Vikan - 21.12.1961, Blaðsíða 35

auiíH'*^,
GLEÐILEG JÓL,
gæfuríkt komandi ár. - Þökkum viðskiptin
á liðna árinu.
Bifreiðastöð Steindórs
yfir fjárreiöum mínum og stjórn-
semi hvað eftir annaö. Mér hafði
þótt heldur seint ganga þegar ég
varð að dúsa i heitan áratug á sömu
leiðum; en nú virtist iniklu meiri
hraði vera kominn á ferð mína upp
metorðastigann. Allt i einu var ég
settur um borð i annað skip og það
var hvorki meira né minna en eitt
allra vandaðasta skip, sem Danir
áttu um þetta leyti — og auk þess
mjög þekkt. Það hét California.
Það hafði upphaflega verið byggt
til þess að sýna danska fánann við
opnun Panama-skurðsins og til þess
því vandað á allan hugsanlegan hátt.
En ekkert varð úr ferð þess til
Panama og olli því heimsstyrjöldin,
sem skall á árið 1914. Ég skal strax
geta þess, að þessu skipi fylgdi mik-
il heppni. Það var á heimshöfunum
í tveimur heimsstyrjöldum án þess
að því hlekktist nokkurntíma á.
Þegar ég réðst á skipið barst mér
til eyrna að skipstjórinn væri
hörkumaður hinn mesti og ekki vin-
sæli. Mér kom þetta alls ekki við.
Ég hafði alltaf átt því láni að fagna
að geta haft góða samvinnu við
skipstjóra mína og ég vonaði að svo
mundi enn verða. En um þetta leyti
voru menn farnir að óttast nýja
heimsstyjöld og var búizt við árás-
arstyrjöld Þjóðverja.
Við sigldum viða um lönd á Cali-
forniu. Við vorum staddir í Santos
í Brasilíu þegar styrjöldin skall á
haustið 1939. Og það er óhætt að
segja, að þá greip okkur mikill ugg-
ur. Við héldum þó, að við mundum
geta siglt skipinu heim til Kaup-
mannahafnar, en trafali varð á leið
okkar. Þegar við komum i Norður-
sjóinn óðu að okkur hrezkir tund-
urspillar og ráku okkur inn til
Kirkwall. Þarna iágu um 70 skip,
sem Bretar höfðu rekið i höfn til
rannsókna. eða bókstaflega hertek-
ið. Við vonuðum, að ekkert væri at-
hugavert við okkar farm og að við
mundum þvi sleppa fljótt, en það
fór á annan veg. Við vorum þarna
bundnir f 20 daga.
Aldrei hef ég kynnzt öðru eins
viti. Það er varla hægt að segja að
okkur kæmi dúr á auga allan þenn-
an tima öðru visi en við værum
ölvaðir. Á hverri einustu nóttu voru
gerðar loftárásir á skipalægið. All
margir félaga minna slepptu sér og
ljós voru byrgð og ef maður gægðist
út sást ekki nokkur glæta. Spreng-
ingarnar kváðu við og þegar
sprengjurnar hitti skipin, kváðu við
aðrar sprengingar. Flugvéladrun-
urnar voru látlausar og geltið í loft-
varnabyssunum. Við áttum von á þvi
að á hverri stundu mundi sprengja
hæfa okkar skip og að þá yrði ekki
að sökum að spyrja með lif okkar.
Við gátum ekki sofið og taug-
arnar voru þandar til hins ýtrasta.
Við reyndum til að byrja með að
hafa ofan af fyrir okkur með því
að sitja að spilum um nætur, en það
gekk ekki, því að í hvert sinn, sem
sprenging varð, fannst okkur að
hún væri annað hvort i okkar eigin
skipi eða í næsta skipi. California
hrökk við þegar sprengjur komu
nálægt henni — og það var eins og
taugakerfi hennar næði til okkar
eigin tauga, því að um leið og hún
hrökk við stukkum við á fætur. Ég
reyndi að halda rólyndi mínu, en
margir félaga minna slepptu sér og
voru næstum óviðráðandi um sinn,
enda þola ekki nema allra tauga-
sterkustu menn slíkt átak. Brátt fór
að bera á því, að skipsfélagar mínir
færu að hella i sig áfengi til þess
að geta sofnað. Ég hafði verið frá-
bitinn áfengi alla tíð, en nú fór ég
líka að gripa til flöskunnar. Það var
miikl líkn i öllu þessu djöfulæði að
verða drukkinn ■— og gleyma. Ég
gat sofnað og af því að ég hafði
alltaf forðazt áfengi, þoldi ég það
vel og vaknaði endurnærður, að
minnsta kosti til að byrja með. En
brátt fór ég að verða var við af-
leiðingarnar. Ég reyndi að vona að
brátt myndi þessu linna svo að ég
gæti notið hvíldar á eðlilegan hátt
og þá losnað við áfengið, en alltaf
dróst þetta. Á hverri nóttu var eitt-
hvert skipanna, og stundum fleiri
en eitt, skotið niður og sást ekki
urmull af þessum skipum að morgni.
Þarna fórst stærsta olíuskip Dana.
Sprengja hitti það eina nóttina og
fór það í tætlur og ekkert sást eftir
af því um morguninn, en olígn flaut
um allan sjó. Þeir af skipshöfninni
sem björguðust fóru heim með
okkur.
Þegar við höfðum verið þarna í
krónni i 20 daga ruddist herlög-
regla allt í einu um borð og tók
skipið á sitt vald. Var það nú tekið
út úr skipalaginu og því siglt til
Aberdeen. Bretar höfðu komizt að
því, að í farminum voru um 500
pokar af kaffi, sem átti að fara til
Þýzkalands. Þeir tóku nú kaffið
og slepptu okkur síðan. Tveir tund-
urspillar voru látnir fylgja okkur
yfir Norðursjóinn. Á þessari ferð
hrepptum við eitt hið hroðalegasta
veður, sem ég hef lent i á sjó og
héldum við að þá og þegar mundi
skipið farast. Björgunarflekum og
bátum skolaði fyrir borð og sjálfs-
kveikja varð á björgunarflekunum
svo að þeir veltust þarna í ólgandi
hafinu með fullum ljósum. Þetta
varð til þess, að brezku herskipin
héidu að þarna væru komnir þýzkir
kafbátar og hófu skothríð á fiekana.
Loks komumst við þó með skipið
til Kaupmannahafnar og þá tók ég
mér fri í einn mánuð.
Á ÞESSUM tímum vildu helzt
aliir komast á skip, sem sigldi á
Suður-Ameríku, því að menn töldu
að minni hætta væri á þeirri sigl-
ingleið. Ég fór þvi fram á það, að
ég fengi að halda áfram á Californ-
iu og var ekkert því til fyrirstöðu.
í febrúar 1940 fór ég til Odense, en
þangað hafði verið farið með skipið
og tók þar við starfi minu. Þennan
vetur voru miklar frosthörkur i
Danmörku og voru öll sund lokuð
af föstum ís. Við urðum ]ivi inni-
frosnir þarna í Odense fram að
páskum. Þá losnaði um okkur.
Við lögðum ekki af stað glaðir i
sinni. Atbnrður hafði gerzt á föstu-
daginn langa sem hafði slæm áhrif
á okkur. Þá sökktu Þjóðverjar 6
skipum frá Sameinaða gufuskipa-
félaginu í Norðursjónum. Þetta var
algert brot á hátiðlegu loforði þýzka
sjóhersins, en Þjóðverjar létu sig
ekki muna um það í þá daga að
svikja slík loforð. Þeir sviku fleiri
loforð og stærri en þetta. Við áttum
að fara frá Odense á föstudaginn
langa. En þegar fréttirnar af atburð-
unum i Norðursjónum bárust til
okkar, urðu þær til þess, að margir
af yfirmönnum slcipsins neitúðu að
fara, en hásetar og vélamenn sögðust
ekki fara fet fyrr en á annan i
páskum. Og um kvöldið á annan
lögðum við úr höfn.
Hvorki okkur né fjöiskyldur okk-
ar grunaði þá, að við mundum ekki
sjást fyrr en að 6 árum liðnum, eða
1946.
Við áttum að vera i samfylgd yfir
hafið með öðru skipi frá Sameinaða,
sem hét Argentina og var ferðúm
okkar heitið til Suður-Ameriku.
Argentina fór frá Kaupmannahöfn
á sömu klukkustund og við .fórum
frá Odense. Siglt var innan skerja
upp til Björgvinjar í Noregi, en það-
an var tekin stefna beint á haf út.
Þegar við vorum staddir miðja vegu
milli Björgvinjar og Vestmannaeyja
höfðum við samband við Argentina,
en siðan ekki söguna meir. Og ekk-
ert hefur spurzt til þess skips síðan.
Þegar við nálguðumst ísland urð-
um við varir við marga fiskibáta og
munu þeir flestir hafa verið frá
Vestmannaeyjum. Skipstjóri hafði
þau orð um, að skipinu stafaði hætta
af þeim, þvi að „þessir íslendingar
væru visir til að iáta Þjóðverja vita
um ferðir þess.“
Nú var stefnunni breytt og stefnt
á Canarisku eyjarnar. Þetta var i
byrjun april, en Danmörk var her-
tekin 9. apríl og þar með vorum við
orðnir friðlausir sæfarendur. Okkur
tókst að ná Las Palmas á Canarisku
eyjunum, en þar áttum við að taka
olíu. Englendingar réðu þar öllu og
lentum við i stímabraki við þá vegna
oliunnar. Þeir kröfðust þess að fá
að vita hvað yið hefðum mikla oliu
í skipinu. Skipstjóri mun hafa logið
til um birgðir okkar, enda kom það
síðar í ljós. Englendingar féllust
loksins ó það, að láta okkur fá nægi-
lega olíu, með bví skilyrði þó, að
við sigldum til 'Sierra Lione á strönd
Afríku og að við skiluðum skipinu
þar í hendur Englendinga. Og með
það fórum við frá Las Pa’mas.
Næsta morgun vorum við allir
kallaðir á þilfar og lialdin ráðstefna
skipshafnar. Skipstjóri spurði um
álit manna, hvort við vildum sigla
til Afríku eða halda áfram ferðinni
eins og ekkert hefði í skorizt til Suð-
ur-Ameriku. 42 menn voru á skipinu,
en 38 menn voru nú á þilfari. At-
kvæðagreiðs’á fór fram og var hún
leynileg. 37 vildu sigla til Sierra
Lione og afhenda Englendingum
umráð yfir skipinu, en 1 var á móti
þvi. Við vissum ekki hver það var
þá, en það kom brátt i ljós.
Enn var siglt um sinn, en ekki
gátum við fylgzt með þvi hvert var
stefnt. Skipstjóri var þögull og fór
Utvegsbanki Islands óskar viðskiptavinum sínum nær og fjær gleðilegra jóla, góðs nýs árs með þökk fyrir viðskiptin á gamla árinu.

Kaupstefnan óskar öllum viðskiptavinum sínum nær og f jær gleðilegra jóla, árs og friðar með þökk fyrir viðskiptin á liðna árinu.
VIKAN 35