Vikan - 22.03.1962, Blaðsíða 36

JUpíncu
gWW • úrin eru tvímælalaust með bezta
^MMMgMMrnimi'm reynslu af öllum úrmerkjum hér á
markaðinum. — Fást hjá úrsmiðum um land allt.
Wilhelm Norðfjörð
UMBOÐS & HEILDVERZLUN
Hverfisgötu 49 . Simi 19050 . Reykjavik
manns, sem á ákaflega annrikt; var
i senn hæverskur og ákveðinn og
lét ljóst i þaS skina, að hann hefði
mikilvægaiiL málum að sinna .en
ræða við mig. „Hvernig er farið
með þig hérna?“ spurði hann.
„Prýðilega, Julio, eins og þú get-
ur sjálfur séð“.
Hann leit til mín og var nú allt í
einu á verði. „Hvernig fellur þér
klefafélagi þinn?“
„Mér fellur mjög vel við hann.
Þvi miður er hann sjaldnast í þvi
ásigkomulagi, að veruleg skeinmt-
un sé að ræða við hann“.
„Það er leitt. Maður er manns
gaman við slikar aðstæður. En vit-
anlega ræðizt þið við . . .“
„Já, við ræðumst við“.
„Ágætt, Alberto. Ég hef kallað
þig á minn fund, vegna þess að ég
lief grun um að veruleg mistök hafi
átt sér stað. Síðast í morgun átti
ég tal um það við Ramos mar-
skálk . . .“
„Ramos marskálk?"
Julio leyfði sér að láta það i
ljós með svipbrigðum, að honum
félli þessi óbeina athugasemd min.
„Ramos marskálkur", endurtók
hann. „Það er sá titill, sem þjóðar-
leiðtoganum var valinn eftir bytt-
inguna, samkvæmt yfirlýsingu her-
ráðsins".
„Ekki mundi ég hafa spáð honum
svo skjótum frama, þegar við vorum
saman í skóla,“ varð mér að orði.
„Hann virtist frekar tregur til
náms“. Ekki hef ég hugmynd um
hvað kom mér til að mæla svo
heimskulega.
En Julio lét eins og hann tæki
ekki eftir því. „Síðast í morgun kom
okkur saman um það, mér og Ramos
marskálki, að það sé með öllu ó-
hugsandi að maður sem við höfum
þekkt jafn lengi og þig, eins gáfaður
maður og menntaður og þú ert,
Alberto, geti verið andvígur bylting-
unni. Ramos marskálkur er þess
einnig minnugur hve mikilvægt lið
þú veittir honum í blaði þínu fyrir
byltinguna".
„Ég þakka ykkur traustið".
„Við ræddum sérstaklega leiðar-
ann, varðandi mál Vasco. Ramos
marskálkur er þeirrar skoðunar, að
þar hafi verið um fljótfærni að
ræða, fremur en andúð við bylting-
una. Hann kveðst ekki vilja leggja
trúnað á það, að slíkt hendi þig
aftur. Hann fer einungis fram á
nokkra tryggingu af þinni hálfu,
drerigskaparloforð þitt um það, að
þú skrifir aldrei framar neitt þvi
likt“.
„Og el ég skyldi neita?“
Julio brosti. „Alberto“, mælti
hann. „Ég kallaði þig ekki á minn
l'und til að hafa í hótunum við þig,
heldur einungis til að lýsa loforð-
um okkar. Þú veizt sjálfur bezt hver
aðstaða þín er nú, og ég er að veita
þér tækifæri til að fá henni breytt".
„Er það nokkuð anriað, sem Ram-
os ætlast til af mér?“
„Það get ég varla sagt, Alberto.
Við vitum báðir liversu mikils Vasco
inetur þig. Hann minnist oft á þig,
þegar . . . þegar hann er ekki fylli-
lega með sjálfum sér. Við efum það
ekki, að hann sýni þér fullan trún-
að“.
„Þar skjátlast ykkur!“ Ég laut
fram og greip báðum höndum um
brún skrifborðsins. Það dugði til
þess að framkomugljáinn fór allt í
einu af foringjanum. Hann þreif til
sprotans, lagði honum fyrir brjóst
mér, að hjartastað, og hratt mér
aftur til sætis á stólinn.
„Hlustaðu á mig, Alberto. Við
þörfnumst peninga Vasco, og fyrr
eða síðar komumst við yfir þá“.
„Ekki fyrir mína aðstoð“.
„Hagaðu þér. ekki eins og heim-
skingi. Hann segir þér til pening-
anna, ef þú spyrð hann. Enginn
mun nokkurntíma komast að raun
um að þú hafir átt þátt i því að
þeir fundust. Það væri ekki annað
en lítilsháttar greiði, sem þú gerðir
föðurlandi þínu“.
„Ég segi samt nei . . .“
„Þá veiztu við hverju þú mátt
búast, Alberto. Þú hefur dæmið fyr-
ir þér, þar sem Vasco er“.
„Það er of myrkt í klefanum til
þess að ég geti séð hvernig þið
hafið leikið hann. En ég veit það
samt.“
„Þú færð nokkurn tíma til að
hugsa ákvörðun þína. Ég leyfi mér
að minna þig á Feliciu, eiginkonu
ir
þina, og fjölskyldu þína. Og ég
minni þig einnig á föðurlandið. Við
höfum ríka þörf fyrir auðæfi Vas-
co. . . .“
Ég reis á fætur. „Má ég þá fara?“
Hann otaði að mér sprotanum.
„Ef þú vilt. En ég ræð þér til að
hugsa ákvörðun þína gaumgæfilega“.
Énn var bundið fyrir augu mér.
Síðan var ég leiddur til baka í
myrkrinu. Allt í einu barst áður
óþekkt rödd að eyrum mér. „Gott
kvöld“. Og fangaverðirnir svöruðu:
„Gott kvöld, faðir“.
Ég fann að hönd var lögð á arm
mér. „Hvernig liður þér, sonur?“
„Veí eftir aðstæðum, faðir“.
„Get ég nokkuð fyrir þig gert?“
Ég kvaðst gjarna vilja skrifta, en
fangaverðirnir vildu ekki leyfa það.
„Þér getið ekki neitað okkur um
að biðja saman“, mælti presturinn.
Þvi var ekki neitað, og nú var ég
leiddur nokkur skref aísiðis mjúkri
hendi.
„Við skulum krjúpa á kné“, mælti
presturinn.
Svo báðum við i sameiningu.
Presturinn kraup við hlið mér. Hann
hallaði sér að mér, og ég hélt að
liann ætlaði að blessa mig. En svo
veitti ég því athygli, að það voru
ekki nein venjuleg blessunarorð,
sem hann hvíslaði í eyru mér.
„Segðu senor Vasco“, hvíslaði
hann, „að standa stöðugum i trúnni
og voninni . . . Segðu honum að
nunnurnar og börnin séu á leiðinni
. . . segðu honum að nunnurnar og
börnin séu á leiðinni . . . .“
Að svo mæltu veitti hann mér
blessun sína og tók við skilaboðum
til Feliciu eiginkonu minnar, en ég
var leiddur til klefa míns.
Vasco var þar fyrir, þegar ég
kom. Um leið og stálhurðin féll
aftur að stöfum, greip hann um
hönd mér, og í fyrsta skiptið heyrði
ég rödd hans titra.
„Þeir hafa þó ekki . . . Alberto?“
Ég faðmaði hann að mér. „Nei,
þeir misþyrmdu mér ekki. Þeim
fannst einungis að þeir mættu ekki
láta tækifærið ónotað, til þess að
ógna mér með því að þeir hefðu
fjölskyldu mína á sinu valdi".
Síðan sagði ég honum samtal okk-
ar Julio, nema hvað ég sleppti því,
sem viðkom peningunum, og loks
sagði ég honum af fundi minuin við
prestirm og skilaboðin, sem hann
hafði beðið mig fyrir.
„Hann bað mig að segja þér að
standa stöðugum í trúnni og von-
inni . . . að nunnurnar og börnin
séu á leiðinni . . .“
Svo mikið varð Vasco um þessa
einkennilegu orðsendingu, að hann
lineig i öngvit, um leið og hann
greip krampakenndu taki um hönd
mér og hvíslaði eitthvað, svo lágt,
að ég varð að lúta alveg að lionum,
svo að ég gæti greint orðaskil.
„Nunnurnar og börnin . . . þá
kaunski finna þeir peningana mína;
auðæfi . . . Francisco Vasco!“
Ekki sóttu fangaverðirnir Vasco
daginn eftir. Ekki heldur þar næsta
dag. Hann naut hvildarinnar og
svaf löngum.
Og það var eins og andrúmsloft-
ið 1 niðamyrkum fangelsisklefanum
oklcar tæki einhverjum óskiljanleg-
um breytingum. Þótt hvorki sæjum
við neitt né heyrðum, fundum við
það. Hvorugur okkar minntist á
þetta, en við vissum að við fund-
um það báðir.
Á þriðja degi var ég sóttur öðru
sinni. Vasco svaf þegar ég fór, og
mér var það fagnaðarefni, að hon-
um skyldi þannig vera hlíft við
lcviðanum mín vegna. Hann vissi
við hverju mátti búast þegar fanga-
verðirnir bundu fyrir augu manns
og leiddu mann um löng göng í ann-
36 VIKAN