Vikan - 21.12.1961, Blaðsíða 27

lent i sliku. Ég hafði ekki minnstu
hugmynd um hvar ég var staddur
eða hvert halda skyldi. Ég lét hund-
ana þvi ráða ferðinni, og þeir héldu
vitanlega undan veðrinu, sem til
allrar heppni var stefnan til lands.
Nokkru seinna ók ég fram á þá
hina; þeir gátu ekki heldur beitt
hundunum gegn veðrinu, og við
öskruðum hver i annars eyra, að
ekki væri um annað að velja en
leita skjóls i helli einum þarna í
grenndinni og láta fyrirberast þar
unz hriðinni slotaði eitthvað; þang-
að var nokkur spölur og gegn veðr-
inu að sækja.
Þetta var annars meiri ofsinn. Að
visu stóðum við af olckur sveip-
ina, en við urðum að halla okkur i
veðrið til þess að halda jafnvægi.
Einu sinni feykti sveipurinn okk-
ur þó öllum í bendu, hundum,
mönnum og sleðum, og þá lágum við
kyrrir þar, sem við vorum komnir
unz sveipurinn leið hjá.
Þegar Qolugta taldi aftur fært
gegn veðrinu, héldum við af stað.
Við hölluðum okkur í storminn og
hundarnir runnu í slóð okkar með
sleðana. Þeir gerðu sér það lika
ljóst, að við mundum í nokkurri
hættu staddir og yrðum að halda
hópinn. Okkur miðaði örhægt á-
fram. En ég hef komizt upp á lag
með það, þegar svona stendur á,
að halda hugsuninni utan við það,
sem er að gerast. Halda áfram og
láta allar bollaleggingar um ferða-
lokin lönd og leið.
Loks náðum við að hellinum,
sem reyndist eiginlega ekki annað
en skúti, en þar var þó nokkurt
skjól. Þar var þó talsverður súgur,
og einkennilegt var það, hvað okk-
ur varð kalt um leið og við settumst
þarna að; það var eins og baráttan
við storminn hefði haldið á okkur
hita.
Við létum hundana liggja með
aktygin fyrir sleðunum; úr þvi við
vorum komnir í skjól, nenntum við
ekki að fara út i hríðina aftur til
þess að stauta við þá. Það leið heldur
ekki á löngu áður en skefldi yfir
þá. Við bjuggumst fyrir inni i skút-
anum og biðum þess að veðrið lægði.
Ekki leit þó út fyrir að það yrði
i bráðina. Þótt myrkt væri, gátum
við séð að hvergi var skýjarof uppi
yfir, og sökum þess hve stormur-
inn var stöðugur, mátti gera ráð
fyrir að hann héldist nokkuð lengi.
Snjónum kynngdi niður, en slikur
var veðurofsinn, að við vorum sárir
á hvörmunnm eftir hriðina. Og nú
sátum við þarna. Skútinn var þrðng-
ur, og ekki neiu tök á að kveikja eld.
Við vorum að visu að tala um það,
að brjóta einn sleðann i brenni,
þvi ekki veitti okkur af að orna
okkur, en sáum fram á, að það
mundi þýðingarlaust: það yrði ekki
nokkur leið að tendra bál i þeim
dragsúg, sem var þarna inni. Fé-
lagar mínir höfðu að visu eldspýt-
ur á sér en það var hyggilegast að
geyma þær.
Hetturnar á Eskimóastökkunum
eru hið mesta þarfaþing. Þær eru
svo heitar og skjólgóðar, ekki siður
en stakkarnir, að hættulaust er að
liggja úti þannig klæddur. Manni
getur orðið kalt, satt er það að visu,
en ekki svo að það skaði neinn.
Þvert á móti, Eskimóarnir hafa
kennt mér það, að manni getur orð-
ið það einskonar nautn að liggja
fyrir eg sofa og vera hálfkalt. Svefn-
inn verður léttur, en maður hvilist
engu að síður, og dreymir yndis-
lega um heitan mat og annað þ«8,
sem helzt leitar á undirvitundina,
þegar þannig stendur á. Við sváf-
um lengi, og þegar við vöknuðum
og komumst að raun um að ekki
væri neitt vit i að leggja af stað
lögðumst við aftur til svefns. Þótt
snjóskafl kæmi okkur i svæfils stað,
sáu hetturnar fyrir þvi, að við fund-
um ekki til kulda á höfðinu.
En svo fór að okkur tók mjög
að svengja. Við vorum orðnir vanir
því að gera einmælt, þegar við vor-
um á ferðalögum, og þá brá manni
minna við, þótt maður bragðaði ekki
mat dag og dag. Auk þess höfðum
við allir étið einhver feikn undan-
farna daga, svo við áttum ekki að
vera á neinu flæðiskeri staddir. En
maginn er harður húsbóndi. Og þeg-
ar Svíri vildi hafa mat sinn og eng-
ar refjar, fór hann að þrefa um
mat, þangað til við skriðum út i
hríðina, rótuðum snjónum ofan af
sleðunum og náðum í einn eggja-
belginn.
Frosin egg eru að vísu bezti mat-
ur, en þau eru fyrst og fremst veizlu-
matur. Manni verður að vera heitt
á höndum og sitja i hlýu húsaskjóli,
eigi gæði þeirra að njóta sín. Þeim
er nefnilega haldið i báðum lófum,
þangað til þau eru orðin það þið,
að flysja megi af þeim skurnið, að
þvi búnu nartar maður þau í sig
eins og epli. Bragðið er gott, en þau
kæla mann innvortis. Nú var hvort
tveggja, að okkur var ekki sérlega
heitt á höndunum, en hefði þó orð-
ið enn kaldara, ef við hefðum dreg-
ið af okkur glófana til þess að við
gætum þítt eggin i lófum okkar.
Við stungum þeim þvi ofan i buxna-
vasana. Þar fór að visu af þeim
sárasti kuldinn, en ekki þiðnuðu
þau samt eins og með þurfti. Þá
stungum við þeim inn á okkur og
lögðum þau við magann. Það fór um
okkur ónotahrollur, en skárra var
þetta þó en að stinga þeim i hand-
arkrikann, eins og Sviri gerði.
Ég fann að ég var orðinn þurf-
andi fyrir hreyfingu. Svo lágt var
undir loft inni i skútanum, að ég
gat ekki staðið þar uppréttur, svo
ég lét mig hafa það að fara út í
hríðina.
En nú brá mér í brún. Ég sá ekki
grilla i gráan isflötinn fram und-
an, ég sá ekki annað en einhvern
dökkva, og það tók mig nokkra stund
að átta mig á hvað orðið var. ísinn
hafði brotnað og rekið frá landi,
við sátum króaðir inni í klettaskút-
anum þarna í fjörunni og komumst
ekki neitt. Ég hefði meira að segja
anað beint í sjóinn, ef ég hefði ekki
haft augun hjá mér. Sem betur fór
lágu hundarnir og sleðarnir fyrir
ofan flæðarmálið, annars mundum
að hafa misst hvort tveggja og
var nóg samt. Ég kallaði til ferða-
félaga minna, bað þá að koma út
og sjá hvað um væri að vera; þeir
brugðu skjótt við og leizt ekki á
blikuna.
Við gættum þess að hafa ekki svo
hátt að við vektum hundana. Það
var allt 1 lagi með þá, á meðan þeir
sváfu undir fönninni, en ef þeir
vöknuðu, mundu þeir krefjast matar
síns, og við höfðum ekki einu sinni
mat handa sjálfum okkur.
Og sem ég stóð þarna i hriðinni
og braut heilann um hvað gera
skyldi, heyrði ég allt i einu hlegið
dátt inni i skútanum. Það var
Qolugta, sem ekki gat stillt sig um
að sýna okkur þannig hve honum
þætti þetta óskaplega fyndið.
— Hérna erum við komnir í sjálf-
heldu og komumst ekki heim. En
JÓLABÆKURNAR 19(1
Hundaþúfan og hafið.
Ævisaga .Páls .fsólfssonar tónskálds sögð í samtalsþáttum
Matthíasar Jóhannessen ritstjóra. Þetta er fjörlega rituð og frá-
bærlega skemmtileg bók.
Konur skrifa bréf.
Þetta er safn af sendibréfum frá islenzkum konum. Ná bréfa-
skriftir þessar yfir alla 19. öldina. Bréfaskriftirnar eru fjórtán,
konur á ýmsum aldri og af ólíkum stéttum. Bók þessi hefur mik-
inn fróðleik að geyma um líf og kjör, ástir og andstreymi islenzkra
kvenna á liðinni öld. Dr. Finnur Sigmundsson hefur séð um
útgáfuna.
Séra Friðrik segir frá.
í þessu fallega kveri eru 8 viðtöl, sem Valtýr Stefánsson rit-
stjóri átti á sínum tíma við séra Friðrik. 1 bókinni er fjöldi mynda
af séra Friðrik og hans nánustu. Séra Bjarni Jónsson skrifar for-
mála bókarinnar, en Gylfi Þ. Gíslason menntamálaráðherra
lokaorð.
Frá Grænlandi eftir Sigurð Breiðfjörð skáld
er nú i fyrsta sinni gefin út óstytt og eftir frumhandriti höfundar.
í þessari fróðlegu og læsilegu bók segir frá æVintýrum skáldsins
á Grænlandi. Eiríkur Hreinn Finnbogason hefur séð um útgáf-
una og Jóhann Briem listmálari skreytt hana teikningum.
Loginn hvíti
heitir nýjasta bindið af sjálfsævisögu Kristmanns Guðmunds-
sonar. Þetta er djörf og opinská bók, sem mikið mun verða talað
um og það er óhætt að fullyrða að engum mun leiðast við lest-
ur hennar.
Allt úrvals jólabækur fyrir
fólk á öllum aldri.
Bókjellsúigdían
VIKAN 27