Vikan - 04.01.1962, Blaðsíða 32

SKIPBROT.
Framhald af bls. 13.
Æpti og kallaði unz hann þraut róm
og tók að snökta.
E'NN var myrkt af nótt, Þegar hann
varð fyrsta hákarlsins var. Hann sá
hann renna um djúpin eins og kaf-
bát. Hann var hvitur á skrokkinn
og um það bil sjö fet á lengd. Harry
dró djúpt að sér andann og brá sér
í kaf. Bjóst til atlögu við illfiskið.
Hákarlinn glennti út uggana og
snarstöðvaðist á skriði sínum. Nær-
sýn augun ætluðu út úr hausnum á
honum af forvitni. Drykklanga stund
hélt hann þannig kyrru fyrir. Harry
hagaði sér eins, og þeir horfðust í
augu. Harry héit skutlinum fram
undan sér. Honum þótti sem innyflin
herptust samán innvortis.
Þessar tvær, eilifðarlöngu mínút-
ur, sem hann horfðist þannig í augu
við illfiskið, nægðu honum til Þess
að komast að raun um hversu fjar-
stæðukennd sú hugsun hafði verið,
sem hann varð gripinn, þegar hann
heyrði hreyfilgný flugvélarinnar
fjarlægjast. Þá hafði honum þótt sem
snöggur dauðdagi mundi bezta leið-
in út úr þessum hræðilegu ógöngum.
En nú — þegar hann horfðist í augu
við skyndilegan og miskunnarlausan
dauðdaga — skildi hann fyrst hve
ákaft hann þráði að mega lifa á með-
an þess var nokkur kostur.
Lungu hans voru að því komin að
springa. Hann andaði frá sér; há-
karlinn sveiflaði til sporðstirtlunni og
hvarf i djúpið. Harry skaut upp
aftur.
Hann lagðist á bakið, lyfti upp
hettugrimunni, mjakaði sér hægt
áfram með fóthreifunum. Honum
varð hugsað til föður síns, og óskaði
þess með iðrunarblöndnum trega, að
hann hefði reynt eitthvað til að kynn-
ast honum nánar áður en það var um
seinan. Það 'ryfjaðist nú upp fyrir
honum, sem faðir hans hafði eitt sinn
sagt við hann; „Það er ekkert at-
hugavert við þig, Harry, enda þótt
sumir kunni að álíta að þig skorti
kjark“. Faðir hans hafði aldrei viljað
leggja trúnað á að Harry sonur sinn
væri huglaus. Hann var frekar á
þeirri skoðun að það væri hið ókunna,
sem ylli honum ótta. „Þar eð þú veizt
ekki frekar en aðrir hvað fram und-
an er, dregur þú af því þá ályktun
að þar sé eingöngu um óvissu að ræða.
Og svo dregurðu inn hornin og vilt
ekki hætta á neitt ...“
— Þar skjátlaðist þér, faðir minn,
hvíslaði hann. Ég er meiri heigull en
nokkur annar.
En samt sem áður hafði faðir hans
haft rétt fyrir sér að því leyti til, að
hann óttaðist óvissuna meir en nokk-
uð annað. Og þegar Harry hugleiddi
það, lá við sjálft að hann ræki upp
hlátur. Hvernig í ósköpunum stóð
eiginlega á þvi, að hann skyldi nokk-
urntima hafa fundið til ótta á þurru
landi? Fullfriskur maðurinn, sem stóð
á sínum eigin fótum í siðmenntuðu
þjóðfélagi. Hvílíkur heimskingi hafði
hann verið.
Veitið mér tækifæri enn um sinn.
Aðeins eitt einasta tækifæri, sagði
hann með sjálfum sér. Verði mér
einungis leyft að komast lífs af úr
þessum háska, skal ég sundra skel-
inni, brjóta niður múrinn. Eg skal
kvænast Jankee — það er að segja,
ef hún reyndist þá enn sama sinnis.
Og hann ætlaði að eignast mörg börn.
Að hugsa sér hve það gat verið
heimskulegt að hika við allt af kvíða
og ótta við jafn einskisverða hluti og
kostnað af heimilishaldi og skuldir
vegna húsakaupa. Hvernig færi svo
sem, ef hann reyndist þess ekki um-
kominn að standa i skilum? Ætli
honum yrði kastað í hafið eins og
hákarlabeitu? Óvissan ... hann hafði
ekki haft hugmynd um það fyrr en
nú, hvað óvissa var.
Hann nennti ekki að brjóta heilann
um þetta lengur. Hann féll í hálfgert
mók.
Skyndilega hrökk hann upp. Hann
leit forviða i kringum sig. Eitthvað
var að gerast. Hægra megin við hann
sást hvít, freyðandi röst á sjónum.
Eitthvað þaut skammt fyrir ofan
andlit hans og skall i sjóinn skammt
frá honum.
Yfirborð sjávarins glóði í eldi
morgunsins. Flugfiskarnir svifu yfir
ölduföldunum. Allt var kvikt af lífi,
og þó sá hann minnst af því. Hann
vissi og skynjaði samt sem áður
þann stöðuga harmleik, sem fram fór
undir yfirborðinu. Að éta — eða verða
étinn. Síldin át svifið ... hvalurinn
át sildina ... hákarlinn át allt, sem
að kjafti kom . .. Freyðandi rastirn-
ar á yfirborðinu áttu upptök sín í
— Hugsið yður, herra rithöfund-
ur að ég ætla lika að fara að
skrifa skáldsögu. Ég er komin
með lista yfir allar persónurnar,
en ég veit bara ekki, hvað ég á
að láta þær gera.
átökum þessa miskunnarlausa harm-
leiks.
Hann synti nokkurn spöl i von um
að geta fjarlægzt leiksviðið. En það
var t ilgangslaust. Hvar sem hann leit,
sá hann þessar freyðandi rastir.
Skyndilega sá hann eitthvert dökkt
hvel hefjast úr djúpinu skammt fram
undan. Sjórinn fossaði niður með
börðum þess.
Harry sparn fóthreifunum æði
gripinn. Reyndi að flýja. Ófreskjan
reis enn hærra úr sjó, unz hún skall
niður aftur með svo ferlegum gný,
að það var sem skotþruma skylli á
hljóðhimnum hans. Það braut yfir
hann i öldurótinu.
„Djöfulskata ... étur ekki menn.
Sú eina hætta, sem af henni stafar
er í því fólgin að maður verði undir
henni, þegar hún skellur í kaf“, hafði
hann lesið í einhverri ritgerð eftir
einhvern sérfræðing. Fjandinn hafi
alla sérfræðinga! Hvað vita þeir um
þetta? Hafa þeir nokkurn tíma verið
sjálfir í svipaðri hættu staddir, hugs-
aði hann enn.
Enn straukst eitthvað við fót hon-
um. Hann tók snöggt viðbragð og brá
skutlinum. Góði, almáttugi guð,
bjargaðu mér, stundi hann. Bjargaðu
mér úr þessum voða!
Kannski hafði skellurinn af djöful-
skötunni orðið til þess að hrekja
minni fiskana á flótta. Það var ekki
að vita, en hitt duldist ekki, að allt
hafði orðið kyrrara umhverfis í svip.
Harry lá á bakið og mjakaði sér ró-
lega áfram með hreifunum, titrandi
og magnþrota eftir hræðsluæðið og
skjálfandi af kulda.
Ekki varð hann var við nema einn
hákarl þarna í morgunsárið. Það var
átta feta langur blá-hákarl, sem nálg-
aðist hann hægt og gætilega, Þeu- sem
hann lá á bakið og fleytti sér áfram
milli svefns og vöku. Skelfingarvein
hans dugði til að hrekja þann bláa
á brott.
Og enn barst hreyfilgnýr að eyr-
um hans. Að þessu sinni af hafi, ekki
ýkjalangt undan og nálgaðist jafnt
og þétt. Skip ... hann gat heyrt
straumniðinn frá skrúfunum.
Hann greip sundtökin, en nam
brátt staðar aftur. 1 hvaða átt átti
hann að synda? Hvaðan kom skipið
og hvert stefndi það? Hann lagði
við hlustirnar, en gat ekki áttað sig
á því hvaðan hreyfilgnýrinn og
straumniðurinn barst. Og honum var
það Ijóst, að þess var ekki nokkur
von að áhöfnin gæti komið auga á
hann, nema þá helzt ef skipið skriði
alveg hjá honum. Hann varð gripinn
örvæntingu, þegar hann þóttist sjá
fram á að þetta yrði sama sagan og
með flugvélina.
Hann kippti öndunarslöngunni út
úr sér og tók að hrópa og kalla enn
einu sinni.
Og allt í einu sá hann hvar skipið
skreið fram úr móðu morgunsins.
Hann synti í áttina til Þess sem mest
hann mátti, hrópaði án afláts ...
En þá sá hann allt i einu hvar
dökkum bakugga skaut úr kafi, milli
hans og skipsins.
Hann brá öndunarslöngunni i munn
sér, felldi hettugrímuna að andliti
sér og brá sér i kaf.
Hákarlinn lá skammt framundan
með útglennta uggana. Svo blakaði
hann þeim til og tók að hnita um-
hverfis Harry, sem fylgdist með
hverri hreyfingu illfisksins, stjarfur
af ótta. Hann var ekki viss um hvort
heldur hann ætti að reyna að fæla
hann á brott, eða skjóta hann skutl-
inum. Honum var það ljóst, að hann
sæi örina ekki aftur ef hann hleypti
henni af, og hann átti alls ekki víst
oð sér tækist að bana hákarlinum.
En eitthvað varð hann að aðhafast
og það á stundinni; niðurinn frá
skrúfunni var farinn að dofna í eyr-
um hans, það sem það var.
1 reiði sinni og örvæntingu sparn
hann sér fram gegn hákarlinum sem
sperrti út uggana og glennti upp
kjaftinn og lokaði honum á víxl. Svo
reiður var Harry nú, að hann gleymdi
öllum ótta, sparn sér enn nær gap-
andi ófreskjunni og mundaði að henni
skutulinn. Hákarlinn sveiflaði til
sporðstirtlunni og var horfinn í glitr-
andi iðuröst, sem hann myndaði í blá-
ljósri djúpmóðunni.
Harry renndi sér upp á við. Þegar
honum skaut úr kafinu, lyfti hann
hettugrimunni, tók öndunarslönguna
úr munni sér, veifaði skutlinum og
kallaði af öllum kröftum. En það var
um seinan. Skipið var horfið sjónum
hans út í morgunþokuna.
Lamaður af örvæntingu lét hann
berast fyrir yfirborðsstraumnum og
lenti þá í kjalröst skipsins. Hann
kom auga á eitthvað, sem flaut fram
hjá honum. Það var litill pappakassi,
opinn; hann vatt sér til og náði taki
á honum. Leifar af greipávöxtum og
appelsínum, tæmdar niðursuðudósir,
bananaskrælingur, sigarettustubbar
og kaffikorgur, vafið innan i dagblöð,
sem -mjög voru tekin að blotna.
Hann tók ávaxtaleifarnar og saug
með ákefð úr þeim safann. Það sval-
aði þorsta hans í bili og hann var
eins og nýr maður eftir. Annað var
þarna ekki að finna, sem hann gat
nýtt sér; að vísu fann hann brauð-
samloku, en hún var þegar tekin að
blotna af sjó. Og svo sökk kassinn.
UM kvöldið fóru hákarlarnir enn á
kreik; þeir virtust gera tvímælt, éta
snemma morguna og seint á kvöldin.
Hann sá þá rista hafflötinn dökkum
bakuggum, og hann furðaði á því
sjálfan hve rólegur hann var þrátt
fyrir allt.
Nú hlaut að fara eins og fara vildi.
Það var staðreynd, sem hann komst
ekki hjá að viðurkenna.
Bakuggarnir ristu hafflötinn; sá í
miðið stefndi beint framan að hon-
um, en tveir viku til hliðar og ætluðu
sér bersýnilega að sækja skáhallt aft-
an að honum. Að vissu leyti gat hann
dáðst að þeim, sóknaraðferð þeirra
var þaulhugsuð og nákvæmlega
framkvæmd. Hann lét sig síga í kaf
og bjóst til orrustu við þá.
Ófreskjan, sem sótti framan að
honum, nálgaðist nú svo, að hann
gat greint skrokk hennar. Hákarlinn
seig enn nær, velti sér á bakið svo
skein í ljósgulan kviðinn í kaldblárri
birtunni undir haffletinum.
Harry heyrði þytinn, þegar örin
hvein fram úr hlaupi skutulsins,
fann hvernig vopnið titraði við bak-
slagið. Svo var það skyndilega þrifið
úr höndum hans. Sjórinn umhverfis
hann breyttist í einni svipan í freyð-
andi hringiðu, hann varð fyrir þungu
höggi og hringsnerist nokkur and-
artök í straumröstinni aftur af særð-
um og óðum hákarlinum. Harry lok-
aði augunum, nú var þessu vist að
verða lokið, hugsaði hann.
En svo gerðist sjórinn allt í einu
lygn og kyrr umhverfis hann. Hann
opnaði augun. Stór og dökkur skrokk-
ur skreið framhjá honum. Það var
öllu frekar að hann skynjaði en sæi
hina miskunnarlausu neðansjávar-
orrustu hákarlanna, er þeir veittust
að helsærðum félaga sínum og rifu
hann í sig. Harry sparn við hreif-
unum og hraðaði sér úr kafi.
Hann svam eins og óður væri unz
hann þraut mátt. Um hrið lét hann
sig fljóta við yfirborðið, maraði með
höfuðið upp úr, örmagna, jafnvel öll
hugsun hans var lömuð. Hákarlarnir,
þeir mundu eflaust veita honum eftir-
för, þegar þeir höfðu hesthúsað fé-
laga sinn. En honum stóð öldungis á
sama, þessu hlaut að vera lokíð, og
það var gott. En samt sem áður ...
Harry lyfti blýþungum arminum og
lét han slettast niður í vatnið, sparn
við hreyfunum. Það var farið að
rökkva.
HANN sá land. Það var árla morg-
uns, sólin skein í heiði, og þarna reis
landið úr hafi, traust og fast með
hæðum og fjöllum í fjarska. Fyrst
starði hann á Þessa furðusýn drykk-
langa stund og síðan setti að hon-
um ákafan hlátur. Þetta er svo sann-
arlega meira en ég á skilið, sagði hann
upphátt við sjálfan sig og hló enn.
Svo svam hann enn. Nú var Það síð-
asti spölurinn.
Hann bar að sveigmynduðum öldu-
brjót, en skeytti því ekki neitt, hann
vildi komast í land. Fyrst í stað vakti
það undrun hans að fjaran skyldi
32 VIKAN