst mér nú, að
miklu hafi valdið samband
okkar við hina frjálsu náttúru.
Við eyddum leyfum ætíð í
Garafuk þar sem faðir minn
átti landareignir. Margir ætt-
ingja minna bjuggu þar, bæði
drengir og telpur, svo að mig
skorti aldrei leikfélaga. Nær
daglega reið ég út í hellana
og vinjarnar í grenndinni, ekki
aðeins með föður mínum, held-
ur einnig með börnum á mínu
reki. f eyðimörkinni voru alls
kyns hættur við hvert fótmál
— höggormar, úlfar, leopardar