Vikan - 04.01.1962, Blaðsíða 34

fara yfir opiS hafsvæSi, og um
það gátu þeir siglt bátum sínum
i stað þess að draga þá yfir ísinn.
— Þetta lítur ágætlega út, skrif-
aði de Long á pappirsblað. Fram
að þessu höfum við sloppið við
skyrbjúginn, og með guðs hjálp
vonumst við til að komast að landi
við mynni Lenu í næstu viku.
Við höfum skotið þrjár endur og
cinn sel og teljum okkur því hafa
vistir til næstu daga.
Brolsjór —- og tuttngu og fjórir
eftir á lífi.
Meðan de Long skrifaði þessi
orð; gætti hann þess, að enginn
féiaga bans veitti því athygli.
Þegar hann liafði lokið því af,
stakk liann pappírunum niður í
tóma niðursuðudós og gekk spöl-
korn frá búðunum, þangað sem
enginn sá til hans. Þar lagði hann
dósina á litla þúst og hlóð vörðu
yfir hana. Mörgum áðum seinna
kom rússneskur veiðimaður á stað-
inn, kom auga á vörðuna og fann
dósina.
Þvi, sem eftir var af matnum,
var skipt niður á bátana þrjá.
De Long fékk vélstjóranum í hend-
ur stjórn eins bátsins, Chipp laut-
inant stýrði öðrum og de Long
sjálfur hinum þriðja.
— Við skulum reyna að halda
saman cins lengi og unnt er, sagði
Iiann. ■— En jafnvel þótt leiðir
skiljist, skulum við allir lenda á
sömu slóðum á Síberíuströnd.
Allir um borð, — og guð veri með
•ykkur.
Hvass vindur blés úr norðri,
enda gengu bátarnir vel. Bátur
Melvilles vélstjóra sigldi bezt. Hann
liéit beinni stefnu í stað þess að
fækka seglum eða sigla í krókum,
svo að hinir gætu haft við honum.
Innan skamms var hann úr augsýn
þeirra.
Stormurinn tók einnig brátt að
fjarlægja hina bátana tvo hvorn
frá öðrum, svo að de Long kallaði
til Chipps, að þeir skyldu festa
reipi milli báta sinna, svo að hæg-
ara væri fyrir þá að fylgjast að.
En á sama andartaki reis risa-
vaxin alda undir báti Chipps og
bóf hann hátt upp á faldi sínum.
Á næstu sekúndu hvarf hann niður
i öldudal — og sást ekki framar.
Þegar sjóinn lægði a ný, var þar
ekkert lífsmark að sjá. De Long
reyndi að sigla báti sínum á slys-
staðinn, en stormurinn var of
sterkur til þess, að það tækist.
Höfuðsmaðurinn sá sem snöggvast
nokkrum höfðum bregða fyrir aftur
undan, en engin leið til þess að
koma bátnum móti veðrinu, svo
að Chipp og menn lians urðu að
gcfast örlögum sínum á vald
Nú voru tuttugu og fjórir eftir.
Stormurinn geisaði í sex dægur.
Þegar Iionum slotaði, sáu leið-
angursmenn land. Þá voru hundrað
dagar síðan Jeanetta sökk. Þeir
skildu bátinn eftir á ströndinni og
ösluðu inn i land, kílómetra eftir
kilómetra í djúpum snjónum, er
lnilinn var þunnu íslagi, sem þeir
stigu niður ' úr i hverju skrefi.
Mat höfðu þeir engan, aðeins tvo
riffla, tvö tjöld og fáein ullarteppi.
Svo veikburða voru þeir, að fæturn-
ir gátu naumlega borið þá.
Hin örlagaríku mistök de Longs.
Eftir langa göngu komu þeir að
kletti, sem gnæfði upp úr snjó-
auðninni. Þar reistu þeir tjöldin
og vermdu sig. De Long skrifaði
í leiðarbókina, eftir að dauðþreytt-
ir liðsmenn hans voru sofnaðir:
-—• Nú verðum við að reyna að
ná til byggðar, sem ég hýgg, að sé
um hundrað og fimmtíu kilómctra
liéðan.....
En nú brást gæfan þeim að nýju.
í þeirri átt, sem de Long vildi
leita byggða, var nefnilega enga
mannabústaði að finna. Hann hugð-
ist fara með menn sína i austur.
En í gagnstæðri átt, í vestri, var
lítið siberiskt fiskimannaþorp, er
þeir hefðu getað náð til á fáeinum
dögum.
Björgunin va.r aðeins í fimmtán
kílómetra fjarlægð, — og de Long
sneri við henni baki.
Næsta morgun bjuggu piltarnir
sig til ferðar í austurátt. Til að
geta farið hraðar yfir skildu þeir
mestan hluta útbúnaðar sins eftir.
Þegar leið á daginn, tókst þeim
að skjóta lireindýr. Þeir drukku
úr því blóðið og náðu aftur kröft-
um um skamma stund. En rétt á
eftir æddi stormurinn að nýju
grenjandi yfir flata freðmýrina og
fyllti hvert andartak kvöl. — Það
var engu líkara en lungun væru að
fyllast af ísnálum.
Um kvöldið gekk einn mann-
anna til Amblers læknis og bað
hann líta á fót sinn. Fóturinn var
brotinn, og umhverfis brotið var
holdið meyrt og svart. Læknirinn
skar burt mcstan hluta holdsins,
Aðgerð hans olli engum sársauka,
þvi að dautt liold hefur enga til-
finningu.
Stormurinn varð stöðugt hvass-
ari og varð að lokum að snjóbyl.
Með síðustu kröftunum brutust þeir
áfram á móti óveðrinu, en að lok-
um komust þeir ekki lengra. Þeir
steyptust um koll og lágu þar, sem
])eir voru komnir, án þess að geta
risið upp að nýju. En de Long
rak þá af stað aftur, og áfram
skriðu þeir, unz þeir um kvöldið
lögðust til livílu í tjöldunum.
Þannig héldu þeir áfram í fimm
daga — í austurátt, á brott frá
lífi og björgun. En á fimmta degi
skutu þeir að vísu annað hreindýr
og öðluðust þá nýja krafta.
Á fimmtánda degi skilaði þeim
aðeins áfram um þrjá kílómetra.
Fótbrotna manninum, Erickson hét
hann, leið verr og verr. Drepið
breiddist út upp eftir fætinum.
Ambler læknir sá enga ástæðu til
að taka fótinn af manninum, -—
það hefði verið sama og að svipta
hann lífi. Um nóttina fékk Erick-
son áköf hitaköst. Hann dó, skömmu
eftir að hinir risu upp um morgun-
inn.
Nú voru þeir tuttugu og þrir
eftir.
Hinn níunda október var helm-
ingur þeirra að dauða kominn úr
hungri og holdfúa. De Long skaut
á ráðstefnu í tjaldi sínu með þeim
Ambler og Collins.
— Við erum neyddir til að taka
ákvörðun, sagði hann. — Við getum
ekki haldið lengur i þessa átt,
þvi að það er örugglega okkar bani.
Við komumst ckki til þorpsins á
þessum hraða.
-— Skiljið mig eftir, sagði Coll-
ins. — Ég á i mesta lagi fjóra
daga eftir ólifaða. Skiljið okkur
eftir, sem deyjum innan skamms,
hvort sem er, svo að þið, sem
liraustari eruð, getið komizt hrað-
ar áfram.
De Long hristi höfuðið. •— Aldrei
að eilífu! hreytti liann út úr sér.
Við yfirgefum ykkur ekki!
Þess í stað ákváðu þeir að senda
tvo þeirra er þrekmestir voru, i
hjálparleit til þorpsins. Þeir hétu
Norod og Nindemann. í nesti fengu
þessir tveir sjómenn ekki annað
en nokkra dropa af brennivini, auk
riffils til að skjóta dýr, er þeir
kynnu að rekast á. Það var allt
og sumt.
Dagbók dauðajis.
Næsta morgun lögðu Norod og
Nindemann af stað. Hinir reyndu
einnig að klóra sig áfram eftir
föngum. Hinn seytjánda október
andaðist einn maður í viðbót. Að
lokum slógu hinir eftirlifandi tjöld-
um og bjuggu um sár sín. Til annars
dugðu þeir ekki framar.
De Long hélt áfram að skrifa í
leiðarbókina, en bókstafirnir voru
nú að mestu ólæsileg tákn. Hann
hafði ekki lengur orku til að stýra
blýantinum. Þessar setningar eru
þó nógu greinilega skráðar:
—• 24. október. Collins lifir enn.
Áttum illa nótt. Lee skreiddist út
úr tjaldinu til að deyja i einrúmi.
— 25. október. Þriðjudagur. 165.
dagur. (Þetta er allt og sumt, sem
skrifað var þann daginn. Með 165.
degi átti de Long við tirnann, síð-
an Jeanetta sökk).
28. október. Iverson dó i nótt.
Síðustu brcnnivínsdropunum út-
býtt. Enginn matur.
29. október: Dressler er látinn.
30. október: Boyd og Goertz eru
látnir. Collins er að deyja.
Collins varð langlífari en hann
sjálfur hafði haldið. En enginn veit
dauðastund hans. Þeir de Long og
Ambler læknir hafa sennilega lát-
izt sköxhmu síðar.
Þá voru aðeins eftir tveir.
Og þeir voru Norod og Ninde-
mann. Einhvern veginn komust
þeir af — og sömuleiðis flokkurinn
í bát vélstjórans. Þeir voru svo
heppnir að taka land rétt lijá þorpi
nokkru. Melville og niu mönnum
hans var bjargað.
Eskimói nokkur fann þá Ninde-
mann og Norod liggjandi i snjón-
um. Þeir voru að dauða komnir,
og það valt á mínútum, hvort tak-
ast mætti að bjarga lifi þeirra.
Hefðu þeir getað hrært minnsta
fingur, licfðu þeir áreiðanlega
getað gert Eskimóanuin skiljanlegt,
að nokkru lengra vestur frá væru
fleiri menn álika illa á sig komnir.
Enn þá væri hægt að bjarga de
Long og mönnum hans. Það er
næstum kaldhæðnislegt, að piltarn-
ir tveir fundust tuttugasta og annan
október, — átta dögum áður en
hinir síðustu lir flokki de Longs
urðu herfang dauðans.
Eskimóanuin tókst að koma hin-
um tveimur deyjandi sjómönnum
til þorps síns. Þar jöfnuðu þeir sig
smám saman, unz að þvi kom, að
þeir gátu þakkað fyrir hjálpina og
lagt af stað til næsta þorps, þar
sem Evrópumenningin hafði fest
rætur, — en einmitt þar dvöldust
Melville og menn hans.
Melville lagði undir eins af stað
34 VIKAN