Vikan


Vikan - 18.08.1960, Blaðsíða 12

Vikan - 18.08.1960, Blaðsíða 12
Ævar R. Kvaran Síðari hluti TINDALA — ÍMI ■m i Svæsnir , svikahrappar, i í síðasta þætti var greint frá því, hvernig peningar hurfu úr kistu frá auðugum manni: hálfur annar spesíudalur og „tveir sléttir“ og tveir tindalir voru komnir i staðinn. Var ími Arnórsson frá Rangárvöllum grunaður um þjófnaðinn og að hafa smíðað hina haglega gerðu tindali, hina fölsku mynt. En þegar átti að höndla íma, var hann strokinn og var síðan kallaður Tindala-ími. Leyndist hann um tíma hjá Halldóri presti Magnússyni i Árnesi i Trékyllisvík, sem líkaði stórvel við hinn duglega og haga húskarl, enda var hann völundur. Lýst hafði verið eítir íma um land allt, og barst lýs- ing hans í Árnes, og þóttist klerkur þá vita, hver húskarl hans hinn hagi væri. En svo var honum orðið hlýtt til hans, að honum tókst með brögð- um að koma honum í franskan hvalfangara. Var ími um hrið með hvalföngurum þessum og reyndist þar sem annars staðar hinn nýtasti háseti. Að lokum tók heimþrá að þjá hann, en hvalveiðimenn þóttust ekki mega af honum sjá. Fékk hann þó talið þá á að sigla nokkuð upp að landi, svo að hann mætti enn þá einu sinni líta föðurlandið. Klifraði ími þá upp í mastur og stakk sér til sunds, en hann var afburða- sundmaður. Þóttust skipverjar þá sjá, að hann ætlaði að strjúka, og skutu til hans, en hann komst undan til lands eftir hið frækilegasta sund. Kom hann að landi á Suðausturlandi. Og skal nú haldið áfram frásögninni af íma. Fara fáar sögur af því, hvað henti íms, fyrst eftir að hann kom á land, en hitt er vist, að hann hefur flækzt víða um land. Næst þegar við heyrum af honum, er hann kominn á Strand- ir, á bæ þann, er Drangar heita. Bóndi var þar ekki heima; baðst ími þar gistingar, og var það uppi látið. Bauð hann þá húsfreyju að halda á einhverju, ef hún vildi; kvaðst hún þá ekkert handbært hafa, nema ef hann kynni trésmíð, því að bóndi hennar var trésmiður mikill þar á Ströndum og af Alexíusarætt, er þar hefur lengi búið. ími sagði húsfreyju, að reynt gæti hann að greiða lítið fyrir um smíð bónda. Smíð- aði hann þá fyrst gjarðir á stórkerald, síðan stafi og síðast botninn, en setti ekkert saman. Var það mjög öndvert atferli annarra smiða. Fór ími við það á brott; en er bóndi kom heim, frétti hann, hver smíðað hefði. Húsfreyja kvað það gest einn verið hafa. Bóndi fór þá til og setti saman keraldið, og stóð allt heima og svo vel fellt, að hvergi dreyrði dropa. Þá mælti bóndi: „Nú mun ég að visu ganga, hver gestur sá var; mun smíð þessi einskis manns færi, er ég þekki til, nema Tindala-íma, er ég vissi smið beztan, áður en hann hyrfi frá Árnesi, og uggir mig, að ekki hafi hann þá látizt. (En ími hafði horfið fyrir borð i róðri með húskörlum séra Halldórs í Árnesi og prestur gefið i skyn, að hann iiefði drukknað í hafi.) Var þá boðið af sýslumanni Strandamanna, Ormi Daðasyni, að grípa íma. Er sagt, að Trékyllingar hlypu saman margir og ætluðu að grípa Ima; segja sumir þá nær 30 verið hafa. Ekki er þess getið, á hverjum bæ það hafi verið í víkinni, og höfðu þeir iiann ekki, því að hann var manna fóthvat- astur. En loks kviuðu þeir hann þó á sævar- harnri nokkrum. Sá ími þá eitt fangráð að varpa sér í sjó ofan og synti þá svo langt frá landi eða hvarf þeim sjónum, að hann komst undan. Það hefur sagt verið, að ími freistaði að smíða sér fjaðurham úr svanafjöðrum, en lítt tækist honum það; þó segja margir, að mikið fengi það létt undir hlaup hans. (Það hefur ekki verið ógaman að sjá íma á harðaspretti með blakt- andi vængjum!) Oft er sagt, að hann dyldist á laun með Halldóri presti í Árnesi, þar til hann réð honum að fara á fund Odds lögmanns Sig- urðssonar vestra og beiða hann ásjár; væri hann stórlyndur höfðingi, og mætti honum það að liði verða. Var hann síðan þrjú ár með Odd| og önnur þrjú með Ormi sýslumanni Daðasypi. Árið 1726 var mál íma tekið fyrir á alþingi og hafið mál á hendur íma um tindalina, er kunnugt var orðið, að hann var á vist með Ormi sýslumanni. Sagt er, að Fuhrmann amt- maður byði Jóni Hjaltalín, sýslumanni i Gull- bringusýslu, að sækja málið, en hann var orð- lagður málagarpur. En ími var sjálfur til varnaj og Jón Þorsteinsson klausturhaldari, er var skipaður málfærslumaður íma á þinginu, en dómari Niels Kjær lögmaður. Ekki þótti Páll lögmanni Vidalín mikið koma til dómaraverka hans, því að svo kvað hann eitt sinn um hann: í dómarasæti seggur situr svo sem aða í leirum. Sé ég, að halur sýnist vitur sér, en ekki fleirum. Er skemmst frá því að segja, að ími dugði með ágætum í málinu, sem lyktaði með þvi, að hann varð sýkn. Hjaltalín skaut málinu til æðri réttar konungs, en allt fór á sömu leið. Gazt Hjaltalín, hinum mikla málagarpi, lítt að þess- um málalokum, en við það sat, og varð ími þar með laus allra mála. Það ætla menn, að ími flyttist með Ormi sýslu- manni frá Bæ að Innri-Fagradal (1728) og væri þar með honum um hríð. Er ókunnugt, hve lengi hann dvaldist með sýslumanni, en hitt er vist, að hann fluttist því næst norður í Húnaþing, þá nær fertugsaldri, og kvæntist þar, en gleymt er nafn konu hans. Bjó hann siðan á Hegg- stöðum í Miðfirði. Átti hann jafnan þröngt í búi, en þótti þó jafnan slyngur í hvívetna og vel látinn. Það er þá eátt sinn frá honum sagt, er hann og aðrir sátu að fiski úti á Hrútafirði, að þar rann að þeim stórfiskavaður mikill; flýðu allir sem skjótast til lands undan vaðnum, hafði og allskammt róið verið, nema ími sat kyrr sem áður. Jafnan er sagt, að hann hefði smásteina marga í bát sínum; var þá að sjá sem hann biði lags og gætti vandlega vöðunnar. En hásetum hans gazt ekki að því, að hann skyldi kyrr sitja, meðan aðrir forðuðu sér. En er minnst varði, hæfði ími steini litlum blástursholu eins hvals- ins, er sagður var reyðarhvalur sextugur. Við það rann hvalurinn beint á land í Hrútafirði og varð með þeim hætti til bjargar og arðs bæði íma og öðrum. Og var svo jafnan sem allt lægi dautt fyrir Ima, sem til veiða vissi, þótt litlu _>atnaði búsæld hans; lagðist og lieldur orð á, að hann gerði eða steypti peninga, þó að ekki væri um það í grafgötur gengið, og ætla menn, að ylli mest fátækt hans. Það er sagt, að ími yrði siðast skipreika, og Framhald á bls. 29. Kjarnar og kaffar úr þjóðlegum fræðum Ræningjar og morðingjar eru næst- um daglegur blaðamatur, en öllu minna ber á hinum svokölluðu „auðvaldsafbrotamönnum“, sem beita vingjarnlegu brosi sem vopni gegn saklausu efnafólki, sem veit ekki, hvaðan á sig stendur veðrið, fyrr en auður þess hverfur skyndi- lega, — og þá er allt um seinan. Percy Smith, lögregluforingi við Scotland Yard, er sérfræðingur í alþjóðlegum fjárkúgurum og kann ýmsar furðusögur að segja af ^eim þrjótum. I bók sinni: Plutocrats of Crime, lýsir hann vinnuaðferðum sínum, og frásögn hans þefur vakið heimsathygli. Smith leiðir okkur fyrir sjónir ótrúlegustu klæki lög- reglu jafnt sem afbrotamanna, en endalokin verða þó ávallt þau, að afbrotamaðurinn er klófestur ... Dag nokkurn nálægt 1930 gekk bandariskur kaupsýslumaður, að nafni Baker, um borð i millilandaskip. Hann ætlaði til Englands, þar sem hann þurfti að sinna ýmsum viðskipt- um. Baker var nafntogaður fyrir glöggskyggni og skynsemi. E'n hann vissi ekki, að hann hafði verið val- inn fórnarlamb nokkurra fjárglæfra- manna í New York, sem fylgdust vel með ferðum hans og högum. Tveimur dögum eftir, að skipið lagði úr höfn, kynnti maður nokkur, að nafni Pompey, sig fyrir Baker. Tókst með þeim hin bezta vinátta. Eins og venja er meðal f járglæframanna, þótt- ist Pompey vera vel efnaður og kunni skil á öllum kúnstum peningamanna. Hann sagði meira að segja Baker, að hann væri með víxil upp á 50.000 doll- ara í vasanum. Peningana ætlaði hann að nota i sumarleyfinu, sem átti ekki að taka neinn smátíma. En auðvitað var Pompey.þarna ekki einn að verki. Félagi hans var einnig um borð, en hann kom ekki fram á sjónarsviðið — fyrr en síðar. Þegar svo þessi félagi hans birtist, reyndi Pompey að telja Baker trú um ágæti þessa félaga sins. • • Þegar skipið kom til Squthampton, fengu Pompey og Baker sér herbergi á sama gistihúsi. Siðan fylgdi Pompey vini sínum til Berlínar og Miir.chen, þar sem þeir fengu inni á dýrustu gistihúsunum. Innan þriggja vikna var Pompey kominn vel .inn undir hjá Baker, og þá fannst Pompey tími til kominn að hefja annan þátt svika- sögunnar, sem einnig var vel undir- búinn. Dag einn, er þeir félagar sátu að tedrykkju inni á Regina Palace-gisti- húsinu í Múnchen, tók Pompey skyndilega veski upp af gólfinu og spurði, hvort Baker ætti. það. Ekki kvaðst Baker kannast við veskið, og eins og mönnum er tamt, litu þeir í veskið, — og í því var annað og meira en smápeningar. Fyrst fundu þeir vikan

x

Vikan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vikan
https://timarit.is/publication/368

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.