Vikan - 22.03.1962, Síða 35

— Heyrðu góöi, kallaði bilstjórlnn.
— Ég er hérna með sjálfan höfuð-
paurinn.
Condor kenndi nístandi sársauka,
begar stór hönd mannsins greip um
eyra hans, en sársaukinn komst þó
ekki í hálfkvisti við þá undrun, sem
óp Liolu höfðu vakið hjá honum.
Augnabliki síöar stóð hann á gang-
séttinni, og úlnliðir hans og Lolu
voru hlekkjaðir saman með hand-
járnum. Hún var sannkölluð hryggð-
armynd, og stakk mjög í stúf við
kampakáta sorphreinsarana.
’— Þú ert nú meira flónið, Lola,
hvæsti hann. — Þessi óp þín verða
okkur dýrkeypt. Hvers vegna í ó-
sköpunum . .. ?
—Þetta er yður sjálfum að kenna,
en ekki stúlkunni, sagði bilstjórinn,
sem var að vefja sér sígarettu. —
Ef yður hefði ekki legið svo óskap-
lega mikið á, má vera að þér hefðuð
' komizt undan.
Condor leit undrandi á gamla
manninn, sem skýrði málið fúslega
fyrir honum:
— Nýija sjúkrahúsálman verður
tekin til afnota í dag. Þess vegna
var sorpvagninn fullur af ónýtu dóti
frá gömlu byggingunni. Til að byrja
með lá stúlkan á hrúgu af gömlum
dýnum, en þegar við jukum hrað-
ann, komst dótið á hreyfingu, og það,
sem lá neðst, varð efst.
Condor sá að sorphreinsarinn og
lögregluþjónninn gáfu hvor öðrum
kankvist augnaráð, og í sömu and-
ránni var honum og Lolu ýtt að
vagninum.
— Ég vissi að þetta málverk myndi
verða okkur til ófarnaðar, snökkti
Lola æst. Og Condor skildi hvað hún
átti við, þegar hann sá hvað lög-
regluþjónninn tók út úr sorpvagn-
inum.
— Þetta eru beinagrindur, sem
voru notaðar við kennslu, sagði hann
brosandi. Nú hefir sjúkrahúsið feng-
ið nýjar, svo að þessum var fleygt.
Hann handlék gulleit beinin stundar-
korn, og veifaði um leið í lögreglu-
bíl, sem kom að og nam staðar við
gangstéttina.
— Ég ætla að biðja þig um að
fjarlægja þessa tvo listmuni fyrir mig,
sagði hann við starfsbróður sinn I
lögreglubílnum. Þeir verða geymdir
á kostnað rikisins fyrst um sinn!
★
Peningar Vaskos.
Framhald al' bls. 11.
Hann stundi og kvalakippir fóru
um líkama hans. Andartaki síðar
var liann meðvitundarlaus aftur.
Sem betur fór, hugsaði ég.
DAGINN eftir beið ég þess að heyra
kallað á hann með nafni, með engu
minni skelfingu en ég mætti búast
við því, að vera sjálfur leiddur út
og pyndaður. Tíminn, sem hann var
í burtu, var mér sem eilifð. Og
þannig var það næstu dagana. Svo
vörpuðu þeir honum inn í klefann
aftur og hann hneig niður á gólfið.
Ég reyndi að hjúkra honum eftir
föngum. Á stundum fann ég þef
sótthreinsunarlyfja af sárum hans,
og Vasco sagði mér að þeir dældu
einnig einhverjum lyfjum i blóðið.
Menn Ramos vildu halda í honum
líftórunni sem lengst í von um að
hann léti sig fyrr eða siðar og segði
til penniganna.
Loks höfðu þeir þjarmað svo að
honum, að hann var hættur að
finna til, er þeir börðu hann og
misþyrmdu honum. Þegar hann var
orðinn svo máttfarinn, atð hann
mátti ekki mæla, var hann fluttur
í sjúkrahús, þar sem honum var
hjúkrað af sömu nákvæmni og alúð
og hann væri ástríkur faðir lækn-
anna, og þeir vildu því gera allt
sem í þeirra valdi stæði til að lengja
líf hans, þótt ekki væri nema um
nokkra daga. Raunar vissi ég ekk-
ert um það fyrr en hann var leidd-
ur inn í klefann aftur. Ég hafði talið
vist að hann væri dauður, hefði
látizt í höndum þeirra ai' misþyrm-
ingunum, þvi að þeir höfðu leitt
hann út eins og venjulega, og marga
sólarhringa sat ég einn eftir i
myrkrinu. Eða — að þeim hefði
loks tekizt að pynda hann til sagna.
Tvisvar á dag var pjáturdiskin-
um ýtt undir hurðina inn til mín,
með dálitlum skammti af köldum
hrísgrjónum, þurru brauði og vatns-
sopa i krús — ég segi tvisvar á
dag, því að þetta voru mér einu
eyktarmörkin i myrkrinu, þar sem
annars varð ekki greindur neinn
munur dags og nætur, og sjálfum
var mér horfin öll minnisskynjun
svo gersamlega, að ég gat ekki einu
sinni munað lengur ilminn af likama
minnar ungu og ástkæru eiginkonu
og mynd hennar var sokkin i hyl
hins órofna svartnættis í klefanum.
Og þannig var það unz ég átti Franc-
isco Vasco það að þakka, að ég var
loks látinn laus aftur og gat hald-
ið leiðar minnar út í sólskinið —
út í heiminn, þar sem klukka og
dagatal markaði áfangana í lifi
manna og samskiptum.
Ef það væri ekki sagan af Franc-
isco Vasco, sem ég vil leggja meg-
ináherzlu á, mundi ég geta sagt
margt af líðan minni, þessa sólar-
hringa, sem hann var fjarverandi.
Hvernig ég lilustaði og hlustaði eft-
ir einhverjum ómi af mannlegri
rödd þar sem ekki var um neina
rödd að ræða; hvernig ég reyndi
að riíja upp fyrir mér letur á
pappirsblaði, ilminn af ávöxtum . . .
Þó var þráin eftir Vasco öllu yfir-
sterkari. Þráin eftir að heyra rödd
hans — en þó ef til vill fyrst og
fremst þráin eftir að mega hjúkra
honum og lina þjáningar hans, og
halda þannig inínum eigin þján-
ingum í skefjum. Meðan hann var
burlu, var mér því næsl ógerlegt
að verjast þeirri kennd, að ég væri
aleinn éftir á jörðinni. Til þess að
halda sturluninni frá mér, gekk ég
tímunum saman hring eftir hring í
klefanum og strauk lófanum við
hrjúfa grjótveggina, knúinn ótta við
ógn myrkursins og tómsins, eins
og blindur maður i borgarumferð.
Ég svaf þegar þeir leiddu Vasco
aflur inn i klefann. Vitanlega vakti
hann mig ekki. En þegar hann
heyrði að ég rumskaði, ávarpaði
hann mig.
„Alberto . . .?“
Ég settist upp. „Don Francisco?“
Já“.
”Guði sé lof . . . “
„Það liggur öllu nær að þakka
.Tosé Ramos. Hann hefur séð mér
fyrir hinni beztu hjúkrun, sem hugs-
azl getur“.
Ég gekk til hans og við féllumst
í faðma.
„Hefurðu þá sagt þeim lil pen-
inganna?“ spurði ég.
„Það er ekki til neins að segja ...“
„Don Francisco", mælti ég. „Gerðu
það fyrir min orð að segja þeim til
peninganna áður en þeir drepa þig“.
Vasco klappaði mér á öxlina. „Hví
skyldu þeir, Alberto minn, nenna
að drepa gamalmenni eins og mig
fyrir slíkt smáræði?"
í sjúkrahúsinu hafði hann öðlazt
aftur þrek sitt til að hlægja að
mönnum Ramos, þessum lágværa,
reynsluþrungna hlátri, sem ég kann-
aðist svo vel við. Við minntumst
ekki á pyndingar eða peninga það
sem eftir var kvöldsins. Þess i stað
sagði Vasco mér af afa sínum, sem
verið hafði ánauðugur þræll í Ara-
bíu.
Loks fórum við að sofa og vökn-
uðum ekki fyrr en hinn ósýnilegi
fangavörður kallaði i myrkrinu:
„Francisco Vasco!“
,,.Tá“, svaraði Vasco. Og enn
leiddu þeir hann á brott.
DAG nokkurn gerðist svo það, að
hinn ósýnilegi fangavörður kallaði
á mig en ekki Vasco, þegar klefa-
hurðin opnaðist.
Einhvern veginn tókst mér að
svara, rísa á fætur og ganga út úr
klefanum. Þeir bundu fyrir augu
mér, tóku sinn undir hvorn arm
mér og leiddu mig um langa ganga.
Loks var ég leiddur inn i herbergi
og til sætis í stól. Ég fann að bind-
ið vra leyst frá augum mínum og
bjó mig undir að hinu ofurbjarta
ljósi yrði að þeim heint. Þess í
stað varð ég þess var, að ég sat inni
í rökkvaðri skrifstofu, því að tjöld
voru dregin fyrir glugga þótt dags-
birta væri úti fyrir, og sólargeisl-
arnir, sem smugu undir tjöldin,
skinu á gólfinu eins og bráðið gull.
Þetta var að öllu leyti hversdags-
leg skrifstofa, látlaus, skrifborð,
nokkrir stólar og skjalaskápur. Lit-
irnir, dökkbrúnir og daufgrænir,
sem ég sé daglega fyrir augum mér
nú, án þess að verða þeirra hið
minnsta var, voru mér óþægilega
bjartir — það var sem af þeim
stæði Paradisarljómi. Á veggnum
hékk stór mynd af José Ramos. Og
undir þeirri mynd sat foringinn,
sem hafði tekið mig höndum, Julio,
æskuvinur minn.
„Gott kvöld, Alberto", sagði Julio.
„Gott kvöld, Julio. Ég hélt hálfl
í hvoru að þú hefðir ekki borið
kennsl á mig, þegar fundum okkar
bar saman um daginn".
Julio hló, og það skein i mjalla-
hvitar tennur hans við sólbrúnt
hörundið. Hann hafði aldrei litið
eins vel út. Hann bar glæsilegan
einkennisbúning, húfan hans lá á
borðinu og hjá henni silfurbúinn
sproti. Julio opnaði skrín með dýr-
um Havannavindlingum og bauð
mér og af vana rétti ég fram hönd-
ina — en um leið varð mér Ijóst
hvilíkar andstæður við vorum, ég og
hinn glæsilegi foringi, svo ég hand-
aði hendinni til merkis um að ég
þægi ekki boðið. Mig langaði ekki
til þess að Julio gæti hælzt um í
huganum, þegar liann rifjaði upp
fyrir sér í endurminningunni mynd-
ina af mér, skeggjuðum og tötrum
búnum — með dýran Havanna-
vindling milli varanna.
Julio virtist undrandi. „Ekki
það?“
,jÉg er orðinn slíku afvanur",
svaraði ég.
Julio brosti og kveikti sér sjálf-
ur i vindli. „Ég get fært þér fréttir
af fjölskyldu þinni“, sagði hann.
„Foreldrum þinum liður vel. Bróð-
ir þinn og Martin hafa flúið land“.
Hann þagnaði og sló öskuna af
vindlinum. Mér var farið að líða
betur í augunum, svo ég gat greint
umhverfið betur; einnig sjálfs-
ánægjubrosið á vörum Julio. Ég
vissi hverrar spurningar hann beið
af minnar hálfu, og ég leyfði hon-
um að njóta þess að ég lítillækkaði
mig svolítið frammi fyrir honum.
„Þú hefur lika frétt af Feliciu
konu minni?“
„Feliciu, jú. Hún er fegurri en
nokkru sinni fyrr, þrátt fyrir það,
að hún hefur átt við nokkra örðug-
leika að striða". Og Julio brosti til
mín. „Þú ert hamingjusamur mað-
ur, Alberto, að eiga slíka konu.
Hún hefur neitað allri aðstoð frá
gömlum vinum, eins og mér, en aft-
ur á móti hefur hún selt mikið af
fötum sínum, skartgripum og öðr-
um verðmætum til þess að geta séð
börnunum fyrir mat og húsaskjóli".
„Ég hef alltaf gert mér fulla grein
fyrir þeirri hamingju minni“.
„Já“, svaraði Julio, „já, auðvitað".
Og hann tók á sig svip og látbragð
VIKAN 35